پنج شنبه 09 فروردین، 1403

کدخبر: 25092 11:55 1394/11/01
الفبای محیط زیست با استاندارد

الفبای محیط زیست با استاندارد

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی
الفبای محیط زیست با استاندارد

الفبای محیط زیست با استاندارد

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی

اسماعیل شایسته-سرممیز ارشد شرکت بین المللی ثبت و صدور گواهینامه WQA انگلستان شاید بارها شنیده باشید که وسیله ای استاندارد است و یا فلان وسیله استاندارد نبود و سبب بروز اتفاق بدی شد. اما آیا تاکنون اندیشیده اید که آیا استاندارد در خصوص محیط زیست هم موضوعیت دارد و چگونه باعث می شود که ما با امنیت خاطر در محیط زیست استاندارد، زندگی نماییم. در روزها و هفته های اخیر شاهد بروز آلودگی های زیادی در سطح کلان شهرها از جمله تهران بوده ایم. عمدتاً با بروز پدیده وارونگی دما، و صد البته بهره گیری از سوخت های فسیلی نامناسب و بسیار منابع تولید آلودگی دیگر شاهد روزهای سالم کمی بوده و هستیم. در این مقاله سعی شده است ضمن معرفی تلاش های جهانی در تدوین با استاندارد بین المللی مرتبط با محیط زیست، به رویکرد این استانداردها در تعیین راهکارهای مدیریتی جهت کنترل این آلودگی ها پرداخت می شود. همانطور که می دانید محیط زیست برای بشر دو نقش عمده را ایفا می نماید. نخست محیط زیست منبعی است برای تامین منابع اولیه برای رشد و ادامه حیات بشر که شامل زمین، هوا، آب، انرژی، غذا و غیره می شود و بعد مکانی برای دفن مواد زائد تولید شده شامل انواع آلاینده های جامد، مایع و گازی شکل که محصول فعالیتهای تولیدی هستند، می باشد. تا قبل از استفاده گسترده از منابع نفتی و فسیلی، کره زمین ظرفیت پالایش آلاینده های تولید شده توسط بشر را دارا بود. پس از حضور موثر و یکه تاز انرژی سنگواره یی نظیر نفت و گاز در اقتصاد جهان و گسترش زیاد آن در محصولات تولیدی و تاثیر منفی آن در هر دو بخش نقش آفرینی محیط زیست برای بشر، سبب گردید توجه جهانیان به حفاظت از محیط زیست معطوف شود. این موضوع هم در حفظ محیط زیست موثر می باشد هم این که برای کشورهایی که خود از این منابع طبیعی بهره کمتری دارند، امکان رشد و توسعه اقتصادی از طرق دیگر حاصل می شود. سیر تحولات محیط زیستی در جهان از نیمه دوم قرن بیستم آغاز گردید. در سال ۱۹۶۴ کنفرانسی در اروپا در زمینه آلودگی هوا تشکیل شد. در سال ۱۹۶۸ عهد نامه کشورهای آفریقایی در مورد حفاظت از منابع طبیعی منعقد شد. در سال ۱۹۷۲ کنفرانس استکهلم با پیام "تنها یک کره زمین وجود دارد" منجر به تشکیل کمپین UNEP (برنامه محیط زیست سازمان ملل) گردید. همچنین در سال ۱۹۷۹ کنفرانس جهانی آب و هوا در ژنو، در سال ۱۹۸۰ کنفرانس بررسی علل گرم شدن کره زمین در اتریش و سال ۱۹۸۷ تجمع نمایندگانی از کشـورها در کانادا منجر به تهیـه موافقت نامه یی برای ممنوعیت تولید مواد شیمیایی نازک کننده ازن، کاهش تنوع زیست محیط، نشانگر جهانی برای ارزیابی تلاش صادقانه ی یک سازمان برای حفاظت زیست محیطی پایدار و مطمئن انجام شد. سال ۱۹۸۹ کنفرانس هواشناسی تورنتو با تصمیم حذف ۲۰ درصد از دی اکسید کربن تا سال ۲۰۰۰ میلادی و سال ۱۹۹۲ کنفرانس ریو با حضور حدود ۱۵۰ مقام عالی رتبه از کشورهای جهان که منجر به صدور منشور زمین در ۲۷ اصل گردید. اصل ۱۲ ریو سه نتیجه اصلی داشت:‌ توسعه پایدار، تجارت آزاد جهانی و تدوین استانداردهای بین المللی. در راستای تدوین استاندارد بین المللی، سال ۱۹۹۱ میلادی، سازمان بین المللی استاندارد (ISO) اقدام به فراخوان جهت تشکیل گروه مشاوره ای استراتژیک جهت محیط زیست نمود و نهایتاً در ژانویه سال ۱۹۹۳ کمیته فنی ۲۰۷ تشکیل گردید. نتیجه فعالیت این کمیته، تدوین اولین سری استاندارد سیستم مدیریت محیط زیست تحت عنوان ISO 14001 شد که در سال ۱۹۹۶ منتشر گردید. این استاندارد در سال ۲۰۰۴ نیز مجدداً مورد بازنگری قرار گرفت و تا حدود سه ماه گذشته نیز در حوزه مدیریت محیط زیست همچنان پیشتاز بود. سرانجام در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی نسخه سوم استاندارد مدیریت محیط زیست تحت عنوان ISO 14001:2015 منتشر گردید. چارچوب این استاندارد بین المللی به گونه ای است که از طریق یک رویکرد مدیریتی که به واقع تنها راهکار صیانت از محیط زیست در قرن حاضر می باشد بوده و قصد دارد تا از طریق حذف، کاهش و یا کنترل اثرات جنبه های محیط زیستی از سازمانهای کوچک، به یک محیط زیست بزرگتر دست یابد. استاندارد ISO 14001، برای کلیه سازمانهایی که قصد دارند عملکرد زیست محیطی خود را ارتقاء دهند، تعهدات قانونی مرتبط با محیط زیست را عمل نمایند، به اهداف محیط زیستی خود دست یابند و در حفظ محیط زیست موثر باشند، دارای کاربرد است. رویکرد این استاندارد به گونه ای است که پس از بررسی ماهیت سازمان و نقش و تاثیر عوامل درونی و بیرونی موثر بر عملکرد زیست محیطی و شناسایی نیازهای ذینفعان در این خصوص و همچنین تعیین دامنه کاربرد سیستم، نسبت به تعیین سیاست ها و اهداف خرد و کلان محیط زیستی سازمان اقدام می نماید. تعیین مسئولیت ها در جهت اجرای سیستم مدیریت محیط زیست از ارکان اصلی این سیستم می باشد. سپس شناسایی جنبه های محیط زیستی سازمان، محصولات و فرآیندها انجام می شود. این موضوع از پر اهمیت ترین اقدامات بهبود عملکرد سیستم مدیریت زیست محیطی هر سازمانی می باشد. با تعیین و شناسایی کلیه الزامات قانونی و مقرراتی در حوزه محیط زیست، استفاده از تجارب کارکنان و نقش مشاوره ای آنها در شناسایی دقیق تر موضوعات زیست محیطی و همچنین نقش افراد خبره در تعیین جنبه های زیست محیطی می توان نسبت به تکمیل این بخش عمل نمود. اساساً شناسایی جنبه های زیست محیطی با دقت بالا، این امکان را فراهم می آورد تا تیم محیط زیست سازمان بتواند آن دسته از جنبه هایی که اهمیت بیشتری دارند را از جنبه های دیگر جدا نموده و سپس جنبه های مهم تر را کنترل نمایند. پس از تعیین جنبه های بارز زیست محیطی (آن دسته از جنبه های زیست محیطی که تاثیرات بیشتری بر محیط زیست دارند) باید نسبت به ارتقاء جنبه های بارز زیست محیطی، تعهدات انطباق با الزامات قانونی و شناسایی فرصت ها و ریسک ها اقدام شود. این موضوع در قالب اهداف زیست محیطی و برنامه های آن محقق می شود. چه کاری، با چه منابعی، به مسئولیت چه شخصی، چه وقت و چگونه انجام شود، از خروجی های این بخش از مدیریت زیست محیطی است. با توجه به نتایج حاصله از این بخش نیازهای سازمان جهت بهبود عملکرد زیست محیطی شناسایی می گردد. این نیازها در مستندات مورد نیاز (شامل دستورالعمل و ...)، آموزش های و بحث های آموزشی و فرهنگی مورد نیاز در این قسمت، منابع مورد نیاز جهت بهبود عملکرد زیست محیطی، آمادگی واکنش در شرایط اضطراری و موضوعات مرتبط با مانورها، علایم هشدار دهنده، تجهیزات مورد نیاز جهت کنترل اثرات زیست محیطی و بسیاری موارد دیگر می شود. در ایران نیز، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند وظیفه عمومی تلقی می گردد. از این رو هر گونه فعالیت اقتصادی، اجتماعی و غیره که ملازم با آلودگی و تخریب غیر قابل جبران محیط زیست باشد بر اساس اصل ۵۰ قانون اساسی مصوب سال ۱۳۵۸ ممنوع است. سازمان حفاظت از محیط زیست، مجموعه قوانین تصویب شده مجلس شورای اسلامی و آیین نامه های متعدد موجود در زمینه جلوگیری از آلودگی ها در مسیر حفظ محیط زیست است. به نظر می رسد با بهره جستن از الگوی استاندارد بین المللی مدیریت زیست محیطی در هر سازمان و تشکیلاتی و توجه به الزامات قانونی موجود در این حوزه (ملی و محلی)، بتوان تاثیرات منفی ناشی از عدم رعایت موضوعات زیست محیطی را در سطح کشورها و جهان کاهش دهیم و از تاثیر منفی آن بر کیفیت زندگی، شیوع بیماری ها، کاهش ذخایر و منابع، آلودگی ها و غیره، محیط زیست بهتری را به نسل آینده و فرزندانمان تحویل نماییم. shayesteh      


  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |