با توجه به شائبه شکل‌گیری «پول‌شویی» در نشر وزارت ارشاد در خرید کتاب نگاه همسانی به ناشران ندارد گروه فرهنگی : پس از گذشت چند دوره از اعلام فهرست کتاب‌های خریداری‌شده از سوی هیات خرید کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به‌نظر می‌رسد روند خرید کتاب همچنان به آسیب‌هایی دچار است که تا برطرف نشوند، در بر همان پاشنه می‌چرخد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از آذرماه سال ۹۲ با تشکیل هیاتی مرکب از هشت نفر، اعلام کرد که بنا دارد از این پس در زمینه خرید کتاب از ناشران شفاف‌سازی کند. اما در ادامه با تشکیل هیات خرید کتاب از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، این هیات با هدف شفاف‌سازی خرید کتاب در نوبت‌های مختلف، به انتشار فهرست خرید از ناشران اقدام کرد. مهم‌ترین ملاک‌های خرید کتاب‌ها نیز تقویت و ترویج فرهنگ اسلامی، ارتقای سطح فرهنگ عمومی جامعه براساس تعاریف مندرج در مصوبات شورای فرهنگ عمومی کشور و شورای عالی انقلاب فرهنگی، تاثیر در حفظ، گسترش و غنای زبان و ادبیات فارسی، کتاب‌های ارزشمندی که در ارتباط موضوعی با دین، فرهنگ و تمدن ایران و اسلام، تاریخ، ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس باشند، کتاب‌های داستان و شعر مناسب و... ذکر شد. با این حال با منتشر شدن چند نوبت از فهرست خرید کتاب توسط این هیات در سال های گذشته به‌نظر می‌رسد مواردی قابل توجه در فهرست‌های اعلام‌شده‌ خرید کتاب وجود دارد که نشان می‌دهد به نسبت گذشته اتفاق قابل توجهی در زمینه خرید کتاب از سوی ناشران رخ نداده است. بنا بر مستندات این فهرست‌ها، وزارت ارشاد هنوز مثل گذشته، از ناشران دولتی کتاب می‌خرد؛ ناشران دولتی که هم در زمان تولید از حمایت دولتی برخوردارند و هم در فروش کتاب‌های‌شان. این روند در دوره دولت نهم و دهم در وزارت ارشاد مرسوم بود، در حالی‌که نفس هدف خرید کتاب توسط ارشاد اقدامی بود که در زمان دولت اصلاحات به منظور حمایت از ناشران خصوصی طراحی و عملی شد اما در زمان دولت محمود احمدی‌نژاد راهی برعکس پیمود که متاسفانه هنوز هم ادامه دارد. از دیگر موارد خرید کتاب‌هایی از نویسندگان و ناشران ناشناس است؛ آن‌هم بابت کتاب‌هایی که بیش‌ترشان، کتاب‌سازی هستند. به‌طور مثال با توجه به فهرست‌های منتشرشده شاید بیش‌ترین حجم کتاب‌هایی که توسط این هیات خریداری شده مربوط به کتاب‌هایی است که با موضوع کلی دینی و مذهبی به نوعی گردآوری یا کتاب‌سازی شده‌اند، مثل زندگی پیامبران و ائمه (ع). آن هم از ناشرانی که بیش‌تر آن‌ها ناشناخته و گمنام هستند، فعالیت‌شان در طول سال مشخص نیست، در صنف نشر کشور جایگاه مشخصی ندارند و به‌نظر می‌رسد بیش‌تر روی کاغذ ناشر هستند تا در عمل! همچنین خرید بخش زیادی از این کتاب‌ها از ناشران وابسته دولتی و شبه دولتی و همچنین دفاتر متعلق یا وابسته به شخصیت‌ها صورت گرفته است. همچنین بخشی دیگر از این خرید‌ها مربوط به کتاب‌های ناشرانی است که خود زیرمجموعه ناشران بزرگ و صاحبان پروانه این نشرها، همسر یا فرزند همان ناشر مطرح هستند، یعنی بخش عمده‌ای از این خرید‌ها از یک ناشر اما با نام‌های متفاوت صورت گرفته است. خرید کتاب‌های کودک به تعداد بالا نیز از جمله موارد قابل توجه این خریدهاست. با این‌که