مرتضی ابراهیمی- آخرین خبرها از سپرده های بانکی حاکی از احتمال کاهش نرخ سود سپرده بانکی تا ۱۵ درصد است. در این زمینه عبدالناصر همتی، در آخرین اظهارات رسمی خود در شبکه بانکی اعلام کرد که قرار است تا دو هفته آینده بانک‌ها گرد هم بیایند و در رابطه با کاهش نرخ سود که می‌تواند تا ١۵ درصد هم باشد، توافق کنند. رئیس سابق شورای هماهنگی بانک‌ها، که در هفته جاری با تأیید هیأت وزیران به ریاست بیمه مرکزی منصوب و جایگزین محمد ابراهیم امین مستعفی شد. وی از برنامه بانک‌ها برای برگزاری جلسه‌ای در دو هفته آینده خبر داد و گفت که قرار است مدیران عامل بانک‌ها در این گردهم‌آیی موضوع کاهش نرخ سود را بررسی کنند. مدیر عامل سابق بانک ملی که قبلاً اعلام کرده بود معتقد است نرخ سود سپرده باید تا ١۶ درصد کاهش یابد، در تازه‌ترین اظهارات خود در مورد اینکه آیا نرخ مورد توافق بانک‌ها همان ١۶ درصد خواهدبود عنوان کرد که حتی فضای کاهش نرخ سود تا نرخ پایین‌تر و در حد ١۵ درصد نیز وجود دارد. اما جدا از کاهش سود بانکی مسأله دیگر اخذ مالیات از سپرده های بانکی است که از سوی وزیر اقتصاد بیان شد. متاسفانه در ایران جزو کشورهایی است که بیشترین سپرده گذاری در بانک ها صورت می گیرد که دلایل ان سود بالای بانک ها و همچنین رکود اقتصادی است. کارشناسان اقتصادی  نظرات متفاوتی در دریافت مالیات از سپرده های بانککی دارند اما رئیس سازمان امور مالیاتی در این باره گفته است؛ هنوز قانونی در رابطه با دریافت مالیات از سودهای بانکی به تصویب نرسیده، اما جزو برنامه‌های مطالعاتی مهم سازمان امور مالیاتی قرار دارد. وی با بیان این‌که در دریافت مالیات از سودهای سپرده به‌طور حتم تمامی جوانب مورد بررسی قرار خواهد گرفت، گفت: حتما این موضوع مورد توجه است که افرادی که سپرده‌های کوچک داشته و یا محل ارتزاق آنها سودهای همین سپرده‌هاست برایشان تفاوت قائل خواهیم شد و در این رابطه سقف تعیین می‌شود. علی دیواندری رئیس پژوهشکده پولی و بانکی در باره دریافت مالیات از سود سپرده‌های بانکی گفت: در گذشته بحثی در این خصوص مطرح شد که نتیجه آن هنوز مشخص نشده است اما موضوع این‌گونه نبود که از سود سپرده‌ها مالیات اخذ شود بلکه بحث این بود که افرادی که در مؤسسات مالی غیرمجاز سپرده‌گذاری می‌کنند به دلیل سود بالای سپرده‌هایشان، مالیات سودشان را بپردازند. مدیر فرابورس ایران نیز در گفتگو با جهان اقتصاد هدف از دریافت مالیات از سپرده های بانکی را حرکت نقدینگی به طرف بازار سرمایه می‌داند و معتقد است این نوع مالیات موجب می شود تا اوراق خزانه و اوراق بدهی که در بازار بورس معامله می شود جذاب تر شود. با توجه به این که کاهش سود سپرده‌های بانکی و همچنین اخذ مالیات از سپرده های بانکی تأثیر مستقیم بر بازدهی بانک‌ها و همچنین بر بازار سرمایه دارد، جهان اقتصاد تصمیم گرفت تا این موضوع را پیگیری نماید.

