پنج شنبه 09 فروردین، 1403

کدخبر: 78590 14:49 1396/12/05
کامران ندری تشریح کرد: عواقب انتشار «اوراق گواهی سپرده» از سوی بانک‎ها

کامران ندری تشریح کرد: عواقب انتشار «اوراق گواهی سپرده» از سوی بانک‎ها

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی
کامران ندری تشریح کرد: عواقب انتشار «اوراق گواهی سپرده» از سوی بانک‎ها

کامران ندری تشریح کرد: عواقب انتشار «اوراق گواهی سپرده» از سوی بانک‎ها

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی

خبرگزاری ایکنا نوشت: افزایش نرخ ارز در هفته‌های اخیر به سرتیتر اخبار بسیاری از رسانه‌ها تبدیل شده، موضوعی که می‎تواند عواقب نامناسبی از جمله افزایش نرخ تورم را در پی داشته باشد. بانک مرکزی برای مقابله با این پدیده، به بانک‌ها اجازه داده از به مدت دو هفته اقدام به انتشار اوراق گواهی سپرده با سود ۲۰ درصد با سررسید یکساله کنند تا شاید بخشی از مشکل را برطرف کند؛ اقدامی که به گفته کارشناسان اقتصادی ممکن است آثار منفی دیگری را در پی داشته باشد. کامران ندری، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)، درباره دلایل بالا رفتن نرخ ارز در هفته‌های اخیر و همچنین تأثیرات انتشار «اوراق گواهی سپرده» برای مقابله با چنین پدیده‎ای اظهار کرد: درست است که در سال‌های اخیر دولت اعلام کرده که افزایش تورم را کنترل کرده است و در واقع نرخ رشد آن را کُند کرده است اما وقتی دارای اقتصادی هستیم که سطح عمومی قیمت‌ها در این اقتصاد دائما در حال افزایش است و با پدیده تورم مواجه هستیم و نرخ تورم دارای نرخ میانگین ۱۰ تا ۱۲ است؛ بنابراین در یک اقتصاد تورمی، هیچ نرخی را نمی‌توان در بلندمدت ثابت نگه داشت. وی ادامه داد: حال این نرخ، نرخ ارز، دستمزدها یا هر چیز دیگری باشد، باید متناسب با نرخ تورم افزایش پیدا کند؛ چراکه امکان‌پذیر نیست که همه قیمت‌ها بالا برود اما دستمزدها یا نرخ ارز ثابت باقی بماند و این نوعی عدم تعادل اساسی در اقتصاد است؛ مثلا اگر کودکی در حال رشد است، همه اجزای بدن وی بزرگ شود اما دست وی کوچک بماند و این عدم تعادلی اساسی است. ندری یادآور شد: بنابراین نرخ ارز، نرخ دستمزد، نرخ بهره و همه قیمت‌هایی که در اقتصاد وجود دارد، باید در بلند مدت، متأثر از نرخ تورم تعدیل شود اما از آنجائی‌که ما در اقتصادمان عرضه کننده اصلی ارز در بازار، دولت بوده است، برای مدتی، علی‌رغم وجود تورم، توانسته است نرخ ارز را ثابت نگه دارد و این فنر نرخ ارز دائما جمع شده و اکنون با یک جهش قیمتی آن مواجه هستیم. عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) اظهار کرد: بنابراین علت اصلی این است که در اقتصادی که دارای تورم است این اتفاقات رخ می‌دهد؛ مخصوصا وقتی‌که چند سال پیاپی، نرخ رشد بالای پایه پولی و نقدینگی را در اقتصاد داشته‌ایم و این نقدینگی در این سال‌های گذشته، مقداری با نرخ سود بالای بانکی مهار شده بود و در شهریور سال ۹۶ با کاهش نرخ سود بانکی این بند مهار نقدینگی را هم سست کردیم و در چنین شرایطی، وقتی شوکی به اقتصاد وارد شود