اقدام به انتشار فهرست کتاب‌های خریداری‌شده از سوی وزارت ارشاد به خودی خود اقدام قابل تحسینی است، اما به‌نظر می‌رسد خرید بسیاری از این کتاب‌ها بر مبنای اصول خاصی صورت نگرفته و به هر دلیل انحراف‌هایی در آن دیده می‌شود. **رابطه سالاری به جای حاکمیت ضوابط در خرید کتاب کامران شرفشاهی مدیر مسئول انتشارات تجلی مهر، در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران در خصوص خرید کتاب از ناشران توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: متأسفانه طرح خرید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ناشران، غالباً با تبعیض هایی همراه بوده؛ به طوری که از برخی ناشران به میزان بسیار اندک و از برخی ناشران که رانت و روابط خاص پشت پرده داشتند، به میزان بیشتری خرید می‌کردند. این موضوع با بررسی کارشناسان، لیست های خرید کتاب و رقم سفارش به طور کامل ثابت می شود. وی افزود: اصل طرح خرید کتاب از ناشران توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خوب است؛ اما متاسفانه مثل طرح های خوبی که در کشور ما اجرا می شود، این طرح هم روند منطقی و مطلوب خود را طی نمی‌کند. هدف از اجرای این طرح تجهیز کتابخانه ها به کتاب های مفید و مورد نیاز جامعه است؛ اما در عمل شاهدیم حجم بیشتر سفارش‌ها،کتاب هایی است که ارزش چندانی ندارد. مدیر مسئول انتشارات تجلی مهر با اشاره به اینکه متاسفانه مسئله رابطه سالاری به جای حاکمیت ضوابط در کشور ما مشکلات عدیده ای به وجود آورده است، بیان کرد: این مشکلات در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سفارش کتاب به ناشران بی تاثیر نبوده است. این مسئله موجب شد بسیاری از ناشران انگیزه و اعتماد خود را به وزارت ارشاد از دست بدهند. باید شرایطی پیش بیاید که مانع از صدور امریه‌ها و سفارش های تبعیض آمیز باشد و مصالح جامعه مدنظر شورای خرید کتاب و مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد. در این صورت می توان امیدوار بود، خرید کتاب از ناشران سبب رونق کتابخانه ها ی کشور شود. شرفشاهی ادامه داد: متاسفانه قفسه کتابخانه ها از کتاب هایی پر شده است که ارزش چندانی ندارند. پر کردن این قفسه‌ها با کتاب های خوب به رونق کتابخوانی در کشور کمک می کند و انگیزه ناشران را برای انتشار کتاب خوب افزایش می دهد. باید قفسه کتابخانه ها براساس نیازسنجی و نظرسنجی از اعضای کتابخانه تکمیل شود؛ اما متاسفانه به این موضوع اهمیت داده نمی شود. اگر هدف گسترش کتابخوانی در کشور است در قدم نخست باید به احتیاج مخاطب و کتاب خوب توجه شود. **ارشاد ۲۳ میلیارد و ۳۹۴ میلیون ریال از ناشران کتاب خرید هیات انتخاب و خرید کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلسه ۵۹۱ و ۵۹۲ خرید ۷۰۳ عنوان کتاب به مبلغ ۲۳ میلیارد و ۳۹۴ میلیون ریال را تصویب کرد. هیأت انتخاب و خرید کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلسات ۵۹۱ و ۵۹۲، خرید ۷۰۳ عنوان کتاب در ۹۵ هزار و ۷۵۰ نسخه به مبلغ کل ۲۳ میلیارد و ۳۹۴ میلیون ریال را تصویب کرد. عناوین کتاب‌های مصوب برای خرید در سایت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در تارنمای هیأت انتخاب و خرید کتاب به نشانی http://mof.farhang.gov.ir/fa/home/book بارگذاری شده است.