کاهش سود بانکی تاثیری در فرار سرمایه ندارد

ساسان الله‌قلی مدیرعامل کارگزاری تأمین سرمایه نوین در گفتگو با جهان اقتصاد با اشاره به سخنان مدیر فرابورس ایران که گفته بود دولت با هدف جذاب کردن بازار سرمایه و همچنین رونق بخشیدن به اوراق خزانه و اوراق بدهی تصمیم به اخذ مالیات از سپرده های بانکی دارد، گفت: هم اکنون نرخ تورم نزدیک به ۱۲ درصد، اما نرخ سود بانک ها در حدود ۱۸ درصد است، و این یعنی سپرده گذاران ۶ درصد بدون ریسک سود دریافت می کنند. در اکثر کشور ها مرسوم است که از سپرده های بانکی که سود بالایی می دهند، مالیات دریافت می کنند. با این حال دریافت مالیات از سپرده های بانکی موجب نمی شود که پول از بانک ها به سمت بازار های رقیب برود و احتمالاً فقط سپرده‌ها به سپرده دیگری منتقل خواهد شد. وی در پاسخ به خبرنگار جهان اقتصاد که پرسیده بود، هم اکنون نرخ سود سپرده‌های بانکی ۱۸ درصد است اما سود اوراق خزانه ۲۲ درصد است، یعنی اوراق خزانه ۴ درصد از بانک ها بیشتر سود می‌دهد، آیا این موضوع موجب خواهد شد تا سرمایه‌ها از بانک به طرف اوراق خزانه برود؟ پاسخ داد: قیمت اوراق خزانه از طریق عرضه و تقاضا تعیین می شود، اگر تقاضا برای اوراق خزانه افزایش یابد، قیمت این اوراق نیز افزایش خواهدیافت، در نتیجه نرخ بازدهی این اوراق کاهش می‌یابد. بنابراین خرید اوراق خزانه دارای ریسک است. الله‌قلی بیان داشت: کاهش سود سپرده های بانکی به نفع بانک ها است، زیرا هزینه‌ها را برای جذب منابع کاهش می‌دهد و به نوعی هزینه را منطقی‌تر می‌کند. اصلا سپرده های بانکی یک نوع تأمین مالی بانک ها و همچنین یک نوع بدهی برای بانک ها به حساب می آید، بدین ترتیب با کاهش سود سپرده، جذب منابع با سهولت بیشتر صورت خواهد گرفت. از طرف دیگر بانک ها می توانند وام های بیشتر و با سود کمتر ارائه بدهند، که این موضوع گردش سرمایه بانک ها را بیشتر می کند. مدیر عامل کارگزاری تامین سرمایه نوین اضافه کرد: کاهش سود بانکی در درجه اول به سود بانک ها است. در درجه دوم به سود بنگاه هایی است که از بانک ها وام دریافت می کنند زیرا این شرکت ها با نرخ بهره کمتری وام خود را بازپرداخت می کنند.

دریافت مالیات از سپرده های بانکی در اقتصاد ایران کارایی ندارد

همچنین مرتضی افقه، اقتصاددان در گفتگو با جهان اقتصاد با اشاره به تأثیر دریافت سود سپرده بانکی در اقتصاد ایران گفت: دریافت مالیات از سود سپرده بانکی مانند بسیاری از برنامه های دولت، تقلیدی است از کشور های پیشرفته، در کشور های پیش رفته به دلیل این که سیستم های مالیاتی مهمترین بخش بودجه کشور را تشکیل می دهد، از سود سپرده ها مالیات اخذ می شود، از طرف دیگر دولت به دلیل رویارویی با مشکلات ناشی از فشار هزینه ها و همچنین کاهش درآمد های نفتی، به دنبال راه های جدید افزایش درآمد مالیاتی است. اما باید توجه داشت که بعضی تقلیدها از کشورهای پیشرفته در کشور ما جواب‌گو نیست، زیرا کشورهای پیشرفته اول زیر ساخت های تولید را فراهم کرده و پس از آن اقدام به دریافت مالیات از سپرده های بانکی می‌کنند. اما متأسفانه در کشور ما این زمینه ها و زیر ساخت ها ایجاد نشده است. بدین ترتیب دریافت مالیات از سپرده های بانکی جواب عکس خواهد داد. عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: از طرف دیگر دولت‌های غربی با مالیات هایی که از مردم می‌گیرد بالاترین کارایی اقتصادی را فراهم می‌کنند، اما در کشور ما به دلیل ناکارآمدی بخش دولتی و همچنین به دلیل این که هرچه قدر مالیات افزایش می یابد الزاماً خدمات بهبود نمی یابد، تأثیری در رشد اقتصادی به وجود نخواهدآمد.