جمعه 10 فروردین، 1403

کدخبر: 94817 21:33 1397/11/10
اثرات پولشویی بر اقتصاد مقاومتی

اثرات پولشویی بر اقتصاد مقاومتی

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی
اثرات پولشویی بر اقتصاد مقاومتی

اثرات پولشویی بر اقتصاد مقاومتی

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی

پول بعنوان یک شی با ارزش و تقریبا حیاتی در روند زندگی انسانها محسوب میشود که میتوان گفت بسیار مفید و قابل ارزش میباشد اما این شی تا زمانی میتواند مفید محسوب شود که از راههای مشروع و قانونی بدست آید، ولی اگر همین پول از راه های نامشروع و خلاف حاصل گردد چیزی جز بحران، بی عدالتی و دیگر عواقب نامطلوب که زندگی انسانها را تهدید میکند، ببار نخواهد آورد.یکی از جرائمی که در ارتباط مستقیم با پول می باشد جرم پولشویی می باشد.‏ واژه پول شویی برای توصیف فرآیندی مورد استفاده قرار می گیرد که در آن پول غیر قانونی یا کثیفی که حاصل فعالیت های مجرمانه مانند قاچاق مواد مخدر، قاچاق اسلحه و کالا ، قاچاق انسان ، رشوه ، اخاذی ، کلاهبرداری و ... است ، در چرخه ای از فعالیت ها و معاملات با گذر از مراحلی، شسته و به پول قانونی و تمیز تبدیل میشود. به عبارت عامیانه پولشویی معمولا به عنوان فرآیندی پنهان نما تعریف می شود که به منابع غیرقانونی یا کاربرد و استفاده از درآمدهای ناشی از فعالیتهای بزهکار و غیرقانونی مشروعیت بخشیده و متعاقب آن درآمدهای مزبور را لباس قانونی پوشانده و قیافه درست و مشروع به آن می دهد.‏ منظور از پول های کثیف در ادبیات پولشویی، عوایدی است که از فعالیت مجرمانه حاصل شده و به سه گروه پولهای آغشته به خون ، پولهایی سیاه و پولهای خاکستری تقسیم می شود . پولهای خاکستری ، درآمدهای حاصل از فروش کالا و یا انجام دادن کارهای تولیدی است، ولی از نظارت دولت پنهان می ماند و دولت از آنها بی اطلاع است که معمولا برای فرار از مالیات این کارها را انجام میدهند .پولهای سیاه پولهای حاصل از قاچاق کالا است ، به طوری که درآمدهای حاصل از قاچاق کالا و شرکت در معاملات پر سود دولتی که خارج از عرف طبیعی در صورت می گیرد، باعث پیداش این پول می شود پولهای آغشته به خون ، مربوط به نقل و انتقال مواد مخدر است.‏ همان طور که می دانیم اقتصاد مهم ترین محل آسیب پذیر در رابطه با پولشویی می باشد. در حال حاضر بحران های اقتصادی ، بسیاری از کشورهای بزرگ دنیا را در سراشیبی سقوط قرار داده است و البته در این بین اقتصاد ما نیز با توجه به مسائل مختلف اقتصادی ، سیاسی و توطئه های بیگانگان از این امر مصون نمانده است، که در این بین رهبر معظم انقلاب اسلامی گزینه اقتصاد مقاومتی را مطرح فرمودند تا به عنوان اقتصاد مقاوم در برابر مشکلات و اقتصاد متحرک و پویا در برابر مشکلات به وجود آمده ایستادگی لازم را از خود نشان دهد. اقتصاد مقاومتی مبتنی بر مبانی نورانی قرآن کریم و اقتصاد اسلامی می باشد، و با تکیه بر آن می توان از مشکلات اقتصادی عصر حاضر رهایی جست. اما جرائم اقتصادی بالاخص پولشویی می توانند این نوع اقتصاد را نیز هدف قرار دهند و