مجتبی شهبازی، تحلیل گر شرکت سرمایه گذاری سامان مجد
انتشار گزارش تورم آذرماه توسط مرکز آمار نشان میدهد که پس از شوک افزایش قیمت بنزین در هفته پایانی آبان، روند نزولی تورم متوقف شده و پس از شش ماه نزول متوالی، نرخ تورم نقطه به نقطه در آبان ماه افزایش یافته است. نرخ تورم نقطه به نقطه در پایان آذرماه به رقم ۲۷٫۸ درصد رسیده که تنها کمی بیش از نرخ تورم ۲۷ درصدی پایان آبانماه است. با این وجود باید توجه داشت که نرخ تورم ماهانه در آذرماه به رقم قابل ملاحظه ۳٫۲ درصد رسیده است که در مقایسه با میانگین نرخ تورم ماهانه در هشت ماه ابتدای سال (۱٫۷ درصد ماهانه)، رشد محسوسی داشته است.
بررسی نرخ تورم ماهانه به تفکیک گروههای مختلف نشان میدهد که مطابق انتظار، بیشترین رشد ماهانه مربوط به گروه خدمات حمل و نقل بوده است که سریعترین و بیشترین اثرپذیری را از تغییر قیمت حاملهای انرژی دارد. تورم ماهانه گروه حملونقل در آذرماه ۹۸ معادل ۱۴٫۷ درصد بوده که این رقم، پس از دیماه ۹۰ (مرحله اول اجرای طرح هدفمندی یارانهها) دومین نرخ بزرگ تورم ماهانه شاخص قیمت این گروه از ابتدای دهه ۸۰ است. لازم به ذکر است که با توجه به رشد ۱۴٫۷ درصدی تورم ماهانه گروه حملونقل، نرخ تورم نقطه به نقطه این گروه به رقم ۵۰٫۲ درصد (مقایسه کنید با رقم ۳۳٫۴ درصدی ماه قبل) رسیده است. با توجه به سهم حدود ۵ تا ۷ درصدی هزینههای مربوط به حملونقل در بهای تمام شده محصول، انتظار میرود که شوک قیمت بنزین به تدریج به سایر گروهها نیز تسری یابد. نرخ تورم ماهانه گروه خوراکیها و آشامیدنیها نیز در آذرماه معادل ۴٫۲ درصد بوده (مقایسه کنید با ۱٫۲ درصد در ماه قبل) که رقمی قابل ملاحظه است و برای سایر گروهها، نرخ تورم کمتر از ۲ درصد بوده است.
بررسی تورم آذرماه نیز نشان میدهد که از میان گروههای مختلف، دو گروه خوراکیها و آشامیدنیها و حملونقل، بیشترین میزان سهم در رشد را در اختیار داشتهاند که در مورد گروه اول، سهم بالا در سبد مصرفی خانوار (۳۸٫۵ درصد) و در مورد گروه دوم، نرخ بالای رشد ماهانه علت این امر بوده است. لازم به ذکر است که سهم گروه حملونقل از سبد مصرفی خانوار معادل ۹٫۳ درصد است. این موضوع به معنای آن است که هر ۱ واحد درصد افزایش در شاخص قیمت گروه مذکور، اثری حدود ۰٫۱ واحد درصد بر مجموع شاخص قیمت سبد مصرفی خانوار خواهد داشت.
بررسی روند بلندمدت نرخ تورم گروه حملونقل و مقایسه آن با نرخ تورم کل طی ۱۵ سال اخیر نشان میدهد که در این دوره، نرخ تورم گروه حملونقل طی ۶ مرحله با افزایش مواجه شده است که چهار مورد آن ناشی از شوک قیمت بنزین بوده (موارد ۱ تا ۴) و دو مورد آن ناشی از جهش ارزی و اثرات آن بر قیمت خودرو و قطعات (نظیر لاستیک) بوده است. نکته قابل ذکر آنکه روندهای بلندمدت نشان میدهد افزایش در نرخ تورم گروه حملونقل، همبستگی بالایی با افزایش نرخ تورم کل داشته و انتظار میرود افزایش تورم این گروه در شرایط فعلی نیز نتایج مشابهی (افزایش نرخ تورم کل) داشته باشد.
به نظر میرسد که افزایش قیمت بنزین در سال ۸۹ (اجرای اولین مرحله طرح هدفمندی یارانهها) از نظر سطوح نرخ تورم موجود، بیشترین شباهت را به شرایط فعلی دارد (شماره ۲) و در مقابل افزایش قیمت بنزین در سال ۹۳ نیز از نظر نزولی بودن روند تورم، بیشترین شباهت را به شرایط جاری دارد (شماره ۳). با در نظر گرفتن تجارب قبلی و با شبیهسازی تغییرات متوسط حاصل از سه شوک قبلی قیمت بنزین، میتوان برآوردی اولیه از چشمانداز نرخ تورم را برای سال جاری و سال آینده ارائه نمود. براین اساس میتوان انتظار داشت نرخ تورم نقطهبهنقطه در پایان اسفندماه سال ۱۳۹۸ رقمی حدود ۳۱ درصد را ثبت نماید و برای سال ۱۳۹۹ نیز رقمی حدود ۳۰ درصد مورد انتظار خواهد بود.