جمعه 10 فروردین، 1403

کدخبر: 555 14:18 1393/11/07
از تسهیلات افسانه ای بانک ها تا هرمی شدن بیمه های عمر

از تسهیلات افسانه ای بانک ها تا هرمی شدن بیمه های عمر

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی
از تسهیلات افسانه ای بانک ها تا هرمی شدن بیمه های عمر

از تسهیلات افسانه ای بانک ها تا هرمی شدن بیمه های عمر

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی

این روزها بازار جلب مشتریان برای بیمه عمر بسیار داغ است. وعده های رنگارنگ، سودهای حیرت آور، امکانات (آپشن های) متنوع و البته قراردادهایی نسبتاً پیچیده با عباراتی مبهم.

این وعده¬های دلفریب احتمالاً ذهن افراد را لبریز تصورات شیرین و رنگین خواهد کرد؛ شبیه زمانی که بازار شرکت¬های هرمی داغ بود و وعده آینده¬ای مرفه و بی¬دردسر به افراد می¬داد. اما آیا به¬راستی وعده¬های امروز شرکت¬های بیمه¬گر قابل اعتماد و تحقق است یا آنکه مانند وعده¬های دیروز شرکت¬های هرمی بی¬پشتوانه و بی¬اعتبار؟
توجه به تلاش بی¬وقفه بیمه¬گران برای جلب مشتریان و احتمال سرازیر شدن سیل خروشان صدور بیمه¬نامه¬های عمر، حقیقتاً نگرانی جدی در مورد امکان تحقق همه وعده¬های بیمه¬گران -به خیل بی¬شمار بیمه¬شدگانِ احتمالی- ایجاد می¬کند. در حقیقت این تفاوت بین شرکت¬های بیمه¬گر و شرکت¬های هرمی وجود دارد که قصد شرکت¬های هرمی از همان ابتدا اجرا نکردن وعده¬های داده شده و اصطلاحاًبه¬جیب زدن پول¬های مردم بود، در حالی¬که بدون شک شرکت¬های بیمه-گرچنین قصدی ندارند. اما یک تفاوت بسیار مهم دیگر نیز بین این دو وجود دارد و آن، اندازه و ابعاد بسیار بزرگتر شرکت¬های بیمه¬گر در مقابل ابعاد نسبتاً ناچیز شرکت¬های هرمی است. در نتیجه در صورت عدم توفیق بیمه¬گران در تحقق وعده¬های گسترده خود به خیل عظیم و فزاینده مشتریان احتمالی، ابعاد فاجعه بسیار وسیع¬تر خواهد بود.
در حقیقت نکته اساسی که درخور پرسش است توانایی بیمه¬گران برای ادای چنین تعهدات وسیعی است. اساساً فعالیت بیمه¬های عمر و بازنشستگی مبتنی بر سرمایه¬گذاری کردن وجوهی است که به¬طور تدریجی و در طی زمان بسیار طولانی در قالب بیمه¬نامه از بیمه¬شدگان دریافت می¬شود و سپس در موعد سررسید و یا مطابق تعهدات مندرج در بیمه¬نامه، پرداخت اصل سرمایه و سود آن به بیمه¬شده. لذا تعهداتی که در روز نخست از سوی بیمه¬گر انجام می-شود باید با شرایط سرمایه¬گذاری و سوددهی سرمایه همخوانی داشته¬باشد. امری که در رقابت ولع¬آمیز بین بیمه¬گران، با هدف دستیابی به وجوه جدیدِ فراوان، گویی به دست فراموشی سپرده شده¬است. جای شگفتی و پرسش بسیار است که در شرایطی که میانگین نرخ رشد اقتصادی کشور در چند سال اخیر نزدیک به صفر می¬باشد (و با توجه به رکود اقتصاد جهانی، این نرخ در کل دنیا نیز بسیار پایین است)، و با توجه به آن¬که عملاً بازار سرمایه در کشور دچار توقف شده و فعالان اقتصادی برای سرمایه¬گذاری وجوهشان دچار سردرگمی هستند و هیچ مقصد مطمئنی حتی برای سفته¬بازی نمی¬یابند چگونه چنین وعده¬های بلندمدت و پرسودی از سوی بیمه¬گران به افراد داده می¬شود؟ در شرایطی که سرمایه در کشور به¬شدت سرگردان است و یک روز به بازار مسکن، روز دیگر به بازار بورس، روزی به بازار ارز یا بازار طلا یا خودروهای لوکس سرازیر می¬شود و همچنان مقصد مطمئنی نمی¬یابد آیا بیمه¬گران پروژه¬های سرمایه¬گذاری ناشناخته¬ای را-آن هم با حجم بسیار عظیم برای خیل عظیم بیمه¬شوندگان احتمالی و با ثبات بسیار بالا که ویژگی بیمه عمر است- یافته¬اند که تمامی فعالان اقتصادی کشور (که لاجرم دارای هوش سرمایه¬گذاری قابل قبولی هستند) از شناخت این پروژه¬ها عاجزند؟
جالب آن¬که پاسخ بیمه¬گران به تردیدهای احتمالی (و البته منطقی) افراد در خصوص تضمین این ادعاها این است که بخشی (۲۰ تا ۳۰ درصد) از این تعهدات، که عملاً معادل مبلغ اصلی سپرده¬هاست، از سوی بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران تضمین شده¬است. اگر چنین باشد این رویکرد بسیار غلطی از سوی بیمه مرکزی است. بیمه¬گران بدون ترس از ورشکستگی و عدم توانایی در بازپرداخت وجوه، ممکن است اقدام به سرمایه¬گذاری در پروژه¬های بسیار پرریسک و یا پذیرفتن تعهدات بسیار دور از واقع در قبال بیمه¬شدگان بنمایند؛ با این راحتی خیال که در صورت بروز هرگونه مشکلی بیمه مرکزی هست و بخشی از تعهدات بیمه¬گران را به عهده خواهد گرفت (یا حداقل، اصل پول را بازخواهدگرداند). این مسئله شباهت بسیاری به تعهد همگی سپرده¬ها از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دارد و همین تعهد باعث بروز مشکلات فعلی در سیستم بانکی گردید که بعید است سیستم بانکی بتواند تا سال¬ها از زیر بار آن کمر راست کند. بانک¬های مختلف با اتکا به تعهد بانک مرکزی اقدام به اعطای تسهیلات افسانه¬ای به پروژه¬های نامعلوم نمودند و امروز آثار این بی-پروایی آنها این چنین دامنگیر خودشان و البته جامعه شده¬است. جالب¬تر آنکه بانک مرکزی، خود، منتشرکننده پول است (حق¬الضرب پول در اختیار بانک مرکزی است) اما بیمه مرکزی چنین امکانی را ندارد؛ در نتیجه تضمین بازپرداخت این وجوه از سوی بیمه مرکزی به مراتب سؤال¬برانگیزتر و عملاً غیرممکن است. مگر آن¬که باور کنیم که بیمه مرکزی نیز رأساً اقدام به سرمایه¬گذاری¬های بسیار سودده، که شرح آن رفت، بنماید که این نیز فرضی محال به نظر می¬رسد.
لذا نگارنده معتقد است با توجه به خطری که از این ناحیه، اقتصاد کشور را تهدید می¬نماید و با توجه به این واقعیت که سیستم مالی کشور، که هم¬اینک نیز به-شدت زیر فشار است، تحمل ضربات بیشتر را نخواهد داشت؛ شایسته است که مسئولین ذیربط به¬سرعت وارد عمل شده و پیش از آنکه این مسئله به بحران تبدیل شود و از کنترل خارج گردد اقدامات اصلاحی و کنترل¬های مورد نیاز را مبذول دارند

کیوان حسن زاده
پژوهشگر مسائل اقتصادی.



  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |