شفقنا نوشت: تمامی کشورهایی که به قطر تهمت دروغ بستند تا رضایت آمریکا را به دست آورند، باید بفهمند که هیچ سودی از ایالات متحده به آنها نخواهد رسید، چرا که آمریکا خود در یک مارپیچ گرفتار است و نمی تواند به دیگران توجه کند. بحران قطر، بحرانی برای کشورهای اسلامی است و آنها می بایست در میان خود این مساله را حل کنند. این رویداد هیچ منفعتی برای کسانی که این بحران را آغاز کردند دربرندارد، چرا که این شروع گامی است که می تواند آنها را نیز به سوی ناپایداری های بزرگتر پرتاب کند.

میدل ایست مانیتور در مقاله ای با عنوان «هدف قطر نیست بلکه عربستان سعودی است»* به قلم «یاسین اکتای»** نوشت: تصمیم جدیدی که از سوی برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس برای منزوی نمودن قطر اتخاذ شده، در واقع نشانه ایست برای وقوع رویدادهای مهم در منطقه. همگی می دانیم که چنین جنبش هایی تحت کنترل یک کشور نیست، اما روشن هم نیست که چه کسی از آنها سود یا زیان می برد. تفاوت مهمی مابین تغییر سیاسی و تغییر فیزیکی وجود دارد: تغییر سیاسی و اجتماعی ممکن است مسائلی در برداشته باشد که ورای محاسبات تغییر فیزیکی است.

تعداد بازیگران در خاورمیانه امروز قابل شمارش نیست. هرکسی نقشه خودش را دارد اما ناهماهنگی داخلی این برنامه ها به هیچ کس اجازه نمی دهد که تغییری در سیاست های خاورمیانه ایجاد کند. در چنین شرایطی، ممکن است بخشی هایی را پیدا کنیم که ریشه های خود را بر سر دشمنان خود ساخته اند یا شاهد ساختاری باشیم که در مرحله آخر خود ناگهان توسط دیگری تخریب و شکسته می شود. ایالات متحده که یک گروه تروریستی را علیه گروه دیگر تحریک می کند، سرنوشتش معامله با ویرانی است که این سازمان های تروریست ایجاد می کنند.

روشن است که برای ایالات متحده غیرممکن است که یک برنامه استراتژیک و پایدار برای خاورمیانه امروز ارائه دهد. در واقع، مواضع استثنایی ترامپ روز به روز توسط آژانس ها، لابی ها و نیروهای آمریکایی طراحی می شوند. برای مثال وزارت امورخارجه آمریکا با توییت های ترامپ درباره قطر -که در آن ادعا کرده بود وی کسی است که اجازه اتخاذ این تصمیم ها را در طی سفر به عربستان سعودی داده- مخالفت کرده است.

چند ساعت بعد وزارت امور خارجه آمریکا ضمن تکذیب گفته های ترامپ، به ادامه روابط خوب با قطر تاکید کرد و اضافه نمود که آمریکا موافق با تحریم قطر نیست.

اما آنچه عجیب است اینکه اخبار انزوای قطر بیش از همه از سوی رسانه های آمریکایی پوشش داده می شود. دلیل آن روشن است: ایالات متحده به اندازه ای سرگرم بحران های داخلی خود است که نمی تواند به بحران های خاورمیانه یا دیگر نقاط جهان توجه کند. این نکته به تنهایی برای اثبات نامعقول و غیرمنطقی بودن کشورهای منطقه که در تصمیم گیری های خود وابسته به ایالات متحده هستند، کافی است.

وقتی به دلایل منزوی نمودن قطر نگاه می کنیم، به نظر می رسد که پیش از هر چیز، احتمالا این دلایل مشکلات بیشتری برای آنهایی ایجاد می کند که دست به این اقدام زده اند. در واقع، آنها با طبقه بندی حماس و اخوان المسلمین به عنوان گروه های تروریستی که مورد حمایت دولت قطر هستند، دچار اشتباه شده اند.

در هر حال، صرفنظر از اینکه چه کسی درباره حماس چه می گوید، هیچ مسلمانی در جهان در ذهن خود حماس را به عنوان یک گروه تروریستی طبقه بندی نمی کند. حماس یک جنبش قیام و مقاومت محبوب است که در نتیجه اشغال فلسطین و بیت المقدس به دست اسراییلی ها شکل گرفته و جنبشی مشروع است. شکی نیست که کشورهای اسلامی پشت مساله فلسطین نایستادند تا جنبش حماس به وجود آمد. مطمئنا این کشورها در آینده می بایست جوابگوی تاریخ و مردم خود باشند اما آنها می توانند بخشی از بهای این شکست را با حمایت از مقاومت حماس بپردازند.

دولت قطر یکی از معدود کشورهایی است که تلاش می کند بخشی از این بها را بپردازد و شایستگی قدردانی جهان اسلام را برای این امر دارد. اما تمامی کشورهایی که برای حمایت از حماس به قطر تهمت دروغ بستند تا رضایت آمریکا را به دست آورند، باید بفهمند که هیچ سودی از ایالات متحده به آنها نخواهد رسید، چرا که آمریکا خود در یک مارپیچ گرفتار است و نمی تواند به دیگران توجه کند.

به علاوه ایالات متحده که با پشتیبانی از چندین گروهک از عملیات تروریستی در ترکیه حمایت می کند، خود در جایگاه مناسبی نیست که بتواند کسی را بخاطر حمایت از تروریسم سرزنش کند. به نظر می رسد ایالات متحده حتی حقوق همپیمانان خود را مورد توجه قرار نمی دهد. در این شرایط، یک پرسش مطرح می شود: «کدامیک خطر کمتری دارد: دوستی با آمریکا یا دشمنی با آن؟»

بحران قطر، بحرانی برای کشورهای اسلامی است و آنها می بایست در میان خود این مساله را حل کنند. براساس تجزیه و تحلیل های ما، مساله قطر بحرانی است که در حال حاضر برای افزایش تنش در منطقه برنامه ریزی شده است. در نتیجه هیچ منفعتی برای کسانی که این بحران را آغاز کردند دربرندارد، چرا که این شروع گامی است که می تواند آنها را نیز به سوی ناپایداری های بزرگتر پرتاب کند.

بیطرفی و میانجی گری ترکیه

باوجود اینکه ترکیه روابط سطح بالایی با قطر دارد، در این جریان تلاش کرد که از آغاز نقش میانجی داشته باشد و آتش را از دو طرف دور کند. عربستان سعودی یکی از مهمترین عناصر ثبات در منطقه است و تاکنون ترکیه تلاش کرده، صرفنظر از ستیزه جویی آن در بسیاری از مسائل، از هر گفتمانی که موجب آشفته شدن این کشور شود، خودداری کند.

اگر به کودتا در مصر نظر کنیم، متوجه می شویم که آن اتفاق نخستین گام برای ناپایداری بزرگی بود که امروز در خاورمیانه تجربه می کنیم. می دانیم که همزمان با کودتا در مصر تلاش هایی برای کودتا در ترکیه شکل گرفت. عربستان سعودی از کودتا در مصر حمایت کرد اما ترکیه با آن مخالفت کرد. با این وجود، ترکیه تلاش نکرد روابطش را با عربستان قطع کند. زیرا تهدیدی که ممکن است عربستان سعودی را هدف قرار دهد تاثیری بزرگتر و منفی تر بر ترکیه و همه جهان اسلام خواهد داشت.

بنابراین صرفنظر از تمامی ستیزه جویی های آنها، روابط ترکیه و عربستان سعودی می بایست همواره در بالاترین سطح باقی بماند. این مساله از آن جهت اهمیت دارد که ترکیه و عربستان سعودی هر دو نقش رهبری را برای امنیت، صلح و وضعیت جهان اسلام ایفا می کنند.

گرچه ترکیه نقش میانجی گری در بحران خلیج فارس ایفا می کند، افرادی که می گویند این کشور در مقابل عربستان سعودی، جانب قطر را گرفته به درستی متوجه موضوع نشده اند. این یک جانبداری غیرمتقارن است. ترکیه آمریکا نیست که با اولین فرصتی که بدست آورد، دوستان خود را بفروشد.

هم دوستی و هم دشمنی ترکیه واقعی است. هرگز نباید فراموش کرد که وقتی ایالات متحده به خاطر حادثه ۱۱ سپتامبر عربستان را سرزنش می کرد، ترکیه قوی و روشن با قضاوت ها در ایالات متحده مخالفت کرد و در مقابل آمریکا در کنار عربستان ماند. هر زمان که ترکیه شاهد بی عدالتی باشد، در کنار عربستان خواهد ماند، همانگونه که امروز با مشاهده بی عدالتی، در کنار قطر ایستاده است.

اکنون عربستان سعودی با سهیم شدن در این کمپین کاملا ناعادلانه ریسک بزرگی را به جان خریده است. بزرگترین تجلی دوستی و برادری که ما می توانیم برای دوست خود، عربستان سعودی ابراز کنیم، حفاظت از او در مقابل این خطر است.

*شایان ذکر است پایگاه خبری شفقنا این مطلب را با تلخیص و صرفا جهت اطلاع رسانی به فارسی برگردانده و محتوای آن را تایید یا رد نمی کند. اصل این مقاله به زبان عربی در روزنامه ینی شفق ترکیه منتشر شده است.

**یاسین اکتای از اعضای کادر مرکزی حزب حاکم ˈعدالت و توسعه ترکیه و نماینده در پارلمان این کشور است. ˈ

منبع: میدل ایست مانیتور