ضرورت روشن‌شدن مولفه‌های رقابتی بنادر ایران نسبت به بنادر منطقه
گروه امورزیربنایی-وزیر راه و شهرسازی از راه‌اندازی کشتی مسافری در مسیر چابهار - عمان برای نخستین‌بار خبرداد و گفت: ۱۱۱ شناور با ظرفیتی حدود ۷ هزار و ۵۰۰ صندلی آماده ارائه خدمت به مسافران نوروزی هستند.
عباس آخوندی درحاشیه نشست جمع‌بندی عملکرد سالانه سازمان بنادر و دریانوردی گفت: اقدامات خوبی در سال جاری صورت گرفت به طوری که دولت حدود ۵۰۰ میلیارد تومان در بنادر کشور سرمایه‌گذاری جدید کرد و بخش خصوصی نیز به میزان ۲۷۰۰ میلیارد تومان در بنادر کشور سرمایه گذاری کرد.
وی، بنادر ایران را جزو فعال‌ترین سایت‌های اقتصادی کشور خواند و افزود: موفق شدیم ۴۰۰ میلیون دلار از تسهیلات صندوق توسعه ملی برای توسعه بنادر کشور استفاده کنیم و با توجه به تاکیداتی که در توسعه سواحل مکران وجود دارد ساخت بندر چابهار با سرعت زیادی در حال انجام است که امیدواریم سال آینده ظرفیت تخلیه و بارگیری ۲.۵ میلیون تنی این بندر به ۸.۵ میلیون تن افزایش پیدا کند.
آخوندی با اشاره به دو توافق انجام شده با هندی‌ها برای سرمایه‌گذاری در بندر چابهار، گفت: حجم یکی از این سرمایه‌گذاری‌ها ۸۵ میلیون دلار و میزان سرمایه‌گذاری دیگر ۱۵۰ میلیون دلار است. امیدواریم با اتفاقاتی که رخ می‌دهد، بنادر ایران به تدریج وارد صحنه رقابت بین‌المللی شوند.
وزیر راه و شهرسازی درباره برنامه خدمات‌دهی به مسافران نوروزی گفت: ۱۱۱ شناور با ظرفیتی حدود ۷ هزار و ۵۰۰ صندلی آماده ارائه خدمت به مسافران نوروزی هستند. برای اولین از چابهار به عمان کشتی مسافری راه‌اندازی شد و بنادر شمال و جنوب کشور در بخش مسافری این آمادگی را برای خدمات رسانی دارند.
وی ادامه داد: برآورد آن است که امسال حدود ۱۸ میلیون نفر مسافر دریایی داشته باشیم که بخش عمده مسافران در نوروز جابه‌جا می‌شوند.
وزیر راه و شهرسازی همچنین در مراسم اصلی این نشست با بیان اینکه وقتی می‌خواهیم برای سازمان بنادر و دریانوردی برنامه‌ریزی کنیم مقیاس ما نباید پروژه باشد گفت: باید روشن شود که جایگاه بنادر ایران در جهان کجاست؟ و ثانیا مزیت رقابتی آنها با کل بندرهای منطقه چیست؟ اگر چنین استراتژی و برنامه روشنی نداشته باشیم ممکن است برای توسعه در یک حوزه سرمایه‌گذاری کنیم اما در نهایت آن انتظاری که برای بهره‌برداری داریم به دلایل مختلف محقق نشود.
وی افزود: ما در حوزه بنادر و دریانوری و هوانوردی یک منافع ملی استراتژیک و یک مسئولیت منطقه‌ای داریم. در واقع چون با همسایگان خود دارای منافع مشترک هستیم پس باید خواسته‌های آنها را مدنظر قرار دهیم بنابراین باید خیلی روشن مشخص شود که موقعیت ایران در سطح جهان کجا قرار دارد.
وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: وقتی درباره ژئوپلتیک ایران صحبت می‌شود می‌گوییم ما درمرکز خاورمیانه قرار گرفتیم یعنی از یکسری امتیازاتی بهره‌مندیم و همزمان یکسری مسئولیت هم درقبال همسایگان داریم. وقتی کشورهای حاشیه دریای خزر نیاز به مواد غذایی داشته باشند باید به نیاز آنها پاسخ دهیم. اگر می‌گوییم طولانی‌ترین ساحل در خلیج فارس و دریای عمان متعلق به ایران است امکان دسترسی تمام کشورهای آسیای میانه به آب‌های آزاد از طریق ایران فراهم می‌شود پس باید به تقاضای آنها پاسخ دهیم.
وی ادامه داد: برجام بزرگترین موقعیتی که برای ایران ایجاد کرد٬ این بود که باری دیگر دنیا موقعیت استراتژیک ایران و نقشی که می‌تواند در منطقه به عنوان لنگر تعادل داشته باشد را به رسمیت پذیرفت ولی این مسئله خیلی به آن بستگی دارد که ما خودمان چقدر می‌توانیم از این نقش و ماموریت‌مان استفاده کنیم. به عبارت بهتر اقتدار در این حوزه یک طرفه نیست بلکه دو طرفه تعریف می‌شود. هم باید اقتدار داشت تا امنیت منطقه حفظ و منافع ملی تأمین شود و باید به خواسته‌ها و نیازمندی‌های همسایگان و کشورهای منطقه توجه کرد.
وی افزود: نکته دیگر آنکه سازمان بنادر و دریانوردی نمی‌تواند نسبت به مسئولیت اجتماعی و کیفیت زندگی پیرامون بنادربی‌اعتنا باشد و بگوید بنادری با مقیاس جهانی دارد اما بلافاصله بعد از بندر یک حاشیه نشینی ۴۰ درصدی در بندرعباس وجود داشته باشد.
این عضو کابینه دولت تدبیر و امید اظهار کرد: زنجیره ارزش بنادر به سیستم‌های مسافری و تجارت بر می‌گردد٬ بنادر ایران امکانات تجارتی‌شان بسیار بسیار محدود است حال آنکه من بندر را یک بخش پیشتاز و نیروی محرک از کل توسعه منطقه می‌ببینم. بندر باید خودش را در منطقه تعریف کند. آخر کار مجبوریم بندر را به عنوان بندرگاه نبینیم بلکه به عنوان یک شهر بندری به آن نگاه کنیم. انتظار ندارم که سازمان بنادر به منطقه پیرامونی خود خدمات شهرداری بدهد اما باید بتواند نقش پیشتاز در منطقه خود ایفا کند. نباید نسبت به انبارهای غیرقانونی که حدفاصل بندرعباس تا بندرشهیدرجایی ایجاد شده بی‌اعتنا بود٬ هر چند از لحاظ قانونی این مسئله به ما مربوط نیست ولی از جهت توسعه شهری به ما ارتباط دارد.
وی افزود: از نظر توسعه محلی مدل اروپایی و از نظر مدل توسعه اقتصادی مدل آسیایی را می‌پسندم. اساسا نمی‌توانیم در سرمایه‌گذاری در زیربناها معطل شویم. مدل آسیایی یک مدل ترکیبی بین مدل بخش دولتی و بخش خصوصی است که دولت محرک اولیه است و بعد بخش خصوصی از این ظرفیت استفاده می‌کند و تأمین مالی ثانویه را انجام می‌دهد.