بند مهار نقدینگی هم که سست شده و فنر ارز هم در گذشته جمع شده بود بنابراین این شوک باعث می‌شود فنر نرخ ارز آزاد شده و قیمت آن به سمت بالا جهش پیدا کند و تقریبا این اتفاق افتاد که اصطلاحا آن را بحران ارزی می‌نامیم که هر چند سال یکبار در کشور ما اتفاق می‌افتد. ندری ادامه داد: وقتی این بحران ارزی رخ می‌دهد، در کوتاه مدت، سه اتفاق می‌افتد که یکی کاهش شدید ارزش پول ملی است و اتفاق دوم این است که اگر بخواهیم جلوی این کاهش ارزش پول را بگیریم باید ارز به بازار تزریق کنیم و اینکار هم نشان می‌دهد که دولت و بانک مرکزی در حال از دست دادن منابع خود هستند و منابع ارزی هم برای کشور بسیار مهم است چراکه دولت و بانکی مرکزی تا اندازه‌ای می‌تواند از منابع ارزی خود صرفنظر کرده و از آن برای تنظیم بازار استفاده کند. عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) اظهار کرد: اتفاق سومی هم که در اقتصاد رخ می‌دهد افزایش نرخ سود بانکی است. همه این واکنش نسبت به بحران ارزی در کشور ما رخ داده است بنابراین باید چاره‌ای بیاندیشیم که در آینده مجددا گرفتار این بحران‎های ارزی نشویم و راهکار این مسئله هم مهار کردن رشد پایه پولی و نقدینگی در اقتصاد است که از مسیر اصلاحات در ساختار بانک مرکزی و استقلال این بانک می‌گذرد. همچنین نیازمند اصلاحات در ساختار اداره بانک‌ها از بُعد نظارتی هستیم و اگر اصلاحات ساختاری که ماهیتا از جنس بلندمدت است اتفاق نیفتد راه به جایی نخواهیم برد. وی با اشاره به اهمیت استقلال بانک مرکزی یادآور شد: نکته دیگر این است که این بحران ارزی را بالاخره با اقداماتی همانند از دست دادن ذخایر ارز، نرخ سود بالا یا سایر اقدامات پشت سر می‎گذاریم اما مسئله اصلی را حل نکرده‌ایم؛ چراکه مسئله اصلی که به عدم استقلال بانک مرکزی رشد بسیار بالای پایه پولی و نقدینگی است را باید برطرف کنیم، نه اینکه بسیاری از مشکلات را با استفاده از خلق پول برطرف کنیم. مدیرگروه بانکداری اسلامی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی تأکید کرد: اگر اتکای خود به استفاده از منابع بانک مرکزی را از بین نبریم و همچنین اتکای خودمان به درآمدهای نفتی را کاهش ندهیم، این مشکلات همچنان ادامه پیدا خواهد کرد؛ چراکه درآمدهای نفتی تبدیل به ریال شده و خودش عاملی برای رشد نقدینگی است. اگر این دو مشکل سر و سامان پیدا نکند، طبق روال چهار دهه گذشته هر از چند گاهی این بحران‌های ارزی را خواهیم داشت. وی ادامه داد: ما هم در دهه۷۰ هم در دهه ۸۰ و هم الان در دهه ۹۰ دارای بحران ارزی بوده‌ایم و ظاهرا فاصله این بحران‌های ارزی در حال کم شدن است و اگر قبل فاصله یک بحران با بحران دیگر، ۱۰ یا ۱۲ سال بود، الان به این دلیل که مشکلاتمان را به صورت ریشه‌ای برطرف نکرده‌ایم، فاصله بحران‌های ارزی ما در حال کم شدن است. ندری افزود: در اوایل دهه ۹۰ با بحران ارزی مواجه شدیم و اکنون در اواسط این دهه دوباره با بحران ارزی مواجه شده‌‌ایم بنابراین باید عرض کنم که در کوتاه‌مدت شاهد کاهش شدید ارزش پول ملی، از دست دادن ذخایر ارزی