تاثیرات سوئی بر آن گذارند و باعث عدم رشد و فعالیت مثبت آن شوند. پولشویی می تواند ریشه های اقتصاد مقاومتی را ذره ذره بخشکاند و باعث شکست آن در برخی حوزه ها گردد. ‏ ‏***تاریخچه پولشویی نخستین بار فردی به نام آلکاپون گانگستردر دهه ۱۹۳۰ در آمریکا گروهی به نام آلکاپونها ، که مالک قمار خانه های متعددی بود را تشکیل داد . این گروه به زور از مردم اخاذی می کردند. آنان برای پنهان سازی شیوه عمل خود، رختشویخانهای تاسیس کردند و وانمود می کردند درآمد خود را از این راه به دست می آورند؛ نه از راه نامشروع . بنابراین اصطلاح پولشویی از همین جا شکل گرفت و عنوان "تطهیر یا شست وشو" از همین جا نشأت گرفته است. در قضیه واتر گیت در سال ۱۹۷۳ در آمریکا، برای نخستین بار اصطلاح پول شویی وارد بازار اصطلاح وارد مطبوعات شد و در سال ۱۹۸۲ به متون قضایی و آمریکا راه یافت.‏ ‏***مفهوم اقتصاد مقاومتی‏ واژه اقتصاد در لغت به معنای اعتدال و میانه روی است و در اصطلاح اقتصاد دانان ، دارای تعاریف مختلف است : بعضی اقتصاد را "علم ثروت" می نامیدند. بعضی آن را علم رفاه" تفسیر کردند. بعضی اقتصاد را "علم ثروت و انسان" دانستند .‏ از دیدگاه مقام معظم رهبری : " اقتصاد مقاومتی معنایش این است که ما یک اقتصادی داشته باشیم که هم روند رو به رشد اقتصادی در کشور محفوظ بماند ، هم آسیب پذیری اش کاهش پیدا کند. یعنی وضع اقتصادی کشور و نظام اقتصادی جوری باشد که در مقابل ترفندهای دشمنان که همیشگی و به شکل های مختلف خواهد بود، کمتر آسیب ببیند و اختلال پیدا کند". مقصود از اقتصاد مقاومتی ، عبارت است از" مدیریت امور اقتصادی به گونه ای که از سرمایه های ملی و مردمی به بهترین شکل استفاده شده و ملت از نظر اقتصادی خودکفا گردیده و به مقاومت در مقابل دشمنان ادامه دهند و توطئه های تحریم و محاصره اقتصادی دشمن را خنثی و بی اثر گردانند. ‏ ‏***انواع پولشویی ‏ پدیده پول شویی در یک کشور لزوما" به عواید به دست آمده از فعالیت های بزه کارانه یا مجرمانه انجام شده در آن کشور محدود و منحصر نمی شود . در واقع ، ممکن است عواید به دست آمده از فعالیت های مجرمانه در دیگر کشورهای جهان نیز به کشور مفروض منتقل و در آن شسته شود . بدین ترتیب ، چهار گونه قابل شناسایی پول شویی را چنین میتوان برشمرد .‏ ‏ پول شویی درونی: شامل پولهای کثیف که از فعالیت های مجرمانه و در داخل خاک یک کشور میشود که در همان کشور شسته می شود. ‏ ‏ پول شویی صادر شونده: شامل پولهای کثیف به دست آمده از فعالیت های مجرمانه که در داخل خاک یک کشورکسب و خارج از آن کشور تطهیر می شود. ‏ ‏ پول شویی بیرونی: شامل پولهای کثیف به دست آمده از فعالیت مجرمانه انجام شده در سایر کشورها که در خارج نیز شسته می شود.‏ پولشویی وارد شونده: که شامل پولهایی که از فعالیت مجرمانه در سایر نقاط بدست آمده و در داخل خاک یک کشور مورد نظر شسته می شود.