روایت آخوندی از نحوه اطلاع رسانی صداوسیما درباره گزارش کمیسیون عمران از سانحه ریلی هفتخوان:
مهدی زاهدی-هفتخوان، ایستگاهی که ساعت هشت صبح جمعه پنجم آذرماه ۹۵ به دلیل سانحه ریلی برخورد دوقطار به خبرسازترین و پرچالش ترین ایستگاه راه آهن ایران تبدیل شده است، پس از گذشت بیش از ۲۰ روز همچنان در صدر اخبار قراردارد.
شاید بتوان اذعان کرد که تنها درماجرای راه آهن نیم کاره افتتاح شده اصفهان – شیراز در دوران انتخابات سال ۸۸ توسط احمدی نژاد بود که یک اتفاق ریلی در این حد مورد توجه قرار گرفت.
به گزارش خبرنگارجهان اقتصاد، حادثه دلخراش ریلی در مسیر مشهد که در آن شماری از واگن ها از خط خارج یا دچار آتش سوزی شدند و ۴۲ نفر از مسافران و ماموران قطار جان خود را از دست دادند بیش از آنکه به اصل موضوع پرداخته شود محفلی برای تسویه حساب های سیاسی شد.
این حادثه که از سوی متولیان حمل و نقل ریلی کشور در کمتر از ۱۰ روز ازگذشت حادثه، مورد بررسی و ریشه یابی قرار گرفت سبب شد که مدیرعامل راه آهن کشور که حتی به زعم رسانه های منتقد هم به عنوان یکی از کارآمدترین مدیران وزارت راه شهرسازی شناخته می شود در برابر میلیون ها بیینده تلویزیون کشور،عذرخواهی و بدون هیچ عذر و بهانه ای استعفای خود را اعلام کند. با این حال اما این اقدام (عذرخواهی و استعفای همزمان) که به گفته بسیاری از کارشناسان در نوع خود کم نظیر بود هم نتوانست نوک پیکان انتقادات را از نشانه هدف گرفته شده توسط منتقدان یعنی عباس آخوندی، به سمت بررسی علل و عوامل فنی و غیرفنی این حادثه تغییر جهت دهد.
استیضاح آخوندی پس از استعفای مدیرعامل راه آهن کلید خورد و حتی افشاگری مدیر مستعفی راه آهن مبنی براینکه او به اصرار جلوی استعفای وزیر راه را گرفته است هم نتوانست آتش اختلافات قبلی با آخوندی را کمتر کند.
اما ماجرایی که سبب بروز واکنش شدید آخوندی شد پس از قرائت گزارش کمیسیون عمران درباره حادثه بود؛ روز قرائت حادثه صحن مجلس شورای اسلامی شاهد بروز برخی تنش ها درباره نحوه تنظیم این گزارش بود، برخی نمایندگان گزارش مذکور را قصه و افسانه نامیدند و برخی هم با استناد به سخنان کوتاه علی مطهری که در آن لحظه مجلس را اداره می کرد آتش افروزی علیه مسئولان وزارت راه را افزون کردند.
نکته جالب توجه اینکه، علی مطهری که برخی از همان رسانه های استناد کننده به سخنانش درباره حادثه، تا چندی قبل در اعتراض به نوع اظهاراتش حتی خواستار لغو نمایندگی اش شده بودند به ناگاه تبدیل به چهره اول رسانه های منتقد شد، درحالی که چند دقیقه اظهارنظر وی که هم به صورت کلی و هم حاوی تمام جنبه های مطرح شده در گزارش کمیسیون بود با این جمله به پایان رسید:« شاید وزارت راه و شهرسازی در برخی حوزهها موفق بوده اما در این حادثه مقصر است لذا باید جواب لازم را بدهد تا این گونه حوادث تکرار نشود.»
اما پس از پایان جلسه علنی مجلس، صداو سیما در یک اقدام ویژه گزارش کمیسیون عمران مجلس را در سطح بسیار وسیع و نادری! پوشش، تحلیل و مورد بررسی قرار داد، پوششی که به زعم آخوندی ۱۰ساعت اخبار دروغ، تحریف شده و جریانسازی علیه وزارت راه و شهرسازی بود.
همین اتفاق سبب شد، عباس آخوندی در کشاکش بحث استیضاح در نامه ای به ریاست سازمان صداوسیما، انتقادات تندی را مطرح کند.
او در این نامه تاکید کرده است: شهروندان بوضوح دیدند و شنیدند به مدت ۱۰ساعت درهمه بستههای خبری صدا و سیما، در زیرنویسهای خبری و به طور مشخص شبکه خبر اخبار دروغ، تحریف شده و جریانسازی علیه وزارت راه و شهرسازی جریان داشت.
