امروزه زمین با سه چالش عمده روبروست، کمبود منابع آب شیرین، تغییرات اقلیمی و بیابان‌زایی که موارد اول و دوم شدیدا تحت تاثیر فعالیت‌های بشری کاملا مشهود بوده و می‌تواند منجر به بروز بحران‌های اجتماعی در کشورها گردد و پس از انقلاب صنعتی میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای به تدریج افزایش یافت و امروزه خطر گذشتن از نقطه بی‌بازگشت و فاجعه برای زمین رسیده‌ایم. به همین دلیل کشورهای جهان سعی در کاهش گازهای گلخانه ای که عامل افزایش دمای کره زمین است هستند.

علی قنادی اسلامی، کارشناس آب و انرژی، در گفت‌وگو با خبرنگار جهان اقتصاد اظهار کرد: چین حدود سی درصد گازهای گلخانه‌ای جهان را منتشر می‌کند و پس از آن آمریکا در رتبه دوم قرار دارد و متاسفانه کشور ما یکی از کشورهایی است که در انتشار گازهای گلخانه ای در سالهای اخیر بین رتبه ششم و هشتم جابجا می‌شود، یعنی کشور ما بیش از دو درصد گازهای گلخانه‌ای جهان را منتشر می‌کند.

وی ادامه داد: ولی نکته قابل ملاحظه این است که ایران با اینکه از نظر جمعیتی رتبه هجدهم در دنیا را دارد ولی از نظر تولید ناخالص داخلی در رتبه پنجاه و یکم جهان قرار گرفته است یعنی فقط حدود بیست و پنج صدم درصد از تولید ناخالص جهانی را بخود اختصاص داده است، یعنی ما بیش از هشت برابر تولید ناخالص داخلی کشورمان در مقایسه  با سایر کشورهای جهان، گازهای گلخانه ای منتشر می‌کنیم.

وی تصریح کرد: البته از نظر سرانه انتشار در رتبه یازدهم هستیم که باز وضعیت نامناسبی است و کشور آمریکا با دارا بودن بیست و پنج درصد از تولید ناخالص جهانی دارای سهم  انتشار چهارده درصد از گازهای گلخانه ای است و اگرچه ارزیابی  برخی کارشناسان داخلی شاید براساس تجمعی (جمع آن از قبل از دوره صنعتی شدن درسال1751 تاکنون) رتبه ایران را مناسب بدانند ولی واقعیت این است که در دنیای امروزی آمار تجمعی گازهای گلخانه‌ای نمی تواند و نباید معیارارزیابی قرار گیرد و استفاده مفیدی از این آمار  برای مقابله با گرمایش جهانی نمی توان کرد.

قنادی اسلامی با بیان اینکه علتی که این کارشناسان برای آمار تجمعی مطرح می‌کنند این است که می‌گویند منافع حاصل از رشد اقتصادی با انتشار گازهای گلخانه‌ای نصیب کشورهایی شده ولی جور آن را امروزه باید همه کشورها بکشند گفت: موتور محرکه اقتصادی در حال حاضر برای کشورهای نفت خیز همچون کشور ما بر پایه فروش نفت و کسب درآمدهای ارزی استوار بوده و عملا سایر بخش‌های اقتصادی کشور متاثر از آن است و زمان‌هایی که قیمت نفت بالا بوده و فروش نفت ایران در وضعیت مناسب بوده است، عملا اقتصاد کشور هم بزرگ تر است.

وی ادامه داد: ولی در آینده در صورت ایجاد توافقاتی همچون توافق پاریس و یا گلاسکو و الزام اجتناب ناپذیر کشورهای جهان برای قواعد سختگیرانه کاهش گازهای گلخانه‌ای، به طورحتم کشورهای نفت‌خیزی همچون ایران با مشکلات فراوان اقتصادی روبرو می‌شوند.

وی خاطرنشان کرد: ایران جزء محدود کشورهایی است که هنوز برنامه‌ای برای عبور از دوران نفت به صورت عملی برای خود ارائه نکرده است ولی کشورهای نفتی حاشیه خلیج فارس تقریبا خود را برای آن زمان آماده کرده اند و البته بخش قابل توجهی از انتشار گازهای گلخانه ای در کشور ما به نیروگاه‌های حرارتی برای تولید برق و نیز حمل و نقل ناشی از خودروها مربوط است .

