میلاد صادقی، پژوهشگر حقوق هوافضا - سازمان پژوهشی «رَند» به عنوان موسسه‎ای غیرانتفاعی که با هدف کمک به ارتقا و بهبود خط مشی و تصمیم‎گیری به کار تحقیق و تحلیل مشغول است، از آن دسته کانون‎های فکری بسیار مهمی است که تعمق و تدبر در آثار و یافته‎های آن، همواره دارای فایده و ارزش به نظر می‎رسد. «رَند» در یکی از گزارش‎های خود به مطالعه سرمایه‎گذاری چین در [صنعت] هواپیمایی ایالات متحده آمریکا می‎پردازد، گزارشی که به خواستاری «کمیسیون بررسی اقتصادی و امنیتی ایالات متحده-چین» آماده شده است [1]. چون دولت ما می‎خواهد که یکی از ستون‎های صنعت هواپیمایی کشوری، یعنی «هوانوردی عمومی» [2] را استحکام ببخشد و اکنون بدین منظور طرح‎ها و نقشه‎هایی را دنبال می‎کند، جای دارد که به همین مناسبت نگاهی داشته باشیم به روایت موجز و تصویر گیرای این گزارش از دو فرهنگِ هوانوردی عمومی در ایالات متحده آمریکا و چین. به عقیده من، روایت و تصویر «رَند»، روی هم رفته رشد و پیشرفت هوانوردی عمومی را معلول سه عنصر «تاریخی»، «فرهنگی-اجتماعی» و «اقتصادی» می‎داند.

به حکایت «رَند»: هوانوردی عمومی در ایالات متحده آمریکا پیشینه و تاریخی دیرین دارد که آغاز آن به سال 1903 می‎رسد. افزون بر این، هوانوردی عمومی در جامعه آمریکایی، از جایگاه برجسته‎ای برخوردار است، چندان که در بسیاری از ایالت‎ها، مردمان این کشور می‎توانند مجوز خلبانی خود را زودتر از مجوز رانندگی دریافت نمایند. در کنار این دو عامل _که یکی عاملی تاریخی است و دیگری عاملی با رنگ و بوی فرهنگی-اجتماعی به شمار می‎رود_ زیرساخت گسترده‎ای از هزاران فرودگاه محلی، پشتیبان و حامی هوانوردی عمومی است. 

اما در سوی دیگر، بازار هوانوردی عمومی چین بدون توسعه مانده زیرا در اینجا نه تنها بخش غیر کشوری (نظامی)، تمام فضای هوایی را تحت تسلط خود گرفته است و عموم هم، انس و ارتباط نزدیکی با هوانوردی عمومی ندارند، بلکه زیرساخت قابل توجهی نیز هوانوردی عمومی را حمایت و مساعدت نمی‎کند. «رَند» می‎نویسد: در پیشبرد توسعه هوانوردی عمومی، «شورای دولتی چین»، رهنمودهایی (دستوراتی) را در ماه می سال (2016) منتشر کرده است، رهنمودهایی که هم‎راستا و هم‎تراز با هنجارهای بین‎المللی هوانوردی عمومی قرار می‎گیرند؛ ایجاد انعطاف یا تعدیل در محدودیت‎های ارتفاعی و همچنین سرعت‎بخشی به تایید برنامه پرواز از جمله دستورات «شورای دولتی» است. با این همه «رَند» به نکته معناداری اشاره می‎کند: چنین رهنمودهایی شاید موجب بسط و گسترش هوانوردی عمومی برای نهادهای ثروتمند و گروهی (غیر فردی) در چین شود، ولی بعید است که تغییری در گرایش و تعصب فرهنگی به کنترل دولتی ایجاد کند یا بخش بزرگی از جمعیت را متاثر سازد.

---------------------------------------------------

[1] این گزارش در سال (2017) انتشار یافته است.

[2] بر بنیاد تعریفی ساده یعنی: کلیه فعالیت‎های هوانوردی به استثنای خطوط هوایی تجاری یا [و] فعالیت‎های هوانوردی غیر کشوری.