واکاوی جهان اقتصاد از فاجعه تغییرات اقلیمی درگفتوگو با «علی قنادی اسلامی»
فریده خدادادی-کشور ما نیزهمانند بسیاری کشورها با تنش آبی دستوپنجه نرم میکند و این روند در اکثر نقاط کشور سیر صعودی در پیش گرفته و عدم دسترسی به آب کافی و مناسب مشکلساز شده است.
به گزارش جهان اقتصاد، کشور ایران درمنطقه خشک و نیمهخشک قرارگرفته است و کاهش بارندگیها در سالهای اخیر به تنش آبی و تغییرات اقلیمی در اقصی نقاط کشور منجر شده است بنابراین به دنبال کاهش یافتن سطح منابع آبی، دمای کره زمین افزایش مییابد که خود تهدیدی برای اکوسیستم طبیعی و محیط زیست است و امنیت غذایی را نیز به مخاطره میاندازد که درباره تاثیرات افزایش دمایی کره زمین در وضعیت آب و امنیت آبی کشور با علی قنادی اسلامی کارشناس آب و انرژی به گفتوگو پرداختهایم که در ادامه میخوانید:
این کارشناس آب و انرژی اظهار کرد: بیش از 70درصد از سطح کره زمین از آب پوشیده شده است اما حدود 97 درصد آبهای کره زمین، آب شور دریاها و اقیانوسها است و فقط حدود سه درصد آن را آب شیرین تشکیل میدهد که بیشتر آن به صورت یخچالها و برف در قطبین و مقدار کمتری از آنرا آبهای زیرزمینی و نیز آبهای سطحی مانند رودخانهها و دریاچههای آب شیرین تشکیل می دهند و میزان بسیار کمی هم در اتمسفر به صورت بخار آب و قطرات ریزآب وجود دارد.
قنادی اسلامی گفت: ایران در منطقه خشک و نیمه خشک کره زمین قرار گرفته و از کم آبی رنج میبرد، آبی که در روی زمین وجود دارد به صورت اشکال مختلف مایع بخار و یخ وجود دارد که اینها به صورت سیکلی به نام چرخه آب، به هم تبدیل میشوند.
به گفته وی، تغییرات آب و هوایی که به دلیل افزایش میزان گازهای گلخانهای ایجاد شده و منجر به افزایش دمای کره زمین شده است، باعث برهم خوردن و ایجاد تغییراتی در چرخه آب شده و این زنگ خطری برای حیات است زیرا باعث تغییرات در میزان بارش، توزیع زمانی و مکانی بارش و نیز کیفیت و کمیت آب در دسترس میشود. همه استفادهکنندگان از آب همچون جوامع، صنایع و نیز اکوسیستم میتواند متاثر از این تغییرات آب و هوایی شوند.
** تغییرات اقلیمی اصلیترین چالش بشر در قرن بیستویک
کارشناس آب و انرژی، اصلیترین چالش بشر در قرن بیستویک را پس از کمبود آب شیرین، تغییرات اقلیمی برشمرد چراکه میتواند روی میزان دسترسی بشر به آب شیرین نیز تاثیر زیادی داشته باشد.
قنادی اسلامی بیان کرد: تغییرات اقلیمی متاثر از افزایش دما، باعث تغییر الگوی بارش برف و باران، تغییرات در تناوب سیل و خشکسالی میشود.
** خطر امنیت آبی در پی افزایش دما
وی با بیان این که افزایش دما میتواند باعث تغییرات شدیدی در چرخه آبی شود، گفت: افزایش دما میتواند باعث تبخیر بیشتر آب در کره زمین شده و باعث ذوب برف و یخ در قطبین شود که عملا امنیت آبی را میتواند به مخاطره جدی بیندازد .
این کارشناس آب و انرژی اظهار کرد: تقریبا بیش از هشتصد میلیون نفر در آسیا از یخچالهای طبیعی برای تامین آب استفاده میکنند که با افزایش دما، به دلیل ذوب زودرس برف و یخ در نواحی کوهستانی، حتی میتواند الگوی جریانهای رودخانهها را تغییر داده و باعث بروز سیلابهای شدیدتر و یا بی آبی در فصول گرم سال و حتی از بین رفتن حیوانات وحشی به دلیل بیآبی شود. به طور مثال رودخانه کارون در تابستان از ذوب برفها در مناطق کوهستانی جریان دارد.
قنادی اسلامی با بیان اینکه بسته به هر منطقه، افزایش دمای کره زمین میتواند تاثیرات متفاوتی برای آن منطقه داشته باشد، عنوان کرد: افزایش دمای کره زمین حتی باعث میشود که راندمان نیروگاههای حرارتی کاهش پیدا کرده و میزان آب بیشتری برای خنک سازی درکندانسورها به ویژه وقتی از سیستمهای باز استفاده میکنند، داشته باشند.
وی گفت: برخی دانشمندان و متخصصین اعتقاد دارند که اگر دمای کره زمین از میزان مشخصی بالاتر رود، عملا به یک نقطه غیرقابل بازگشت خواهیم رسید و به صورت دومینووار باعث بروز حوادثی خواهد شد که دیگر امکان بازگشت نخواهد بود. با توجه به این که گازهای گلخانهای که باعث افزایش دمای کره زمین میشوند عمدتا شامل بخار آب، دی اکسید کربن، متان و اکسید نیتروژن هستند که با افزایش دمای زمین، میزان تبخیر آب افزایش و در نتیجه میزان بخار آب موجود هم افزایش پیدا میکند که خود باعث گرمتر شدن کره زمین خواهد شد، چرخه یا سیکل آبی هم از تغییرات اقلیمی تاثیر میپذیرد و هم تاثیر میگذارد.
** کاهش امنیت آبی خطری برای امنیت غذایی
این کارشناس آب و انرژی گفت: تحقیقی که به تازگی در کالیفرنیا انجام گرفته نشان میدهدکه افزایش گرما در تابستان باعث میشود که ابرهایی که در این فصل صبحها (تا قبل از ظهر) دیده میشد دیگر تشکیل نشوند و این خود باعث میشود که میزان تشعشات خورشید بیشتر به زمین رسیده و زمین گرمتر شود، همچنین افزایش دما باعث افزیش میزان آتش سوزیها در جنگلها میشود؛ البته باید گفت که فقط کاهش بارش و خشک شدن هوا و خاک نیست که اثرات نامطلوبی بر میزان منابع آبی کشور ایجاد میکند بلکه برداشتهای بی رویه از منابع آبی کشور (به ویژه آبهای زیرزمینی) میتواند تاثیر به مراتب بدتری ایجاد کند و امنیت آبی را به مخاطره میاندازد.کاهش امنیت آبی باعث کاهش امنیت غذایی میشود.
قنادی اسلامی بیان کرد: در حال حاضر در کشور میزان متوسط کل بارش تقریبا چهارصد میلیارد متر مکعب است که حدود هفتاد درصد آن تبخیر میشود و میزان آبهای تجدیدپذیر در کشور حدود 120 میلیارد متر مکعب برآورد میشود. مطابق برخی آمارها که با افزایش دما طی سالیان آینده، توان تبخیری هم افزایش قابل ملاحظهای پیدا میکند و در نهایت میزان آب تجدید پذیر کاهش مییابد.
**خطرات افزایش دما و اثرات مخرب آن روی اکوسیستم طبیعی
وی اظهار کرد: مطابق برخی برآوردها، افزایش هریک درجه سانتیگراد دمای کره زمین میتواند هفت درصد جمعیت جهان را با کاهش بیست درصدی منابع آبهای تجدید پذیر روبرو کند. اثرات افزایش دما اصلا خطی نبوده و این افزایش دما اگر از حد خاصی بالاتر رود عملا به نقطه بی بازگشت رسیده و در این حالت حتی اثرات مخرب آن روی اکوسیستم و کل حیات کره زمین، غیر قابل پیشبینی برای دانشمندان است.