وزیر راه و شهرسازی با تأکید بر تعریف یک نظام بنگاه‌داری در صنعت دریانوردی کشور گفت: بنگاه‌داری در ایران اساسا با یک بحران کلی مواجه است چون تعریف غلطی از خصوصی‌سازی در ایران شد. قبل از آنکه نظام رقابت و آزادسازی در ایران مستقر شود اقدام به خصوصی‌سازی اشتباه و واگذاری بنگاه‌ها به نهادهای عمومی شد. حالا بعد از ۱۰ سال آمارها نشان می‌دهد که نرخ رشد سرمایه‌گذاری در ایران روند نزولی دارد. هرچه بنگاه‌های بزرگ مقیاس تشکیل شده بود در این مدت مالکان جدید آنها سعی کردند تمام منابع را از این بنگاه‌ها برای هزینه‌های خودشان خارج کنند لذا بنگاه‌ها امروز در حال تحلیل رفتن هستند. در کل نظام بنگاه‌داری در ایران رو به فرسایش است. به جای آنکه بگوییم بنگاه‌های بزرگی در ایران در حال تشکیل است که می‌توانند در سطح جهان رقابت کنند باید گفته شود بنگاه‌های بزرگ مقیاس ایران به بازار بورس می‌روند و تمام ظرفیت عملیاتی را مالکان جدید خارج می‌کنند.
وی افزود: وزارت راه و شهرسازی باید یک راه درمانی برای نظام بنگاه‌داری در حوزه مسئولیت خود تدبیر کند. در صنعت دریانوردی باید آخر کار به دنبال صلاحیت بنگاه‌ها برویم و هیأت مدیره بنگاه‌ها باید کسانی باشند که متخصص صنعت دریانوردی بوده و حداقل سرمایه را برای فعالیت داشته باشند که فردا بتوانند با یک شرکت بین‌المللی رقابت کند. قاعدتا همه بنگاه‌ها را نمی‌توان در یک کلاس قرار داد کما اینکه در صنعت هوانوردی نیز ۶ کلاس تعریف شد و برای هر کلاس کمینه سرمایه خاص خودش را درنظر گرفت.
براساس گزارش وزارت راه، آخوندی با بیان اینکه سازمان بنادر و دریانوردی باید برای نظام بنگاه‌داری در حوزه مسئولیت خود استراتژی تعریف کند تأکید کرد: در حوزه بندری نیز باید یک نوع طبقه‌بندی بنگاه‌داری از لحاظ مالی و سرمایه داشته باشیم و این درست نیست که بنگاه در حوزه سرمایه نیز بدهکار باشد یا سرمایه‌اش ملک و زمین در نقاط مختلف کشور تعریف شود بلکه سرمایه بنگاه باید در حوزه فعالیت بندر و دریانوردی فعال باشد. در کل بنگاه باید از لحاظ فنی٬ مدیریت منابع و تجهیزات وضعیتش مشخص باشد.
وی توجه به محیط زیست را از دیگر موضوعات بسیار بسیار مهم خواند و گفت: آمارهای نگران‌کننده‌ای در حوزه آلودگی‌های دریایی و از بین رفتن منابع و ثروت دریایی وجود دارد٬ باید با سازمان محیط زیست همکاری شود و توجه به محیط زیست دریایی جزء دستورکارهای سازمان بنادر و دریانوردی قرار گیرد.
وزیر راه و شهرسازی توجه به موضوع حمل و نقل دریایی مسافر را از دیگر نکات لازم در حوزه برنامه‌ریزی سازمان بنادر و دریانوردی خواند و گفت: ایران این همه ساحل دارد اما هنوز یک کشتی کروز در بخش حمل و نقل دریایی ندارد و آن طور که باید از ظرفیت درآمدی سفرهای دریایی استفاده نمی‌شود. ایران با جمعیت جوانی که دارد قاعدتا بحث سفرهای دریایی جذابیت‌های خودش را در میان این مردم ایران می‌تواند داشته باشد. اینکه در دنیا این حوزه فعال است نشان می‌دهد که درآمدزایی دارد. ترکیه یک بخش عمده‌ای از درآمدش را از حوزه حمل و نقل دریایی مسافر به دست می‌آورد لزوما تمام درآمد دریایی‌اش از حوزه حمل بار نیست.
آخوندی در پایان گفت: تکیه سازمان بنادر و دریانوردی از لحاظ درآمدی خیلی در حوزه حمل و نقل بار است حال آنکه باید جذابیت سفرهای دریایی را از طریق رسانه ملی برای افکار عمومی معرفی کند.
