خبرگزاری ایکنا نوشت: هیئت دولت در جلسه چهارشنبه، ۹ مرداد، به ریاست حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی، رئیس‌جمهور، لایحه پیشنهادی بانک مرکزی مبنی بر تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان و حذف چهار صفر را به تصویب رساند. این تصمیم با هدف حفظ کارایی پول ملی، تسهیل و بازیابی نقش ابزارهای پرداخت نقد در تبادلات پولی داخلی و هماهنگی با آنچه در فرهنگ و عرف جامعه درباره واحد پول ملی رواج یافته است اتخاذ شد.

کاهش هزینه چاپ و نشر اسکناس و مسکوک و نیز رفع مشکلاتی از قبیل استفاده از ارقام بزرگ در مبادلات ساده روزمره، معضلات شمارش و حمل حجم بالای اسکناس و سکه و خارج شدن مسکوکات از چرخه مبادلات اقتصادی کشور از دیگر اهداف لایحه یاد شده است.

حسین صمصامی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی و سرپرست اسبق وزارت امور اقتصادی و دارایی، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره مصوبه هیئت‌دولت برای حذف چهار صفر از پول ملی و آثار آن در اقتصاد کشور پرداخت و اظهار کرد: البته این صرفاً لایحه‌ای است که دولت مصوب کرده و برای اجرای حذف چهار صفر از پول ملی باید به تصویب مجلس برسد، اما موضوع مهم این است که حذف صفر از پول ملی، برای اقتصادهایی است که تورم بسیار بالایی دارند و در حدود چند هزار درصد هستند.

وضعیت نقدینگی در کشور

وی با بیان اینکه حجم زیادی از اسکناس در کشور ما جابه‌جا نمی‌شود، ادامه داد: با توجه به اینکه معاملاتی هم که در این گونه کشورها انجام می‌شود به وسیله اسکناس است؛ بنابراین باید حجم زیادی از اسکناس جابه‌جا شود تا مبادله‌ای انجام شود. در کشور ما اولاً بحث حذف چهار صفر از پول ملی، با توجه به مشکلاتی همانند تورم، بیکاری و رشد منفی اقتصادی که با آن مواجه هستیم، اولویت اقتصاد نیست.

این کارشناس مسائل اقتصادی یادآور شد: نکته دوم اینکه حجم مبادلاتی که با سکه و اسکناس در اقتصاد ما انجام می‌شود بسیار کم است. سال گذشته میزان نقدینگی که بانک مرکزی اعلام کرد بیش از هزار و هشتصد هزار میلیارد تومان بود و الان حدود دو هزار هزار میلیارد تومان نقدینگی که در کشور وجود دارد که حدود ۴۰ تا ۴۵ هزار میلیارد تومان از آن سکه و اسکناس است و باقی آن سپرده‌هاست که معمولاً از طریق کارت‌های اعتباری جا‌به‌‌جا می‌شود.

حذف صفر اثری بر رشد اقتصادی ندارد

عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی به مضرات حذف صفر از پول ملی اشاره و بیان کرد: با این اوصاف و با توجه به اینکه حجم مبادلات نقدی در کشور ما بسیار کم است، اصلاً ضرورتی ندارد که چنین کاری انجام شود. بنابراین در شرایط کنونی، این موضوع اولویت اقتصاد ما نیست. مسئله دیگر این است که اگر این اتفاق بیفتد چه می‌شود؟ معتقدم در صورت تحقق این موضوع، مضرات آن بسیار بیشتر از منافع آن است.

صمصامی درباره تأثیرات حذف صفر بر وضعیت رشد اقتصادی در کشور گفت: در شرایط موجود، نهایتاً در معاملات یا محاسباتی که در مباحث مربوط به حسابداری و ثبت ارقام انجام می‌شود، چهار صفر کمتر گذاشته می‌شود. این اقدام هیچ اثر مثبتی بر رشد اقتصادی و متغیرهای واقعی اقتصادی ندارد، بلکه از سوی دیگر آثار منفی هم دارد، چراکه مدت زیادی طول می‌کشد تا مردم ذهن خودشان را با این موضوع تطبیق دهند؛ لذا مشکلات و هزینه‌های دیگری بر اقتصاد کشور تحمیل خواهد شد.