آخوندی در این نامه پرسیده است: آیا بیاعتماد ساختن میلیونها ایرانی و ۲۵ میلیون مسافری که سالیانه با استفاده از قطار به مقاصد خود سفر میکنند، ناظر بر منافع ملی است؛ آن هم سیستمی که در مقایسه با همه شقوق حملونقلی، ایمنترین آنهاست؟ آیا این نوع خبررسانی جفا به جانباختگان و ملت ایران نیست؟
در این نامه آمده است: آیا آنان که صدا و سیما را ابزار کردهاند و خون جانباختگان را دستاویز تسویه حساب سیاسی خود قرار دادهاند نمیدانند گزارشگری گزینشگرانه و برجستهسازی امور حاشیهای یا دروغین و بازی با افکار عمومی برای مطامع گروهی تا چه اندازه خطرناک است؟ در این میانه یکی به فکر فروش کالای روسی و دومی به فکر فروش ریل است؛ و در این آشفتهبازار سیاستبازان مقصر تعیین میکنند؛ وزیر راه وشهرسازی رونوشت این نامه را برای سران قوای مجریه و مقننه فرستاده است.
متن کامل نامه وزیر راه و شهرسازی به رییس سازمان صدا و سیما اکنون پیش روی شماست.
جناب آقای دکتر عبدالعلی علیعسکری؛ رییس محترم سازمان صدا و سیما
لَّا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَن ظُلِمَ وَکَانَ اللَّهُ سَمِیعًا عَلِیمًا (النساء: ۱۴۸)
خدا دوست نمیدارد که کسی به گفتار زشت (به عیب خلق) صدا بلند کند مگر آن که ظلمی به او رسیده باشد، همانا که خدا شنوا و داناست.
چهارشنبه ۲۴/۹/۱۳۹۵ شهروندان به وضوح دیدند و شنیدند که به مدت ۱۰ ساعت در تمام بستههای خبری صدا و سیما و در زیرنویسهای خبری و مشخصا شبکه خبر اخبار دروغ، تحریف شده و جریانسازی علیه وزارت راه و شهرسازی جریان داشت. وقتی رسانه ملی یک خبر رسمی را که ناظر بر رابطه قانونی بین مجلس و دولت است اینگونه تحریف میکند چگونه میتوان انتظار داشت که مردم به سایر خبرهای شما اعتماد کنند؟ لطفا دستور فرمایید به موجب ماده ۳۰ اساسنامه سازمان صدا و سیما این نامه در همان شبکهها با دو برابر تعداد تکرار قرائت شود.
در گزارش کمیسیون عمران مجلس آمدهاست 'وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی به دلیل مسئولیتی که در اداره کلان و کنترل و هدایت سیستم به سمت اهداف عالی حمل و نقل داشته و در کنترل لحظهای رفتارهای انسانی و سیستمی پاییندست و عوامل نهایی منجر به سانحه، نقش آفرین نبوده و عوامل ناشی از اشکالات ساختاری و نتیجه چندین دوره مدیریتی و عملکرد سال های متمادی ساختار، زمینهساز بروز سانحه بوده است'.
این در حالی است که خبر صدا و سیما انگشت اتهام را به سوی وزارتخانه اشاره میرود و ضعف مدیریتی در وزارت راه و شهرسازی را عامل حادثه اعلام میکند.
جناب آقای علیعسکری
خبر شما همهگونه مطلبی را گفت غیر از همین نکته کانونی گزارش. صدا و سیما نه فقط این موضوع را سانسور کرد، بلکه با تکرار سخنان برخی نمایندگان محترم و رییس جلسه، گزارش کمیسیون را وارونه جلوه داد و حقیقت را قلب کرد.
در همان جلسه، نمایندگان دیگری بودند که از وزارتخانه و عملکرد سیستم دفاع کردند، لیکن دریغ از حتی یک اشاره کوچک. بحث بر سر دفاع از عملکردها نیست که آن فرصت و جای دیگری میخواهد.
مساله محوری، مسئولیتهای قانونی، موازین اخلاقی و اصول حرفهای در نشر اخبار رسمی است. وقتی حادثهای تلخ در کشور رخ میدهد، مردمی به سوگ مینشینند و احساسات و عواطف عمومی جریحهدار میشود، آیا رسانه ملی جز ایجاد آرامش، حفظ وحدت ملی و در عینِ حال موشکافی حادثه از طریق پرداختن به مسائل فنی و قانونی و از طریق مجاری تخصصی و کارشناسی وظیفهدیگری دارد؟ مگر به حکم قانون، کمیسیون عالی سوانح مرجع رسمی و قانونی این اظهار نظر نیست؟
تنظیمکنندگان از این موضوع مطلع بودند و میدانستند مرجع قانونی اظهار نظر کمیسیون مذکور است و اعلام نظر به نام مجلس شورای اسلامی نیازمند رایگیری از نمایندگان محترم است و آنچه از سوی رییس جلسه اعلام شد فقط یک اظهار نظر شخصی بود.