دولت، افزایش نرخ سود بانکی و اقدامات تأمینی است که در کوتاه مدت می‌تواند مرهمی باشد و این وضعیت را به این طریق پشت سر بگذاریم اما مشکل اصلی که همان رشد بالای نقدینگی در ۵ دهه گذشته در اقتصاد ماست، نشان می‌دهد ما برای اداره اقتصادمان، به غلط وابسته به منابع بانک مرکزی و خلق پول شده‌ایم. مدیرگروه بانکداری اسلامی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی تأکید کرد: همچنین بخشی از رشد نقدینگی به این دلیل است که بودجه دولت وابسته به درآمدهای نفتی است و هنگامی‌که این درآمدها تبدیل به ریال می‌شود، به همین دلیل، نقدینگی افزایش پیدا می‌کند و این نقدینگی علاوه بر اینکه همه قیمت‌ها را بالا می‌برد، برخی از قیمت‌های کلیدی که دولت مداخله کرده و آنها را ثابت نگه داشته است را به صورت جهشی افزایش می‌دهد که می‌توانیم اسم آن را بحران ارزی بگذاریم و آنچه الان در حال رخ دادن است این است که فاصله بحران‎های ارزی مدام کم می‌شود. مدیرگروه بانکداری اسلامی پژوهشکده پولی و بانکی تأکید کرد: ممکن است بحران ارزی بعدی سال دیگر اتفاق بیفتد یا ممکن است با یک بحران بسیار شدیدتری مواجه شویم و به همین دلیل اگر اصلاحات ساختاری که سالیان سال است از آن صحبت می‌شود اتفاق نیفتد، نتیجه همین می‎شود که اکنون مشاهده می‎کنیم. ندری درباره اهداف انتشار اوراق گواهی سپرده اظهار کرد: یکی از اقداماتی که معمولا در موقع بحران‌های ارزی در کشور ما اتفاق می‌افتد این است که به صورت دستوری نرخ سود سپرده بانکی را افزایش می‌دهند اما معضلی که در این موارد وجود دارد این است که وقتی نرخ سود سپرده را افزایش می‎دهیم، احتمالا مردم به جای اینکه منابع مالی خود را به بازار ارز ببرند، آن را در اختیار بانک‎ها قرار خواهند داد؛ فقط خطری که وجود دارد این است که ممکن است بانک‎ها وارد بازار ارز شوند. عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) با اشاره عواقب انتشار اوراق گواهی سپرده از سوی بانک‎ها اظهار کرد: این مسئله‎ای جدی است که باید بانک مرکزی برای آن چاره‌اندیشی کند؛ چراکه بانک‎ها سپرده‌های مردم را گرفته و به منابع مالی مجهز می‎شوند و اگر کنترلی نباشد، بانک‎ها با سلاحی قوی‎تر یعنی تجمیع منابع مردم، به یکباره به بازار ارز حمله می‌کنند؛ بنابراین بانک مرکزی باید هشیار باشد و جلوی حملات سفته‌بازانه‎ای که می‎تواند مستقیم یا غیرمستقیم توسط بانک‌ها اتفاق بیفتد را بگیرد. ندری در پایان گفت: خطری که در اینجا وجود دارد و عمدتا به دلیل شیوه افزایش نرخ سپرده در ایران است و معمولا به صورت دستوری انجام می‌شود همین ورود بانک‌ها به بازار ارز است. اکنون بانک‌ها سپرده‌ها را با نرخ ۲۰ درصد جذب می‌کنند تا مردم را مقداری آرام کنند اما سؤال این است که بانک‎ها با این منابع چه خواهند کرد و آن را در کجا مورد استفاده قرار خواهند داد؛ بنابراین بسیار محتمل است که بانک‌ها با این منابع وارد بازار ارز شوند تا مشکلات خودشان را برطرف کنند.

گفت‎وگو از اکبر ابراهیمی



  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |