ملیحه مهرآمیز- هنوز چند روزی از برگزاری بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب نمی گذرد که شاهد حواشی مختلفی از این رویداد بزرگ فرهنگی بودیم.

از تعطیلی چند غرفه و اعتراض ناشران گرفته تا عذرخواهی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد از یک ناشر!

خبر عذرخواهی سیدعباس صالحی معاونت فرهنگی وزارت ارشاداز مدیر انتشارات حیان، به سرعت در فضای رسانه ای منتشر و با نقدهای متفاوت جناح های مختلف روبرو شد.

کمتر پیش می آید که مسئولی به دلیل ارتکاب خطا از مردم عذرخواهی کند ولی صالحی معاونت فرهنگی وزارت ارشادشاید جزء معدود افراد مسئولی باشد که این عمل اخلاقی را در میان مسئولان به نام خود ثبت کرد؛عملی که در میان مسئولین کشور بسیار کمرنگ و مغفول مانده است.

روز سوم برپایی نمایشگاه عده ای که به گفته مهدی خزعلی- مدیر انتشارات حیان- از طرف وزارت ارشاد بودند به غرفه وی هجوم برده و باعث تعطیلی غرفه وی شدند.

مهدی خزعلی در گفتگو با جهان اقتصاد گفت: متاسفانه گروهی از افراد بدون هیچگونه تذکر و اخطار و حتی داشتن حکمی منجر به تعطیلی غرفه حیان شدند این در حالی است که ما طبق روال مرسوم در ثبت نام نمایشگاه شرکت کرده و هزینه آن را نیز پرداخت کرده بودیم.

وی افزود: در ابتدا غرفه کوچک 9 متری به ما تعلق گرفت ،اما بعد از اعتراض ظرفیت غرفه را به 18 متر افزایش دادند.

خزعلی گفت: در پاسخ به تعطیلی غرفه، اعتراض خود را اعلام کردم  تا اینکه صالحی روز یکشنبه به انتشارات حیان آمد و به خاطر اشتباه در سیستم نمایشگاه و برخورد غیرفرهنگی با غرفه حیان از من عذرخواهی کرد.

همچنین مهدی خزعلی از تماس علی مطهری نماینده مجلس با خود خبر داد وگفت: دکتر علی مطهری  تماس گرفت و جویای حالم شد، ماجرا را برایش گفتم و این که با رضایت شخصی از سی سی یو مرخص شدم تا به این دادخواهی بپردازم. مطهری در پاسخ گفت: "وقتی غرفه را اجاره دادند حق تصرف و بازپس گیری را نداشتند، من با علی جنتی صحبت می‌کنم". گفتم: " من انتظار دارم در مجلس از او سئوال کنید، این چه رفتار غیر فرهنگی است، بدون اخطار و بدون حکم و بلاوجه اول صبح جمعه جمعی به غرفه یورش آورده و همه چیز را تخریب و تاراج کرده‌اند!"  

صالحی در پی حمله به غرفه انتشارات حیان در نمایشگاه و تعطیلی آن روز یکشنبه با دسته گل و شیرینی به دفتر انتشارات حیان رفته و بخاطر اشتباه سیستم نمایشگاه عذرخواهی کرد و از دکتر مهدی خزعلی خواست تا به اعتصاب غذایش پایان دهد و تضمین کرد که تمامی خسارات را جبران کنند.
معاون وزیر ارشاد گفت:" با توجه به این که اشتباه از سیستم نمایشگاه بوده است، خسارات موسسه حیان را دین وزارت ارشاد دانسته و بدون فوت وقت تمام و کمال جبران می کنیم"

صالحی نیز در نشستی که در نمایشگاه کتاب برگزار شد این خبر را تایید کرد و به خبرنگاران گفت که بابت اتفاق پیش آمده برای مهدی خزعلی و انتشاراتش از او عذرخواهی کرده است.