این نحوه اطلاعرسانی که مسائل اصلی را کنار میگذارد و فقط مسائل حاشیهای را در کانون خبری قرار میدهد، در عرف رسانه، کاری غیرحرفهای و غیراخلاقی است. این روش، چه کمکی به فهم حقیقت، شناخت اشکالات و تنگناهای ساختاری و رفتاری و یا درسآموزی از حوادث برای جلوگیری از تکرار آنها میکند؟
خبر ۱۴ شبکه ۱ با این شروع شد که سخنان مشاور رییس جمهوری و اعلام علت سانحه، یک اظهار نظر شخصی بودهاست. آقای مهندس ترکان پیش از این، به عنوان سرپرست تیم بررسی کننده سانحه از سوی معاون اول رییس جمهوری صحت عملکرد سیستم را بر اساس بررسیهایی که این تیم انجام داده بودند، اعلام کرده بود. خبر با برجستهسازی این موضوع میخواهد این قضاوت را سست کند. غافل از آنکه همین گزارش نیز صحت کارکرد سیستم را تایید میکند.
افزون بر این، اگر قرار باشد به این استناد شود، این حکم نسبت به سخن دیگران نیز تسری دارد، اعم از نظر موافقان یا مخالفان وزراتخانه و حتی اظهار نظر کمیسیون. همچنانکه در گزارش کمیسیون آمدهاست، تنها مرجع رسمی و قانونی اظهار نظر در این باره، کمیسیون عالی سوانح است. این کمیسیون در دو اطلاعیه مقدماتی که آخرین آنها در ۱۸/۹/۱۳۹۵ بود به طور رسمی نظر خود را اعلام کرد و سرانجام در تاریخ ۲۲/۹/۱۳۹۵ آن را در اختیار دادستانی منطقه قرار داد اما صدا و سیما در شکلدهی به خبر هیچ اشارهای به آن نکرد.
خبر به بیش از ۲۰۰۰ بار خرابی ATC اشاره داشت. عدد ۲۰۰۰ را از کجا آوردهاند؟ و در کجای گزارش به آن اشاره شدهاست؟ همچنین در خبر آمد 'بسیاری از انتصابهای کلیدی و مناصب حرفهای راهآهن یا مغایر با قانون و تخلف بوده یا...'. این عبارت در کجای گزارش آمدهبود؟
آقای رییس
آیا بیاعتماد ساختن میلیونها ایرانی و ۲۵ میلیون مسافری که سالیانه با استفاده از قطار به مقاصد خود سفر میکنند، ناظر بر منافع ملی است؛ آن هم سیستمی که در مقایسه با تمام شقوق حملونقلی ایمنترین آنهاست؟ آیا این نوع خبررسانی جفا به جانباختگان و ملت ایران نیست؟ آیا آنان که صدا و سیما را ابزار کردهاند و خون جانباختگان را دستاویز تسویه حساب سیاسی خود قرار دادهاند نمیدانند گزارشگری گزینشگرانه و برجستهسازی امور حاشیهای یا دروغین و بازی با افکار عمومی برای مطامع گروهی تا چه حد خطرناک است؟ در این میانه یکی به فکر فروش کالای روسی و دومی به فکر فروش ریل است؛ و در این آشفتهبازار سیاستبازان مقصر تعیین میکنند.
جناب آقای علیعسکری
من چهارشنبه به محض اطلاع از انتشار وارونه خبر سه بار با شما تماس گرفتم. اولین آنها حدود ساعت ۳ بعدازظهر بود و از شما درخواست کردم خبر را مطابق آنچه مخبر کمیسیون قرائت کردهاست تصحیح فرمایید. من به شما گفتم از شما هیچ انتظار خاصی ندارم جز خواندن صحیح گزارش. مطمئنم شما هم دستور دادهاید و این را در جریان پیگیری موضوع دریافت کردم. لیکن تا ساعت ۹ شب هیچگونه تصحیحی صورت نگرفت.
به گمانم شما هم به گفتمانسازیهای صداوسیما گرفتار آمدهاید. تحریف آشکارا در موضوعی با این درجه حساسیت در افکار عمومی و بیتوجهی به دستور شما چه معنایی میتواند داشتهباشد؟ آیا این جز جریانسازی رسانهای، آن هم به صورت بسیار ابتدایی و مبتذل معنی دیگری دارد؟
در شرکت راهآهن بیش از ۲۲ هزار نفر زحمت میکشند و روزانه صدها سیر و حرکت را سامان میدهند. شوربختانه حجم خدمات عظیمی که در این شرکت صورت گرفته و میگیرد همه تحت الشعاع این حادثه غمبار قرار گرفته است.
آنان که اینگونه فضا میسازند آیا نمیدانند چگونه با روحیه این خیل عظیم خدمتگزاران بازی میکنند و هر لحظه امکان وقوع حوادث سختتر و فاجعهآمیزتری را فراهم میکنند؟
البته من همه مسئولیتِ دفاع از همکاران را شخصا بر عهده میگیرم و به آنان روحیه خواهم داد اما شایسته است رسانه نیز به این مهم واقف باشد.
من منتظر قرائت این نامه و تصحیح و جبران خبر اعلامی از سوی شما خواهم ماند.
با سپاس
عباس آخوندی- ۱۳۹۵/۹/۲۵