‏ ***روشهای پولشویی بررسی نظام اقتصادی کشورها نشان می دهد که هر چه از یک سیستم اقتصادی رقابتی متکی به مالکیت فردی دور شویم بستر برای گسترش فعالیت های پولشویی آماده تر و گسترده تر خواهد شد. بدین ترتیب کشورهایی که در آن منشأ پول مورد سؤال نبوده و دارای اقتصاد زیرزمینی، نظام اداری ناسالم و ناکارآمد، نظام مالی غیر شفاف و فاقد سیستم نظارتی قوی باشند، استعداد بیشتری برای پولشویی دارند و منابع حاصل از فعالیت های غیر قانونی به سهولت می تواند وارد چرخه اقتصادی آن کشورها شده و پولشویی عملیاتی گردد با توجه به متنوع بودن روش های کسب سود از اعمال خلاف، بالطبع روش های تطهیر پول نیز پیچیده و متنوع خواهد بود. به عبارت دیگر روش های پولشویی، به عواملی چون نوع جرم انجام شده، نوع سیستم اقتصادی و قوانین و مقررات کشوری که در آنجا پول تطهیر می شود بستگی دارد. معمول ترین و مهمترین روش های پولشویی به شرح زیر می باشد: ‏ ‏- پولشویان برای کاهش جلب توجه مجریان قانون به عملیات پولشویی، مقادیر زیادی پول نقد را به مقادیر کوچک تبدیل کرده و بطور مستقیم در بانک های مختلف سرمایه گذاری می کنند و یا با ابزارهای پولی و مالی مانند چک و سفته در مکان های دیگر سپرده گذاری می کنند.‏ ‏- سرمایه گذاری موقت در بنگاه های تولیدی و تجاری قانونی.‏ ‏- سرمایه گذاری در بازار سهام ، اوراق قرضه و ارز‏ ‏- سرمایه گذاری در بازار طلا، الماس و جواهرات.‏ ‏- ایجاد سازمانهای خیریه قلابی ‏- شرکت در مزایده های اجناس هنری و عتیقه. ‏ ‏- استفاده از صندوق امانت وجوه که به پنهان سازی پول های نامشروع کمک می کند.‏ ‏- انتقال پول به کشورهای دارای مقررات بانکی آزاد، مثل کشور سوئیس.‏ بنابراین در صورتی که پول های کثیف با توجه به روش های ذکر شده در فعالیت های قانونی وارد شده و سرمایه گذاری شود، در طول گردش و دست به دست شدن با پولهای تمیز مخلوط می شود، بطوریکه دیگر شناسایی آن ناممکن می گردد.‏ ‏***ایران و پول شویی‏ ‏ زمینه پیدایش پول های خاکستری در کشورهایی که اقتصاد آن ها بیشتر در حوزه دولت قرار دارد و دولت سازمان دهنده منافع اقتصادی به شمار می رود بیشتر است و از آنجایی که اقتصاد ما هنوز در حوزه دولت قرار دارد پیدایش پول های خاکستری فراهم تر از انواع درآمدهای غیر قانونی است . پول های خاکستری به اعمالی چون زیرمیزی خواری ، فرار از مالیات اطلاق می شود و چون در ایران هنوز مالیات به عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد تعریف نشده است و بسیاری از افراد از پرداخت آن سر باز می زنند . پولشویی عملیاتی است که در سیستم بانکی رخ می دهد و شامل ورود پول های نامشروع و تزریق آن به چرخه اقتصاد می گردد و از مهم ترین موانع اقتصادی به شمار می آید . اگر پولشویی ادامه داشته باشد سبب پیدایش فاصله طبقاتی ایجاد بازار اشتراکی پول می گردد و تأثیری نامطلوب بر امنیت سرمایه گذاری و فعالیت های اقتصادی می گذارد . آمار انتشار یافته از سوی سازمان همکاری اقتصادی و توسعه نشان می دهد که در دانمارک مبارزه با پولشویی رتبه اول را در جهان داراست و در مقابل اتریش و سوئیس بیشترین زمینه ها برای پولشویی بوده و بعنوان بهشت، پولشویی در جهان مطرح هستند. کشور ما برای دستیابی مؤثر به یک نظام اقتصادی سالم به قوانین و