این کارشناس حوزه آب و انرژی اظهار کرد: اقیانوسها دارای رابطه ای دو طرفه با هوا(weather) و اقلیم( climate) هستند، منظور از هوا، اشاره به اثرات دمای هوا، فشار، رطوبت، باد و بارش دارد اما منظور از اقلیم به مواردی در پریودهای زمانی بسیار طولانی اشاره دارد که این تاثیرات دو طرفه میتواند باعث طوفانهای گرمسیری شود. اگرچه اقیانوسها میتوانند باعث جذب دی اکسید کربن زیادی از محیط شوند اما این افزایش میزان دی اکسید کربن خود باعث تغییر شیمی آب و اسیدی شدن آب میشود که برای موجودات دریایی مضر است. همچنین مطابق برخی برآوردها از سال 1980 تاکنون، در هر دهه تقریبا حدود شش دهم اینچ سطح آب اقیانوسها بالاتر آمده است.
قنادی اسلامی بیان کرد: از اثرات مهم دیگری که گرمایش جهانی دارد، افزایش مقدار آبی است که اتمسفر زمین میتواند در خود نگه دارد، هر چقدر دما بیشتر افزایش یابد میزان آبی که اتمسفر در خود نگه میدارد، بالاتر میرود که این خود باعث سنگین تر شدن هوای محیط و در نتیجه هنگام سرد شدن هوا باعث ایجاد بارانهای شدیدتر میشود؛ اگرچه بارانهای شدیدتر میتواند باعث افزایش به ظاهر منابع اب شیرین شود اما بارش شدید میتواند باعث حرکت تندتر جریان آب از اتمسفر به اقیانوس شده و امکان ذخیره و بهرهبرداری از آنرا کمتر کند.
** فاجعههای دیگر تغییرات اقلیمی
به گفته وی، از اثرات مهم دیگر افزایش دما باعث کاهش بارش برف و افزایش بیشتر باران شده که عدم امکان نگه داری و ذخیره آب در کوهستانها برای فصول گرم و نیز تبخیر بیشتر آنرا ایجاد میکند همچنین با آب شدن یخچالهای طبیعی کره زمین، باعث افزایش شدید میزان جریان رودخانهها در مدت زمان کوتاهی شده که مشکلاتی را به همراه دارد. (تغییرات اقلیمی باعث کاهش باران و خشکی هوا در مناطق نیمه گرمسیری نیز میشود.)
این کارشناس آب و انرژی افزود: افزایش دمای کره زمین، با وجود اینکه در نهایت باعث افزایش میزان باران در کره زمین میشود اما در برخی مناطق کره زمین باعث خشکسالی شدید و نیز تبخیر بسیار بالای آب خواهد شد که منجر به تنشهای آبی شدید میشود.
** تشدید بیابان زایی باعث مهاجرتهای درون سرزمینی
قنادی اسلامی، افزایش دما که باعث افزایش تبخیر و درنتیجه کاهش میزان رطوبت سطح خاک می شود را موجب تشدید بیابان زایی دانست و گفت: بیابان زایی هم خود باعث مهاجرتهای درون سرزمینی شده که درنهایت میتواند منجر به افزایش حاشیه نشینی شهرها همراه با تبعات اقتصادی-اجتماعی و حتی امنیتی شود.
وی با بیان این که افزایش دمای کره زمین به صورت دومینووار باعث افزایش بیشتر دما می شود، گفت: به دنبال افزایش دما چون تبخیر آب بیشتر شده و در نتیجه بخار آب موجود در هوا بیشتر میشود، میتواند همچون گازهای گلخانه ای عمل کند.
این کارشناس آب و انرژی ادامه داد: افزایش هر یک درجه دمای کره زمین باعث افزایش حدود هفت درصد میزان بخار آب در اتمسفر میشود اما میزان باران را به میزان حدودا یک تا دو درصد افزایش میدهد.
وی افزود: افزایش دما روی بازدهی و راندمان کشاورزی هم تاثیرات زیادی خواهد گذاشت و میتواند توانایی تامین محصولات کشاورزی، در دسترس بودن محصولات و نیز پایداری تولید محصولات را به مخاطره اندازد چرا که امنیت غذایی بشر مستقیما به امنیت آبی مرتبط است.
قنادی اسلامی یادآور شد: بیشترین مصرف آب در کره زمین برای تهیه محصولات کشاورزی-غذایی است که افزایش دمای کره زمین میتواند تاثیرات نامطلوبی بر آن بگذارد.
-
دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
-
افزودن دیدگاه