حمیدرضا طهماسبی-دهه‌هاست که یک پرسش مهم از سوی شهروندان ایرانی از دولت‌های مختلف پرسیده می شود اما جوابی درخور برای آن یافت نمی شود. سالهاست که ایرانی ها می خواهند بدانند چرا با وجود قدرت‌مند بودن کشورشان در حوزه‌های مختلف، جایگاه مناسبی در حوزه گذرنامه ای ندارند. اصل بر این است که دارنده گذرنامه ایرانی به عنوان تبعه ایران، درکشور مقصد مورد احترام باشد و هویت ملی و اعتبار شهروندی او در کشورهای بیشتر تکریم شود؛ اما آیا در واقعیت هم اعتبار پاسپورت ایرانی، این چنین است و شهروند ایرانی می‌تواند با حفظ کرامت انسانی، ایرانی و اسلامی خود به کشورهای دیگر برود؟ برای پاسخ این پرسش، باید آخرین رده بندی «پاسپورت ایندکس» که در آستانه پایان سال ۲۰۱۶ میلادی قابل روئیت است را مرور کنیم. در این رده بندی، ۹۷ جایگاه برای کشورهای مختلف دنیا در نظر گرفته شده تا بگوید که هر شهروندی با پاسپورت تابعیت خود به چند کشور بدون ویزا می تواند سفر کند. در این رده بندی آلمان با امکان سفر به ۱۵۸ کشور، رده اول دنیا وسوئد با ۱۵۷ کشور رده‌های برتر را دارا هستند و در انتهای جدول افغانستان، پاکستان و عراق قرار دارند که امکان سفر به ۲۴، ۲۷ و ۲۹ کشور را دارند. اما پاسپورت ایرانی چه جایگاهی دارد. آیا رتبه ۹۲ دنیا از بین ۹۷جایگاه شایسته ماست؟ آیا  ایرانی‌ها باید تنها امکان سفر به ۳۷ کشور دنیا(۹ کشور بدون ویزا و ۲۸ کشور با ویزای فرودگاهی و الکترونیک) را داشته باشند و با کشورهایی نظیر بنگلادش،لیبی و فلسطین اشغالی در یک رتبه(۹۲) قرار بگیرند. اینکه در عمل، ایرانی‌ها تنها به ۹ کشورارمنستان، مالزی، گرجستان، ترکیه، اکوادور، هایتی، نیکاراگوئه،ونزوئلا،میکرونزی می‌توانند بدون ویزا سفرکنند چه معنی دارد؟ چرا باید ۲۷کشور (وسنی،بروندی،کامبوج،کیپ‌ورد، کوور، جیبوتی، دومنیکن، گینه بیسائو، کنیا، لائوس، لبنان، سیشیل، ماکائو، ماداگاسکار، مالدیو، موریتانی، موزامبیک، نپال، پالائو، ساموا،اوگاندا،تووالو،توگو،تیمور، تانزانیا،تاجیکستان و سوریه) به ایرانی ها در فرودگاه هایشان ویزا بدهند؛ آن هم کشورهایی که در میان نام آنها کشورهای دوست دیده می شود و برخی هم جایگاهی هم تراز با ایران ندارند! اگر بپذیریم که ارزش پاسپورت هرکشوری، نشاندهنده جایگاه بین المللی و ارتباطی آن کشور با کشورهای دیگر است باید این پرسش را از مسئولین دستگاه دیپلماسی در دوره های گذشته و حال پرسید که چه برای بهبود وضعیت کرده اند و چرا معدود کشورهایی هستند که ایرانی ها را آزادانه به کشور خود راه می دهند. در مروری ساده می توان فهمید که، تنها کشور پر قدرت(درپاسپورت) که از ایرانی‌ها ویزا نمی‌خواهد مالزی است که رتبه ۲۰ پاسپورت‌های دنیا قرار دارد. باید از روئسای دولتهای گذشته و وزیران امور خارجه گذشته و حال پرسید که چرا در این حوزه کاری شایسته ایران اسلامی نکرده اند و تنها به سکوت و نپرداختن به این موضوع بسنده کرده اند؟ آیا نباید مسئولان سیاست خارجی در ۴دهه گذشته برای این وضعیت پاسخگو باشند و به مردم بگویند که چرا برای شهروند ایرانی اعتبار پاسپورت نیافریده‌اند. تاسف برانگیز است که ایران پر قدرت و امن، تنها از چند کشور وضع بهتری دارد و باید به این افتخار کند که از سودان جنوبی،اتیوپی،سودان،سوریه،سومالی،عراق،پاکستان و افغانستان وضعیت بهتری دارد. به نظر می رسد وقت آن رسیده است که رییس‌جمهور روحانی(که در انتخابات سال ۹۲به مردم وعده بهبود ارزش گذرنامه ایرانی را داده بود) در این حوزه گزارشی از مشکلات گذشته و حال به مردم بدهد تا دست کم مردم بدانند چرا پاسپورت هایشان، برخلاف اقتدار ملیشان، اقتدار کافی را ندارد. انتقاد از یک دولت و تفکر در این حوزه راهگشا نیست و باید تسهیل سفر به گرجستان و روسیه و تلاش های نزدیک به تحقق در همین دولت را دید و طرح مسئله را وسیع تر دید. باید از مسئولان دهه‌های گذشته (دولت و حاکمیت) درباره  وضع فعلی پرسش کنیم، که چه کسانی و چه نوع اندیشه هایی مسئول پاسپورت کم قدرت ایرانی هستند و چه رویه هایی در این راه مانع ساخته اند؛ پرسشی که برای حل مشکل کنونی یک ضرورت است و باید آن را بررسی کرد. به نظر شما چه کسانی مقصرند؟!