حتما بارها شنیده‌اید که دو نقص اساسی بازار سرمایه ایران شامل عدم وجود عمق کافی در بازار و  کارایی ضعیف آن می‌شود. اما این نقایص چیست و راه حل برون رفت از آن‌ها چه می‌تواند باشد؟ ابتدا بهتر است به تبیین مفاهیم عمق بازار "DEPTH OF MARKET" و کارایی "EFFICIENCY" بپردازیم. عمق بازار به تعداد سفارش‌های باز خرید و فروش در قیمت‌های مختلف بستگی دارد. در واقع هرچه این تعداد سفارشات بیشتر باشد باعث می‌شود سفارشات با قیمت‌های مختلف در زمان کم‌تری اجرایی شود که نتیجه‌ی آن نقدشوندگی بازار خواهد بود که خود به کارایی بازار کمک خواهد کرد. هر چه تعداد سفارشات  بیشتر باشد عمق بازار بیشتر خواهد بود در واقع بازار عمیق بازاری با نقدشوندگی بالاست که همه‌ی سفارشات صورت خواهد پذیرفت. بنابراین زمان انجام مبادله در چنین بازاری به حداقل ممکن خواهد رسید. اما کارایی بازار چیست؟ کارایی بازار به مدت زمان انتقال اطلاعات بر ارزش سهام بستگی دارد. هر چه اطلاعات در مدت زمان کم‌تری بر سهم تاثیر بگذارند و سهم زودتر به ارزش ذاتی خود برسد، بازار از کارایی قوی‌تری برخوردار خواهد بود. به لحاظ تئوری بازار‌ها از منظر کارایی به سه دسته‌ی بازار با کارایی قوی، متوسط و ضعیف طبقه‌بندی می‌شوند. در بازار با کارایی قوی اطلاعات قبل از آن که به دست سهامداران برسند تاثیر خود را روی قیمت سهام گذاشته‌اند و سهام بدون نوسان به قیمت ذاتی خود می‌رسد. اما در مقابل بازار با کارایی ضعیف پس از انتشار اطلاعات و نوسانات متعدد بالاخره سهام به ارزش مد نظر می‌رسد. اما چگونه می‌توان بازاری عمیق و کارا داشت؟ راه‌کارهای متعددی برای بهبود کارایی و عمق بازار پیشنهاد شده است. برداشتن محدودیت‌های مربوط به دامنه‌ی نوسانات و حجم مبنا، شفافیت در بازار، تقارن اطلاعاتی، گسترده کردن بازار سرمایه و افزایش تعداد سهامداران و... از جمله راه‌کارهای پیشنهادی برای بهبود موارد فوق است. اما در این بین می‌توان به راه حلی جامع دست یافت که تمام موارد فوق را دربر بگیرد؟ در جواب می‌گوییم چنین چیزی ممکن است و بهترین روش جهانی شدن بازار سرمایه ایران است. با اتصال بازار سرمایه ایران به دنیا ناچارا می‌بایست فعالان بازار از استانداردهای بین‌المللی تبعیت کنند. با اجرایی شدن استانداردها و نظارت بین‌المللی شفافیت اطلاعاتی بالا رفته و تخلفات به حداقل میزان ممکن می‌رسد. به عنوان تمثیلی می‌توان بیان کرد که بازار ایران به دریایی متصل می‌شود که به این راحتی آلوده نمی‌گردد. از طرفی این اتصال موجب گسترده شدن بازار سرمایه و افزایش بسیار زیاد خریدار و فروشندگان خواهد شد که خودبه‌خود مشکل عمق بازار سرمایه ایران را نیز برطرف خواهد کرد شهاب خدابخشیان پژوهش‌گر مالی و اقتصادی khodabakhshiyan.sh@gmail.com