وی با بیان اینکه البته استفاده از تجهیزات حرارتی گاز سوز در فصول سرد سال درایران هم نقش زیادی در گازهای گلخانه‌ای دارند گفت: متاسفانه برنامه کشور هنوز بر مبنای دهه‌های گذشته و مبتنی بر استفاده از سوخت‌های فسیلی حرکت می‌کند و به دلیل وضعیت بحرانی تغییرات اقلیمی و نیز همان‌گونه که در مجمع عمومی سازمان ملل  سال 2021 به آن اشاره شد، وضعیت گرمایش جهانی به نقطه خطرناکی رسیده است و به اقدامات فوری از سوی کشورهای مختلف نیاز است.

به گفته این کارشناس حوزه انرژی متاسفانه برخی کشورها به دلایل مختلف امکان توقف سوختهای فسیلی را نداشته و در آینده احتمال دارد که خرید محصولات مختلف نفتی و یا حتی غیرنفتی از کشورهایی که نسبت به میزان انتشار گازهای گلخانه ای خود، اقدمات مثبتی انجام نمی‌دهند امتناع گردد.

وی با اشاره به اینکه امروزه رشد سرمایه گذاری در نفت نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده و عطش کشورهای مختلف برای اکتشاف بسیار کم شده است گفت: در ایران تقریبا روزانه حدود یکصد میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود همچنین  به جز بخش اندکی از تامین برق در کشور ما که از منابع غیر فسیلی است، بقیه از منابع فسیلی به‌روش حرارتی تامین می‌گردد.

قنادی اسلامی عنوان کرد: با اینکه گاز نسبتا سوخت پاکتری به حساب می آید ولی نیروگاه‌های حرارتی نقش قابل توجهی در تولید گازهای گلخانه ای دارند و ایران حداکثر فقط دو دهه آینده را برای استفاده از درآمدهای نفتی برای ایجاد تغییرات ساختاری برای گذر از سوختهای فسیلی و نیز تغییرات اساسی و همچنین نوسازی در زیرساخت‌های کشور برای سازگاری آنها با دوران پس از نفت دارد.

وی خاطرنشان کرد: هزینه‌های تغییرات اساسی در زیرساخت‌هایی همچون حمل و نقل کشور که تماما بر بستر سوخت فسیلی استوار است بسیار بالا بوده و فقط محدود به کارنجات اتومبیل سازی، ایستگاههای پمپ بنزین، نیروگاه‌های تولید برق و تغییرات در محصولات پالایشگاهی نخواهد بود و این عدم آمادگی کشور می‌تواند به مرور در سال‌های آینده، توان اقتصادی کشور را کاهش داده و عملا بخش عظیمی از اقتصاد کشور به حالت کما برود.

به گفته وی، اینکه برخی کشورها می‌گویند همان گونه که کشورهای غربی در گذشته برای توسعه و رشد اقتصادی خود، دی اکسید کربن زیادی تولید کرده اند و ما هم حق داریم همان کار را انجام دهیم از اساس و پایه غلط است و این به معنی خودکشی اقلیمی است.

قنادی اسلامی تاکید کرد:  ما در دنیا این حجم از پالس‌های منفی در خصوص تغییرات اقلیمی می بینیم ولی هنوز برنامه ای عملی  برای گذر از نفت و سوخت‌های فسیلی و سازگاری اقتصادی کشور هشتادمیلونی خود نداریم و تغییرات مصرف انرژی در دنیا و در آینده نزدیک در کشور ما ، همچون فیل بزرگی می‌ماند که روز به روز دهن آن فیل که برای خوردن غذا باید متناسب با جثه فیل باشد کوچک و کوچکتر می‌شود و این معضل اگر هر چه زودتر رفع نشود، کشور ما در آینده با مشکلات و بحران‌های بزرگی روبرو می‌شود.

وی در پایان اظهار داشت: اجلاس گلاسکو هم مانند شمشیر دو لبه‌ای است که اگر تصمیمات خوبی در زمینه تغییرات اقلیمی گرفته شود برای اقتصاد وابسته به نفت ما خبر خوبی نخواهد بود و اگر هم تصمیمات سازنده ای در این اجلاس گرفته نشود و روسای کشورهای جهان نسبت به تغییرات اقلیمی فقط وعده های توخالی دهند، و نتایج ملموسی در آینده  از آن خارج نشود  به خاطر بحران‌های زیست محیطی از جمله کم آبی و افزایش دما ، کشور ما در سال‌های آینده دچار مشکلات بیشتری می‌شود و تنها راه برون رفت از این بازی باخت-باخت، فقط برنامه ریزی برای توسعه اقتصادی برای عبور از سوخت‌های فسیلی همراه با رابطه با کشورهای دنیا بر مبنای منافع سرزمینی است.