سیدعباس صالحی در نشست خبری خود گفت:«دیروز من در نشستی اول با خانواده ایشان و بعد با خود ایشان شرکت کردم. این ناشر هم با من صحبت کرد و معتقد بود اگر ضوابط و قوانین نمایشگاه به او اجازه نمی‌داده ثبت نام کند پس چرا ثبت نام صورت گرفته و او هزینه‌هایی برای حضور در نمایشگاه کتاب متقبل شده است. در این جا بود که من به عنوان یک مدیر فرهنگی جمهوری اسلامی اخلاقاً خودم را مقید دانستم که به خاطر اشتباه صورت گرفته ــ که نباید رخ می‌داد ــ عذرخواهی کنم و این اشتباه را بپذیرم.»

صالحی با بیان اینکه کاری به آدم‌ها و علایق سیاسی‌شان ندارد، گفت: «هیچ اشکالی ندارد وقتی اشتباهی در حوزه مدیریتی انجام شد مدیر آن بخش اشتباهش را بپذیرد و عذرخواهی کند. اخلاق و معرفت اسلامی به من می‌گفت که این کار را انجام دهم و من این کار را انجام دادم.»

وی با تاکید بر اینکه رسانه ها دست از شیطنت بردارند گفت: اصلاً از دعواهای تشکل‌های نشر خوشم نمی‌آید و از این گونه دعواها ناراحت می‌شوم. البته این برای رسانه‌ها جذاب است. البته تشکل‌ها مختارند در مورد مسائل مختلف صحبت کنند اما نه در رسانه. ما به گفت‌وگوهای پشت پرده نیاز داریم. منظورم این نیست که رسانه‌ها حق ندارند به این مسائل بپردازند اما در شرایط فعلی بهتر است تشکل‌های نشر گفت‌وگوها را به سطح رسانه‌ها نبرند. کمتر سراغ مسائل حاشیه‌ای بروید و سعی کنید برای این گونه اخبار از تیترهای مناسب‌تری استفاده کنید.» 

در این میان، برخی رسانه ها با نادیده گرفتن بعد اخلاقی این اقدام و در قالب یک موضع گیری جناحی، این حرکت معاونت فرهنگی وزارت ارشاد را بسیار عجیب و نادرست خواندند. در حالی که به نظر می رسد، رسانه ها باید مرزبندی منطقی بین مسائل جناحی و تفکر سیاسی افراد و اصول اخلاقی داشته باشند.

به بیان دیگر، رسانه ها فارغ از هرگونه جناح بندی سیاسی، باید این اقدام را به عنوان اقدامی اخلاقی تحسین می کردند تا دیگر مسؤولان هم به معاون محترم تأسی جویند.

شاید بتوان این حرکت اخلاقی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد را یکی از نمودهای تجلی عقلانیت در دولت یازدهم دانست.

ما هم مانند رسانه های منتقد تعجب خود را از این حرکت اخلاقی اعلام می داریم. البته فقط به این دلیل که چنین برخوردی در بین مسؤولان ما چندان مسبوق به سابقه نیست؛ و فارغ از موضعگیری های سیاسی این اقدام شایسته معاونت فرهنگی وزارت ارشاد قابل ستایش است.

تمام این اتفاقات اخیر در حالی صورت گرفته است که رئیس جمهور در مراسم افتتاحیه نمایشگاه تاکید کرده بود : «به همان اندازه که اندیشه و خرد دارای حرمت است، کتاب و نشر دهنده آن و خواننده کتاب نیز دارای حرمت است، البته حرمت کتاب و یا آفریننده اثر تنها با زبان و بیان نیست بلکه باید در قانون و مقررات و حمایت هایمان و نیز در امنیت حقوقی و اجتماعی و فرهنگی خود تلاش کنیم، حرمت اهل قلم را نگه داریم که این قلم مورد احترام خالق و آفریننده جهان است که به آن قسم یاد کرده است، قلم دارای حرمت است و صاحب آن حرمت بیشتر است.

در دنیای کتاب باید زمینه را برای نوشتن آرام تر و بدون دغدغه فراهم کنیم، بگذاریم آنچه در دل و اندیشه وجود دارد بر روی صفحه کاغذ خود نمایی کند، البته دولت در پی سانسور دولتی نیست، همانطور که می بینید بیشترین نقد امروز در جامعه از دولت و دولتمردان می شود و من افتخار می کنم به دولتی که شرایطی را به وجود آورده تا همه به راحتی نقد می کنند و سخن می گویند و گاهی از کاه کوه می سازند.»