حذف چهار صفر از پول ملی اقدامی سیاسی است

سرپرست اسبق وزارت امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه حذف صفر ممکن است به تورم در اقتصاد ایران دامن بزند، ادامه داد: مشکل دیگر این است که چون صفرها حذف و رقم‌ها به ظاهر کم می‌شود. لذا افزایش قیمت‌ها اگر خیلی کم‌ هم باشد درصد آن بالا خواهد شد، اما چون به صورت یک تومان و دو تومان افزایش پیدا می‌کند؛ بنابراین توجه زیادی را جلب نخواهد کرد، اما از سوی دیگر ممکن است باعث افزایش تورم شود؛ چراکه احساسی که مردم نسبت به ارقام دارند هنوز همان احساس قبلی است و نه احساسی جدید؛ لذا این تغییر ذهنیت مردم برخی از هزینه‌ها را به جامعه تحمیل می‌کند که اصلاً ‌ضرورتی هم ندارد، بنابراین با توجه به این مسائل اصلاً‌ ضرورتی ندارد که در اقتصاد کشور به دنبال این موضوع برویم.

این کارشناس مسائل اقتصادی به اهداف سیاسی این موضوع اشاره و یادآور شد: نکته دیگر این است که مسئولان دولتی برای اینکه به جامعه القا کنند که فعالیت اقتصادی مثبتی انجام داده‌ایم لذا اذهان جامعه را درگیر حذف صفر از پول ملی کرده‌اند. این موضوع بیشتر از آنکه مبتنی بر یک اقدام کارشناسی اقتصادی درست باشد، اقدامی سیاسی است؛ لذا معتقدم چنین چیزی اساساً اولویت اقتصاد ایران نیست و این سخن بنده مورد تأیید اکثر کارشناسان اقتصادی هم هست.

مجلس لایحه دولت را از دستور خارج کند

عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی بر ضرورت اقدام درست مجلس در مقابل حذف چهار صفر از پول ملی تأکید کرد و گفت: امیدواریم مجلس شورای اسلامی بادقت و کارشناسانه این موضوع را مورد بررسی قرار داده و این لایحه دولت را از دستور کار خود خارج کند؛ چراکه هیچ تأثیر مثبتی بر اقتصاد کشور نخواهد داشت.

سرپرست اسبق وزارت امور اقتصادی و دارایی بیان کرد: در هیچ مبنای نظری اقتصادی وجود ندارد که حذف صفرها منجر به اثرات مثبت بر متغیرهای اقتصادی شود، بلکه این موضوع صرفاً یک بحث حسابداری است. اکنون مشکلات دیگری در اقتصاد ایران وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرند. یکی از مشکلات اصلی که اکنون در اقتصاد کشور با آن مواجه هستیم نرخ ارز است. قیمت ۱۱ و ۱۲ هزار تومانی دلار اصلاً واقعی نیست و ناشی از سیاست‌های اقتصادی اشتباه دولت است و منجر به حمایت از تولید و رونق اقتصادی نمی‌شود.

مشکلات اصلی اقتصاد کشور

صمصامی یادآور شد: مشکلات دیگری که در اقتصاد کشور با آن مواجه هستیم رشد منفی اقتصادی و رشد بیکاری و تورم در جامعه است. رشد اقتصادی در سال گذشته منفی پنج درصد و نرخ تورم نیز حالت صعودی به خود گرفته و به حدود ۴۰ درصد رسیده است. این‌ها مشکلات اصلی اقتصاد هستند و لذا معتقدم اقدام دولت برای حذف چهار صفر از پول ملی، اقدامی عبث و بیهوده است؛ چراکه در شرایط کنونی که اقتصاد ایران از جمیع جهات با مشکلات مواجه است

این کارشناس مسائل اقتصادی تأکید کرد: اگر اقتصاد ما به شرایطی می‌رسید که حجم مبادلات نقدی ما خیلی بالا و تورم آن قدر سرسام‌آور بود که مردم برای یک مبادله کوچک ناچار بودند سکه و اسکناس‌های زیادی را جابه‌جا کنند چنین کاری لازم می‌شد اما در شرایط موجود که در بسیاری از مبادلات از چک و کارت‌های اعتباری استفاده می‌کنیم و همین اسکناس‌های موجود جواب می‌دهد و حجم مبادلات در همین حد است نیازی به حذف صفر از پول ملی نیست.

حذف صفر در شرایط کنونی توجیهی ندارد

سرپرست اسبق وزارت امور اقتصادی و دارایی تصریح کرد: اکنون حتی کوچکترین مبادلات همانند خرید نان هم با کارت اعتباری انجام می‌شود؛ بنابراین دیگر ضرورتی ندارد که صفرها را از پول حذف کنیم چراکه پولی جابه‌جا نمی‌شود که حجم مبادلات نقدی را بالا ببرد؛ لذا در شرایط موجود اقتصاد ایران چنین اقدامی ضرورتی ندارد.

حذف صفر اولویت اصلی اقتصاد نیست/ مجلس لایحه دولت را از دستور خارج کند

صمصامی با بیان اینکه حذف صفر در اقتصاد ایران در شرایط کنونی توجیهی ندارد، گفت: برای اقتصادهایی همانند آلمان در دوران بعد از جنگ جهانی یا روسیه یا افغانستان که تورم‌های بالای هزار درصد داشتند حذف صفر از پول ملی توجیه می‌شود، اما این اقدام در شرایط کنونی کشور هیچ توجیهی ندارد.

حذف صفر تأثیری بر بازار ارز ندارد

وی درباره تأثیر این مصوبه بر بازار ارز اظهار کرد: از سوی دیگر حذف صفر تأثیری بر بازار ارز ندارد چراکه صرفاً تعداد صفرها کم شده است، اما فقط ممکن است تبلیغاتی منفی انجام شود که اگر این اقدام صورت گیرد ارزش پول‌های شما در مقابل ارزهای خارجی کاهش پیدا خواهد کرد، اما به لحاظ علمی و کارشناس تأثیری ندارد بلکه صرفاً موضوعی حسابداری است.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی بیان کرد: این مباحث در حدود پانزده سال قبل هم مطرح بود. اساساً دانشجویی در دانشگاه ما این بحث را براساس کارهایی که در همه جای دنیا انجام شده است برای تز خود انجام داد و می‌خواست در اقتصاد ما هم عملیاتی شود، اما این تز آنقدر بی‌ارزش بود که خود بنده که داور رساله بودم آن را رد کردم.

هزینه‌های حذف صفر از پول ملی

این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه برنامه حذف صفر از پول ملی موضوع تازه‌ای نیست، یادآور شد: این شخص برنامه خود را به بانک مرکزی ارائه داد و در زمانی‌که بنده به دولت آمدم و معاون نهاد ریاست‌جمهوری بودم، دولت نامه‌ای را برای همه دستگاه‌ها فرستاد که می‌خواهیم چنین کاری را انجام دهیم. این در واقع همان پایان‌نامه در دانشگاه ما بود، بنابراین چنین موضوعی جدید نیست و قبلاً هم مطرح شده است اما واقعاً ضرورتی نداشت که اجرا شود؛ چراکه هزینه‌ای را به جامعه تحمیل خواهد کرد.

صمصامی در پایان تأکید کرد: اگر قرار باشد چهار صفر از پول ملی حذف شود، یک هزینه باید برای تطبیق ذهنیت مردم با موضوع جدید پرداخت سود و از سوی دیگر باید این اسکناس‌ها جمع‌آوری و اسکناس‌های جدید چاپ شود، اما موضوع این است که چرا باید این اقدام انجام شود؟ چراکه این تصمیمی کارشناسی نیست و صرفاً هزینه‌های جدیدی را به اقتصاد کشور تحمیل خواهد کرد.