عضو هيئت علمي دانشگاه شهيد باهنر کرمان گفت: برخي کشورها خيلي از گونه‌هاي گياهي ايران را برده‌اند و حتي در حال تغيير زيستگاه آنها هستند

‎.‎دکتر صديقه نبي‌ييان، دکتري اقتصاد کشاورزي در گفت‌وگو با ايسنا اظهار کرد: در توليد بسياري از محصولات، کشورهاي ديگر جايگزين ايران مي‌شوند. به طور مثال، ايران يکي از صادر کنندگان کشمش و زعفران است، ولي افغانستان به راحتي دارد جاي ايران را مي‌گيرد. خيلي از گونه‌هاي گياهي ايران را برده‌اند، حتي در حال تغيير زيستگاه آنها هستند. اگر جلوي اين موارد گرفته نشود، همين پتانسيل‌هايي هم که وجود دارد از دست خواهد رفت‎.‎
وي بيان کرد: ايران در بخش کشاورزي پتانسيل ارزآوري دارد، اما اگر بهره وري به همين شکل ادامه يابد هيچ پيشرفتي ايجاد نمي‌شود و کشورهاي ديگر گوي سبقت را از ما خواهند گرفت. زماني ايران در صادرات پسته رتبه اول جهان را داشت، اما اکنون به رتبه سوم رسيده است‎.‎
نبي‌ييان با اشاره به اينکه در ايران حداکثر بهره‌وري آب در بخش کشاورزي 30 درصد است و 70 درصد آن هدر مي‌رود، تصريح کرد: بعد از انقلاب به دليل مجوزهاي بي‌رويه‌اي که براي حفر چاه داده شد، متاسفانه سطح سفره‌هاي آب زيرزميني بيش از حد کاهش پيدا کرد و همين امر سبب ايجاد مشکلات اساسي شده است‎.‎
وي با بيان اينکه زيستگاه اصلي قنات در ايران است، اظهار کرد: متاسفانه اکثر قناتها به علت اينکه سطح سفرهاي زيرزميني پايين رفته است و يا لايروبي نشده‌اند و همچنين حفر بي‌رويه چاه‌ها، از بين رفته‌اند يا در حال از بين رفتن هستند‎.‎
اين استاديار دانشگاه با اشاره به روشهاي آبياري، تصريح کرد: روشهاي استفاده شده در آبياري زمين‌هاي کشاورزي درست نيست زيرا به صورت کرتي آبياري مي‌کنند، همين امر به هدر رفت بيشتر آب کمک مي‌کند. يکي از راه‌هايي بالابردن بهره‌وري آب، کاهش مصرف آب با تغيير روش آبياري است، اما اين کار مستلزم اين است که روش آبياري متناسب با اقليم منطقه انتخاب شود. راه ديگر، تغيير الگوي کشت با کاشت محصولاتي است که نياز آبي کمتري دارند يا اينکه تناوب زراعي تغيير يابد‎.‎
وي با اشاره به تجربيات کشورهاي ديگر گفت: مي‌توان از تجربيات موفق کشورهاي ديگر نيز استفاده کرد. اين تجربه مي‌تواند از هر جايي گرفته شود. شايد هيچ کجاي مناطق ايران، ميزان بارندگي صفر نباشد. درست است که ميزان بارندگي در ايران، کمتر از متوسط دنيا است اما با همين ميزان و با تغيير روش مي‌توان بهتر از آب موجود استفاده کرد‎.‎
اين سرپرست بخش کشاورزي دانشگاه شهيد باهنر کرمان درباره طرح تغيير الگوي کشت، گفت: اين طرح نياز به مطالعه و بررسي دارد. بدون مطالعه نمي‌توان طرحي را تصويب کرد و به مردم تحميل کرد. بدون مطالعه نمي‌توان اظهار نظر کرد که آيا اين طرح موفق است يا خير. بايد نياز جامعه به محصول خاص سنجيده شود. به عنوان مثال ممکن است گندم جايگزين هندوانه نشود، چون گندم يک محصول شفتي و هندوانه يک محصول صيفي است. بايد همه جانبه بررسي کرد که چه محصولي جايگزين چه محصولي شود‎.‎
اين عضو هيئت علمي دانشگاه شهيد باهنر کرمان با اشاره به کشتهاي توام اظهار کرد: اگر در باغات، زير درختان يک محصول ديگر که نياز آبي آن کم است کاشت کنيد، تا از همان آبي که درخت را آبياري مي‌کنيد استفاده کند شايد اين کار بهتر از کشت جايگزين جواب دهد. به طور مثال، در مناطقي که برنج‌کاري مي‌شود، در همان شاليزار ماهي پرورش داده مي‌شود. مي‌توانيم همين کار را با باغات انجام دهيم‎.‎
وي معتقد است: اجراي اين طرح‌ها به يک مطالعه همه جانبه نياز دارند که از هر نقطه نظري سنجيده شود. تيمي که اين طرح‌ها را بررسي مي‌کنند، بايد نوع محصول، نوع خاک، نياز آبي و نياز آب و هوايي مورد بررسي قرار گيرد. اينکه چه محصولي مي‌تواند جايگزين شود. از نقطه نظر اقتصادي آيا اين محصول جايگزين درآمد کشاورز را کاهش نمي‌دهد؟ در اقتصاد راه‌هايي وجود دارد که اين‌ها را بررسي مي‌کند، قبل از اينکه دست به اجرا بزنند. اول بايد طرح در يک منطقه کوچک اجرا شود، بعد به ديگر نقاط تعميم يابد‎.‎
اين دکتري اقتصاد کشاورزي گفت: در توليد بعضي محصولات کشاورزي در دنيا مزيت داريم و در توليد بعضي محصولات پتانسيل ارزآوري داريم. اما بايد مزيت محصول مشخص شود که آيا مي‌تواند با بازار جهاني رقابت کند؟‎ ‎