مقررات بازدارنده علیه مفاسد اقتصادی نیازمند است زیرا برای حل مسایل و مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم باید بدنبال علل بود نه معلول. کشورهایی که بازار گسترده غیررسمی، نظام اداری ناکارآمد، نظام مالی غیرشفاف و کمبود منابع مالی دارند، مستعدترین کشورها برای عملیات پولشویی هستند که در این میان کشور ما بحمدالله و بزعم بسیاری از مسئولین از لحاظ منابع مالی و انسانی کمبودی ندارد ولی توجه به سایر موارد ضرورت دارد . آمارهای غیر رسمی حکایت از آن دارد که سالانه نزدیک به ۶ میلیارد دلار کالای قاچاق از مبادی ورودی غیر گمرکی و غیر رسمی وارد کشور می شود. در بحث موادمخدر در برخی سالها درآمد این کالا از درآمد نفت کشور بیشتر بوده است. ۲ تن موادمخدر روزانه در کشور مصرف می شود و رقم فروش آن به ۴۰۰ هزار میلیارد ریال می رسد. براساس آمارهای سازمان ملل بزرگترین تولید کننده تریاک و هروئین جهان افغانستان می باشد که دو سوم تولیدات را شامل می شود که ۸۰ درصد تریاک و ۹۰ درصد مرفین اجبار از مرز ایران می گذرد و تلفات و صدمات جانی و مالی فراوانی برای کشور به بار آورده است . قاچاق سیگار سالانه ۸۰۰ میلیون دلار درآمد دارد. درآمد حاصل از قاچاق چای در کشور ۲۰۰ میلیارد تومان می باشد. بنابراین با تمامی این قضایا چگونه مدل سازیهایی که براساس بودجه و درآمد شکل می گیرد می تواند جوابگوی نیازهای واقعی باشد . هنگامی که در بودجه عمومی درآمدهای حاشیه ای و درآمدهای ناشی از قاچاق مبالغ بسیار بالایی است چگونه می توان سیاستهای مالی و پولی را در اقتصاد بکار برد. ‏ ‏***اثر پولشویی بر اقتصاد به عقیده برخی کارشناسان هراندازه اقتصاد از شرایط رقابتی بیشتر فاصله بگیرد، بستر برای گسترش فعالیتهای پول شویی آماده تر و گسترده تر خواهد شدبنابر این کشورهای در حال توسعه بیشتر از کشورهای پیشرفته برخوردار از نظام اداری و نظارتی قوی، مستعد این پدیده هستند آنچه مسلم است اینکه مهمترین خطر پولشویی، تهدید اقتصاد ملی و غیراجرایی شدن سیاستهای اقتصادی و اجتماعی است. کاهش بودجه دولت از جنبه درآمدهای مالیاتی، نوسان جریان سرمایه، نرخ ارز و نرخ بهره و .... سبب می شود که سیاستهای اقتصادی کارآمدی خود را از دست بدهد و بازار رقابت بیش از پیش خارج شده و فعالان اقتصادی و کارآفرینان توان رقابت و سرمایه گذاریهای مولد را از دست بدهند و با این روند بازده اقتصادی در هر مرحله کمتر از قبل گردد. گسترش فساد اداری و رشوه خواری و اختلاس، کاهش اشتغال مولد، اختلال در روند سرمایه گذاری، بی ثباتی و ناپایداری اقتصادی، رشد تورم و افزایش فاصله طبقاتی و... از پیامدهای زیانبار پدیده مذموم پولشویی است که از جنبه های اقتصادی و اجتماعی بروز تنشهای گسترده ای در جامعه را سبب می شود. بنابراین در جوامعی که برای نظام بانکی منشأ پول مورد سؤال نیست، منابع حاصل از فعالیتهای غیرقانونی به سهولت می تواند وارد شبکه بانکی شده و تطهیر گردیده و از آن خارج گردد. ‏ از آنجاییکه پولشویی و فعالیتهای مجرمانه منجر به تغییر درآمدی از سرمایگذاری های درازمدت بسوی