سجاد بهزادی- روزنامه نگار
یکی از مقامات دولت به تازگی گفته است «اقتصاد کشور نیازمند جراحیهای بزرگ است» این سخنی درست است، اما چه کنیم که تیغ در دست جراح نیست.
امروز بسیاری از صاحبنظران می پرسند اقتصاددانان برجسته این کشور کجا هستند که تیغ جراحی اقتصاد ایران هر بار دست افرادی غیرمتخصص میافتد.
تیغ اگر دست جراح بود رئیس گذشته بانک مرکزی و معاون ارزی او امروز به خاطر اخلال در بازار ارز به زندانیهای طولانی مدت محکوم نمیشدند.همانها هم مدعی بودند که میخواهند اقتصاد ایران را جراحی کنند. تیغ جراحی بهدست گرفتند و با سوءمدیریتشان اینگونه مردم را بیچاره کردند.
تیغ اگر دست جراح بود اقتصاد ایران در سالهای طولانی اینقدر دست خوش بیثباتی نمیشد. تغییر پیاپی وضعیتها در اثر وقوع شوکهای خارجی و داخلی، منجر به بیثباتی اقتصاد کشور شده است و امروز گفته میشود بودجه عمومی کشور در سال ۱۴۰۰ با کسری تراز عملیاتی ۵۰ درصدی معادل ۴۶۴هزار میلیارد تومان و کسری تحقق نیافته، حداقل ۳۰درصدی معادل ۳۸۳هزار میلیارد تومان روبرو است.
تیغ جراحی اقتصاد کشور دست جراح نیست و کشور مدام غرق تحریم و تورم است. اگر هم اقتصاد می خواهد به دنبال شوک مثبت ناشی از تغییر دولت در آمریکا و یا امضا برجام نفس بکشد مخالفان سینه چاکی میآیند و تیغ که جای خود، بلکه با اره برقی آن چنان بر پیکر نیمهجان اقتصاد کشور میافتند که همه فرصتها به تهدید بدل می شود و بعد از آن سخن از خزانه خالی میکنند.
کشور ایران به خاطر تحریمها و براساس سخن وزیر نفت دولت سیزدهم «تنها از آوریل ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ از تولید یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون بشکه نفت وبیش از ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد نفتی محروم شده است.»
تیغ اگر دست جراحی متخصص و نمایندگانی فرهیخته بود با پهنای باند اینترنت مبارزه نمیشد و این درک وجود داشت که تحول اقتصاد جهان بر پایه نت انجام می شود. در جهان کنونی سخن گفتن از توسعه اقتصادی بدون رشد صنعت تکنولوژی واینترنت پرسرعت بیمعناست. اما گفته میشود باید منتظر شوک هولناک محدودیت اینترنت به اقتصاد کشوربود. همان محدودیتی که مجلس انقلابی به دنبال آن است.
نایب رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی ایران در خصوص شوک محدودیت اینترنت به اقتصاد کشور گفته است«اگر نتوانیم سرعت در انتقال دادهها و دانش اطلاعات و ارتباطات را توسعه بدهیم بدون تردید نخواهیم توانست به یک قدرت و قطب اقتصادی در خاورمیانه تبدیل شویم.»
این درحالی است که امروز ما شاهد انفجار جهانی به خاطر«پهنای باند» در جهان هستیم و براساس گزارش جدید کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد)؛ تنها در سال ۲۰۲۰ که جهان با ویروس کووید دستوپنجه نرم میکرد، پهنای باند اینترنت جهانی ۳۵ درصد افزایش یافت که این میزان بالاترین افزایش یکساله از سال ۲۰۱۳ است. «آنکتاد» همچنین انتظار دارد که ترافیک ماهانه دادههای جهانی از ۲۳۰ اگزابایت در سال ۲۰۲۰ به ۷۸۰ اگزابایت در سال ۲۰۲۶ برسد.
تیغ جراحی اقتصاد کشور باید به دست گروهی باشد که به شفافیت اعتقاد داشته باشند. وقتی شفافیت داراییهای مسئولان جرم هست چگونه اقتصاد شفاف خواهد شد؟ مگر علم کشورداری تاکید ندارد که فساد اقتصادی از دل یک سیستم غیرشفاف بیرون میآید و مگر شفافیت نخستین گام برای جراحی یک سیستم ناسالم نیست؟
پس از جنگ جمل، اميرالمومنین امام علی علیهالسلام در ميان مردم بصره به پا خواست و فرمود«اى مردم بصره ! از چه مىخواهيد بر من خُرده گيريد؟ به خدا سوگند اين لباسی که بر تن دارم، از نخريسى همسرم بافته شده است و این کیسهای که میبینید همراه دارم، حاصل فروش محصولات باغ من در مدينه است. پس اگر از نزد شما بيرون رفتم و بيش از آنچه مىبينيد با من باشد، از خيانتكاران خواهم بود.» (الجمل-صفحه ۴۲۲ )
همه گروههای سیاسی کشور مدعی بودند که آمدهاند تا اقتصاد ایران را جراحی کنند اما تیغ اگر دست نااهل نبود مردم امروز محتاج نان شب نبودند. وقتی تیغ جراحی اقتصاد به دست کسانی باشد که به علم برنامهریزی و مدیریت اعتقادی ندارند؛ این اتفاق می افتد که ما از خودکفایی گندم در دوران اصلاحات به یکی از بزرگترین واردکننده گندم خاورمیانه تبدیل می شویم و رویترز به نقل از منابع صنعتی ایرانی گزارش می دهد«ایران در پی خشکسالی و آسیب دیدن محصول داخلی، به خرید هشت میلیون تن گندم در فصل جاری نیاز دارد.»
منابع صنعتی آگاه به رویترز گفتند افزایش چشمگیر واردات گندم از میانگین سالانه حدود یک میلیون تن در پنج سال گذشته، برای تضمین تامین نان ضروری است زیرا انتظار میرود محصول گندم ایران امسال ۳۰ درصد کمتر باشد. با این وضعیت هیچ بعید نیست اگر به زودی جمعیت بالایی از کشور درمانده یک قرص نان باشند.
بله؛ سالهای سال است که اقتصاد ایران با همه ظرفیتهایی که دارد در اتاق جراحی است و زمینگیر شده است. زخمهای اقتصاد ایران چرکین شده و بیمار نفسهای آخر را میکشد. این را اقتصاددانان خبره میگویند وهیچ گروه و منطقی نمیتواند آن را انکار کند. امروز تیغ جراحی این اقتصاد به دست گروهی افتاده است که باورمندی و گفتمان آنها بیشتر انقلابی است تا علمی.
به باور بسیاری از کارشناسان؛ فرصت، فرصتِ آخر هست و دیگر نمی توان با شوکهای پی در پی، بیمار را زنده نگه داشت. باید از پای بست طرحی نو درانداخت و اصلاحات ساختاری را در سیستم آغاز کرد. اگر در بر همان پاشنه گذشته بچرخد و تیغ جراحی به دست نااهل آن باشد فاجعه ای بزرگ تر از آنچه امروز دیده می شود در انتظار جامعه ایران خواهد بود.
-
دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
-
افزودن دیدگاه