رويا ايلکا - علي شفائي:

جايگزين شدن ريال و روبل در تجارت ايران و روسيه به جاي دلار و يورو، گزينه اي است که پس از تحريم روسيه از سوي اتحاديه اروپا مطرح شده است، در حاليکه اين موضوع مي توانست پيش از اين و  از زمان اعمال تحريم هاي يک سويه غربي ها بر عليه ايران مطرح شود.
به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، از پس از جدي شدن تحريم ها برعليه ايران در زمان دولت هاي نهم و دهم، تصميم سازان دولت تعامل اقتصادي با کشورهاي ديگري چون چين و روسيه را جايگزين شرکاي اقتصادي اروپايي کردند.
اما آنچه در اين مراودات اقتصادي نمود عيني داشت، در اولويت قرارداشتن منافع از سوي شرکاي جديد بود، روندي که پس از روي کار آمدن دولت تدبير و اميد و آغاز مذاکرات و باز شدن نسبي فضاي همکاري تغيير پيدا کرد و بسياري از کشورهاي اروپايي و آسيايي تلاش کردند با نزديک شدن به ايران، روابط اقتصادي متوقف شده را از سر گيرند.‏
در چنين شرايطي پيدايش مناقشه سياسي ميان روسيه و کشورهاي غربي موجب شد تا همسايه شمالي ايران با تحريم هاي تجاري جدي از سوي اروپايي ها روبرو شود، اتفاقي که اين کشور را مجبور کرد براي تامين برخي نيازهاي خود بيش از پيش به اقتصاد ايران رو کند و البته براي ايران نيز فرصت اقتصادي قابل توجهي فراهم شد.
اما دراين ميان بايد به اين مهم توجه شود که روسيه امروز شرايط ايران ديروز را پيش رو دارد و به دليل تحريم هاي سختگيرانه غربي ها، براي انتخاب گزينه هاي متعددي روي ميز ندارد و در واقع در شرايط جديد اين ايران است که مي تواند براي تامين نيازهاي روس ها شرط گذاري کند.
در چنين شرايطي، موضوع جايگزيني ريال و روبل به جاي دلار و يورو در مبادلات تجاري دو کشور مطرح شد، در حاليکه اين گزينه مي توانست پيش از اين و در شرايطي که ايران براي انتقال ارز با مشکلات جدي روبرو بود، مطرح شود.‏
آنچه مسلم است در شرايط پيش رو، بازار روسيه مي تواند فرصت مناسبي براي افزايش صادرات غيرنفتي ايران باشد، مشروط براينکه ايران گزينه هاي مطرح را با منطق پيگيري کند.‏
در اين رابطه سيد حميدحسيني عضو هيات رئيسه اتاق بازرگاني و صنايع و معادن تهران در گفتگو با خبرنگار جهان اقتصاد گفت: آنچه مسلم است در صورت بهبود روابط بانکي بين دو کشور مي توان انتظار افزايش سهم در بازارهاي روسيه را داشت.‏
وي افزود: اعضاي اتاق بازرگاني تهران در سمينار صادرات غيرنفتي پيشنهاد تهاتر باروسيه را  درراستاي تحقق افزايش سهم ايران در بازارهاي اين کشور مطرح نمودند.‏
عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران در توضيح اين پيشنهاد گفت: طبق مبادله اي که قبلا با روس ها داشتيم صادر کنندگان ايراني در مقابل فروش کالا به روسيه ريال و صادر کنندگان روس در مقابل فروش کالا به ايران  يورو دريافت مي کردند و بانک مرکزي دو کشور موظف به تصفيه حساب با يکديگر بودند.‏
وي ادامه داد: متاسفانه تاکنون باوجود پيگيري هاي انجام شده اقدامات جدي دراين زمينه صورت نگرفته است.‏
وي در پاسخ به اين سوال که چرا در زماني که فشار ناشي از تحريم ها براقتصاد ايران بيشتر بود جايگزيني روبل و ريال بجه اي دلار و يورو صورت نگرفت گفت: روس ها از تحريم هاي عليه ايران منتفع بودند اما اکنون که جنگ سرد آغاز شده و روابط روسيه با کشورهاي غربي دچار مشکل شده است ايران هم مي تواند از تحريم هاي عليه روسيه منتفع شود.‏
وي درپايان ابراز اميدواري کرد: با انجام عملکرد هوشيارانه و منطقي ايران مي تواند بخشي از بازار روسيه که پيش از اين در اختيار کشورهاي اروپايي بوده است را در اختيار گيرد.‏
در اين خصوص روز گذشته رييس اتاق بازرگاني ايران گفت: جايگزيني روبل و ريال به جاي دلار و يورو در معاملات تجاري با روسيه بر اساس ضرورت دو کشور مورد توجه است و در آينده نزديک عملياتي مي‌شود.‏
غلامحسين شافعي در گفت‌و‌گو با ايسنا اظهار کرد: اميدواري زيادي براي حصول به موضوع جايگزيني روبل و ريال در معاملات تجاري با روسيه و حذف دلار از معاملات وجود دارد و با توجه به موقعيت هايي که از نظر مبادلات اقتصادي بين دو کشور وجود دارد و آينده اي که تصور مي‌رود، پيش بيني مي‌شود اين مبادلات به حجم قابل توجهي افزايش يابد.‏
وي با بيان اينکه حل مسائل و مشکلات روابط پولي و بانکي بين دو کشور بسيار مهم بوده و اين و توافق در آينده حاصل مي‌شود، بيان کرد: ‌روسيه نيازمند چنين مقوله اي است و ايران نيز مي‌تواند از اين بابت براي صادرات اقتصادي خود با روسيه استفاده کرده و مشکلاتش را حل کند.‏
شافعي با بيان اينکه نمي‌توان زمان دقيقي براي حصول اين توافق پيش بيني کرد، گفت: بانک مرکزي دو کشور در حال بررسي اين موضوع هستند و بايد گفت بعد از امضاي تفاهم‌نامه‌ ميان ايران و روسيه، صادرات کالا به اين کشور افزايش داشته است.‏
اگر روبل و ريال جايگزين دلار و يورو شوند تجارت ايران و روسيه با سهولت بيشتري افزايش مي‌يابد اما با اينکه مدتي است از ارائه پيشنهاد انعقاد پيمان‌هاي پولي دوجانبه بين ايران و روسيه مي گذرد، هنوز نتيجه‌اي در اين رابطه از سوي بانک مرکزي اعلام نشده و مشخص نيست که حذف دلار در معاملات تجاري به مرحله نهايي مي رسد يا اينکه ايران همچنان پاي هيچ پيمان پولي دوجانبه‌اي را امضا نخواهد کرد.‏
با توجه به حجم معاملات بين ايران و روسيه از يک سو و شرايط سختي که تحريم‌هاي سال‌هاي اخير به معاملات دلاري ايران تحميل کرده است، چند ماه پيش بود که پيشنهاد ورود به پيمان پولي دوجانبه بين ايران و روسيه مطرح شد تا با تاييد بانک مرکزي، روبل جايگزين دلار در معاملات بين اين دو کشور شود.‏
اما سيف، رييس کل بانک مرکزي در واکنش به انتقادات مطرحه در رابطه با تعلل بانک مرکزي در پيمان‌هاي پولي اظهار کرده که با فراهم آمدن زمينه‌هاي لازم براي عملياتي شدن اين پيمان دو جانبه، ريال ايران و روبل روسيه براي تجارت خارجي جايگزين مي‌کند تا ديگر نيازي به ارز واسطه‌اي مثل دلار و يورو نباشد.‏
البته وي در اظهار نظري ديگر در جمع فعالان اقتصادي استان کهگيلويه و بويراحمد گفت: اگر درآمدهاي نفتي، کشور را دچار تحول کرد، ذوق‌زده نشويم و دوباره دنبال دلار درماني و سرکوب قيمت‌ها نباشيم و صادرات را به حاشيه نبريم.‏
رييس اتاق بازگاني ايران با اشاره به اينکه صادرات پيش‌ران اقتصاد است، خاطرنشان کرد: کار صادرات يک کار کوتاه مدت و مقطعي نيست بلکه صادرات لازم و ملزوم هر کشوري است بنابراين تدوين يک استراتژيک جامع صادراتي براي ايجاد اقتصاد پايدار ضروري است.‏
شافعي با بيان اينکه نبايد به بازارهايي که براساس برخي اتفاقات ايجاد مي‌شود توجه کنيم چراکه چنين بازارهايي ناپايدار هستند، تصريح کرد: زماني صادرات پايدار و موفق خواهيم داشت که از توليد قوي برخوردار باشيم و تقويت و رونق توليد، سبب ايجاد صادرات پايدار مي‌شود.‏
وي ادامه داد: در صورتي به فکر راهبرد مشخص براي صادرات پايدار کشور نباشيم اگر تمام مرزهاي دنيا روي ما گشوده شود، هرگز اقتصاد پايدار نخواهيم داشت.‏
رييس اتاق بازرگاني ايران بيان کرد: تعامل با اقتصاد جهاني و ديپلماسي سياسي يکي از اقدامات اساسي دولت براي ايجاد صادرات پايدار در ايران است و ديپلماسي اقتصادي راه کمک به دولت است. ديپلماسي اقتصادي، ديپلماسي سياسي را پايدارتر خواهد کرد و امسال نگاه به مسائل سياسي کشور ويژه‌ است.‏