سرمایه گذاری پر خطر و پر بازده کوتاه مدت در بخش تجارت می شود و در این بخش فرار مالیاتی رایج است، اثرات زیانباری بر اقتصاد کلان و برنامه های طویل المدت ملی، خواهد داشت. بر اثر افزایش پولشویی نرخ رشد تولید ناخالص ملی کاهش می یابد. وهمچنان اسباب تخریب بازار مالی، ورشکستگی بخش خصوصی (که بصورت قانونی فعالیت میکنند)، کاهش بهره وری در بخش واقعی اقتصاد، افزایش ریسک خصوصی سازی، تخریب بخش خارجی اقتصاد، بی ثباتی در نرخ های ارز وبهره، توزیع نابرابر درآمد شهروندان و آثار منفی دیگر را فراهم میسازد که همه آنها به نحوی رشد و توسعه اقتصادی را تحت تاثیر منفی قرار میدهد و علاوه بر اثرات مخرب اقتصادی، تأثیر نامطلوب اجتماعی، سیاسی، فرهنگی را سبب می گردد. با توجه به آمارهای جهانی ۵۰۰ میلیارد تا ۱٫۵ تریلیون دلار درآمد ناشی از خرید و فروش مواد مخدر و سایر جرایم سازماندهی شده به روشهای مختلف به داراییهای قانونی تبدیل می شود. ‏ پولشویی علاوه بر آثار منفی و مخرب اقتصادی ، خطرات و هزینه های اجتماعی زیادی نیز به همراه دارد. این پدیده فرآیندی حیاتی برای انجام جرائم مهم و عمده است و امکان گسترش فعالیت های غیر قانونی را فراهم می کند این آثار عبارتند از:‏ ‏۱- ایجاد هزینه های بالا برای جامعه (دولت) از جمله تدوین و اجرای قانون در موارد متعدد ، هزینه های مراقبت های بهداشتی و درمان (معالجه معتادان برای مبارزه با پیامدهای عمده پولشویی. ۲- انتقال قدرت اقتصادی از دولت و مردم به بزهکاران است. ۳-پولشویی، چرخه ی امور اجتماع را به طرف فساد سوق می دهد و مردم را به طرف ارتکاب جرائم متعددی می کشاند.۴- تاثیرهای سوء بر فرهنگ جوامع. ۵- تاثیر بر سلامت اخلاقی جامعه است.‏ ‏***اهداف اقتصاد مقاومتی ‏۱- پایداری اقتصادی ۲- عدالت اقتصادی ۳- استقلال اقتصادی ۴- رفاه عمومی ۵- رشد اقتصادی ۶- مهار سوداگری و فساد، گام اول تحقق اقتصاد پایدار ۷- مردمی سازی اقتصاد، ارتقاء مقاومت اقتصادی در برابر تحریم ها ۸- فرهنگ سازی اولویت تولید بر واردات و خرید کالای داخلی.‏ ‏***راهکارهای مبارزه با پول شویی ‏ * یکی از عوامل مهم و اساسی در پیشگیری از جرایم اقتصادی در میان نهادهای رسمی و غیررسمی اعم از عمومی و غیر عمومی - توسعه و تقویت قانون گرایی است. از لوازم توسعه و تقویت قانونگرایی در کشور ما وجود مراجع و نهادهای نظارتی است.امروزه وجود جرایم اقتصادی در کشور آن هم در سطح کلان یک واقعیت غیر قابل انکار است که برای پیشگیری ، به مراجع و نهاد های مقتدر واحد نیاز هست ولی به دلیل وجود نهادهای مختلف برای پیشگیری از جرایم اقتصادی یک سردرگمی اجرائی وجود دارد لذا مجلس شورای اسلامی به عنوان مرجع قانون گذاری در وقت مناسب و به تدریج نسبت به نسخ قوانین پراکنده و انحلال مراجع ناکارآمد اقدام نموده و با تصویب قوانین موثر و تقویت نهادی بر اساس منافع و مصالح نظام، از جرایم اقتصادی به صورت عملی نه در حد شعار پیشگیری و برخورد نمایند.‏ * اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی به منظور فاصله گرفتن از اقتصاد دولتی و ایجاد فضای سالم رقابتی در اقتصاد * برگزاری سمینارها و نشست های مشترک بین استانهای کشور و سایر کشورها * برای عموم مردم پدیده پولشویی و آثار زیانبار آن ناشناخته است لذا می توان از طریق رسانی جمعی به صورت مستند این پدیده شوم را به تصویر کشید. * اصلاح ساختار مالیاتی کشور و جلوگیری از فرار مالیاتی پولشوها * با توجه به این که بانک ها و مؤسسات مالی نقش بسزایی در کشف و مبارزه با پولشویی دارند، لذا آموزش کارکنان بانک و اصلاح قوانین بانکی نقش مؤثری در توسعه ی مبارزه با پولشویی و اجرای هر چه مؤثرتر و سریع تر دستورالعمل های مربوطه در بانک دارد.‏ * فقدان قوانین و مقررات مناسب برای ایجاد موسسات مالی * باید نحوه معاملات اقتصادی را شفاف و نحوه نظارت ها را قانونمند کرد.‏ * درآمدها و مخارج باید شفاف شود، اگر چه محدودیت هائی ایجاد می نماید. * عدم فروش ارز، اوراق بهادار، چکهای مسافرتی و غیره به مشتریانی که برای بانک شناخته شده نیستند.‏ * اگرچه قاچاق مواد مخدر مهمترین جرم منشأ پولشویی است، اما براساس یک توافق نظر عمومی، نباید پولشویی به جرائم مرتبط با مواد مخدر محدود شود. بانکها و دیگر مؤسسات مالی باید مشتریان خود را بشناسند یعنی به طور منظم اطلاعات و مدارکی در مورد هویت واقعی اشخاص که با آنها فعالیت تجاری داند و مالکان ذی نفع سپرده های آنان، دریافت و بررسی کنند.‏ در پایان باید متذکر شد ، اسلحه ی مهم برای مبارزه با پولشویی همکاری جهانی است. زیرا پول شویی فراملی و بی مرز بوده و در مراحلی نیاز به همکاری با سایر کشور می باشد. لذا باید در پیوستن به کنوانسیونهای بین المللی( پالرمو و ‏FATF‏ ) همه چیز را باهم و بدون در نظر گرفتن اختلافات شخصی، حزبی و ... و فقط در جهت حفظ و پایداری نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران عزیزمان در نظر بگیریم. هیچ چیز بدون نقص نمی باشد، حتی مسکن درد در کنار مزیت ها ، معایبی هم دارد.‏ منابع:‏ ۱٫ خسروی، عبدالحمید، ‏۱۳۸۹، پول شویی و راهکارهای مبارزه با آن، گنجینه معرفت فصلنامه اقتصاد اسلامی ۲٫ صادقی، بهروز، احمد گوگردچیان و نجفعلی شهبازی. (‏۱۳۹۱). تحلیل تجربی آثار پولشویی بر رشد اقتصادی، مخارج دولت و نابرابری درآمدی در ایران، پژوهشهای راهبردی نظم و امنیت اجتماعی.‏ ۳٫ پولشویی در فقه و حقوق کیفری ایران ، پدیدآورنده: حمید سلیمانی ، ناشر: اندیشه عصر - ‏۱۶ مهر،۱۳۹۳‏ ۴٫ بررسی پولشویی الکترونیکی از منظر حقوق بین الملل ، پدیدآورنده: نازنین میر علائی ، ناشر: مجمع علمی و فرهنگی مجد - ۱۸ فروردین ۱۳۹۴‏ ۵٫ سلیمانی، حمید، عبداللهی نژاد، کریم. (‏۱۳۸۹). بررسی مبانی فقهی جرم پولشویی. مجله مطالعات فقه و حقوق اسلامی، شماره ۳‏ ۶٫ نبی‏ زاده، محمود.(۱۳۸۹). مقوله ای در بن بست: مبارزه با پولشویی در ایران. مجله بانک و اقتصاد ۷٫ گونه های پولشویی و آثار آن بر اقتصاد (گروه پژوهشی اقتصاد مهرماه ۱۳۸۷) ۸٫ سلیمی، صادق، (‏۱۳۸۲)، جنایات سازمان یافته فراملی، انتشارات تهران صدرا‏ و ...‏ اسرافیل بزارپور - کارشناس اقتصادی


  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |