علی ساکت-مدرس و عضو هیات علمی دانشگاه
ویژه نامه بیست و سومین دوره نمایشگاه مطبوعات- اقتصاد به عنوان یکی از اساسی ترین شاخص های زندگی بشر امروز، نقش تعیین کننده ای در توسعه جوامع ایفا می نماید. نیاز انسان ها به اطلاعات مرتبط با مباحث اقتصادی در دهه های گذشته آنقدر درخور توجه بوده که گاها هزینه و وقت بسیاری از افراد در جوامع مختلف صرف بدست آوردن این اطلاعات گردیده است. ضمن اینکه بسیاری از مخاطبین، تنها به دلیل کسب اخبار و اطلاعات اقتصادی به رسانه ها روی می آوردند و این رویکرد تا آنجا در جوامع مختلف از جمله ایران مهم جلوه نموده است که حتی شبکه های رادیویی، تلوزیونی و جراید متعددی با عناوینی مرتبط با مباحث اقتصادی راه اندازی شده اند. تمامی موارد ذکر شده در بالا حاکی از این است که اگربخش اقتصاد را از رسانه ها حذف کنیم، به دلیل عدم پاسخگویی به یکی از نیازهای اساسی جامعه، بخش زیادی از افراد علاقمند به رسانه، اشتیاق خود برای صرف وقت در همراهی با رسانه ها را از دست بدهند. علاوه بر این با توجه به تبیین استراتژی توجه به رسانه به عنوان یک منبع اطلاعاتی اقتصادی می توان نقش آن را در توسعه اقتصادی هر کشوری به شکلی فراتر از ارائه اخبار و اطلاعات اقتصادی دانست. چنین رویکردی بیانگر توجه به دیدگاه توسعه ای اقتصاد توسط رسانه است. دیدگاه توسعه ای که همراه خود آموزش را به دنبال خواهد داشت و می تواند در ارائه الگویی مناسب و عملی، در بهبود شرایط اقتصادی جامعه و حرکت آن به صورتی پیشرونده بسیار مثمرثمر واقع گردد. چراکه اصل عقب ماندگی کشورهای توسعه نیافته پایین بودن سرانه آموزش در میان افراد این کشورها و فقدان برنامه ریزی توسعه ای با محوریت آموزش است. تبیین چنین رویکردی نیاز به برنامه ریزی هدفمند با نگرشی عملیاتی در این حوزه دارد که ابزاری مانند رسانه می تواند به بهترین شکل ممکن در این زمینه نقشی بی بدیل ایفا نماید. ارائه برنامه های اقتصادی با اولویت اقتصاد عمومی، تهیه و تدوین برنامه ها و مقالات آموزشی جذاب با محوریت اقتصاد، تولید مسابقات و برنامه های سرگرمی در مباحث اقتصادی، برگزاری برنامه ها و مطالب هدفمند و سلسله وار در خصوص توسعه اقتصادی برای سنین مختلف جامعه و تبیین و برنامه ریزی در خصوص تولید برنامه ها و عناوینی تحت عنوان و ماهیت بحث خانواده و توسعه اقتصادی از جمله برنامه ریزی های موثر در این زمینه به حساب می آید. چنین رویکردی با تقویت شبکه های تلوزیونی و رادیویی اقتصادی و هدفمندسازی جراید در این خصوص قابل ارائه خواهدبود.
از دیدگاهی دیگر رسانه به عنوان یکی از اصلی ترین ابزارهای تبلیغاتی، جاذبه زیادی برای سرمایه داران داشته تا از این طریق بتوانند به تبیین و ارتقای سطح درآمد خود بپردارند. بحث تبلیغات به عنوان اصلی ترین بخش تاثیر گذار فعالیت های اقتصادی از طریق رسانه می تواند یکی از مهمترین ارکان برنامه سازی در شبکه ها و رسانه های مختلف در این زمینه باشد.
در کنار موارد یاد شده ایران به عنوان کشوری که سعی در نفوذ در میان کشورهای در حال توسعه را دارد باید به این نکته توجه نماید که یکی از الزامات مهم توسعه یافتگی در زمینه مصرف بهینه از منابع است که این فرایند نیاز به فرهنگ سازی عمومی دارد و این فرهنگ سازی تنها از طریق رسانه هاست که می تواند به شکلی هدفمند برآورده گردد. تهیه برنامه ها، مقالات و مطالب هدفمند در خصوص اصلاح الگوی مصرف، صرفه جویی و آموزش مهارت های مصرف بهینه در تمامی امور، می تواند نقشی کلیدی در کاهش هزینه های خانوارها در سطح خرد و بسط چنین رویکردی در سطح کلان جامعه باشد و جامعه را در مسیر درست پیشرفت قرار دهد.
همراه نمودن مردم جامعه با اولویت های توسعه اقتصادی در نظر گرفته شده از طرف سیاست گذاران می تواند از جمله نکات مثبت دیگر تاثیر برنامه ریزی شده رسانه در هماهنگی بین مردم و دولت باشد که این خود در کنار توسعه ای پیشرونده، اطمینان و اعتمادی دو طرفه را در جامعه به ارمغان خواهد آورد. هر چه دولت ها در شفاف سازی اقتصادی از طریق رسانه گام بردارد، این شفافیت در تمامی عرصه ها می تواند راهگشای مشکلات بزرگ در آن جامعه، به شکلی موثرتر باشد. در کنار شفاف سازی اقتصادی که رسانه وظیفه سنگینی در این زمینه دارد، فرصت سازی اقتصادی برای تولید کنندگان ایرانی می تواند زمینه را برای توسعه اقتصاد داخلی فراهم آورده و حمایت از تولید کننده ایرانی بدین شکل می تواند درپویایی اقتصاد، نقشی مهم ایفا نماید که خوشبختانه در ماه های اخیر فعالیت های موثری در این زمینه در شبکه های تلوزیونی و رادیویی ارائه گردیده است.
ضمن اینکه نقش رسانه ها در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته همواره به عنوان ابزاری آموزشی برای مشاغل مختلف، با هدف آموزش به افراد بیکار و علاقمند به کسب درآمد، همواره مورد توجه خاص قرار گرفته است. در این خصوص بویژه توسعه مشاغل خانگی به دلیل سادگی و عدم نیاز آن به تجهیزات پیشرفته بسیار پرطرفدار بوده؛ به طوریکه حتی در رسانه های ایران نیز گاها شاهد چنین رویکردی، البته به شکلی محدود بوده ایم.
در کنار همه موارد یاد شده نقش رسانه در شناساندن ظرفیت های اقتصادی ناشناخته در کشور برای سرمایه گذاران و یا تبیین ظرفیت های مورد تایید در این خصوص می تواند نقشی بسیار کلیدی ایفا کند.
موارد یاد شده همگی نشان از نقش موثر و بی نظیر رسانه بر توسعه اقتصادی می باشد که امید است با توجه بیشتر سیاست گذاران به این مباحث، شاهد پیشرفت روزافزون در این حوزه باشیم.
رسانه به عنوان یکی از اصلی ترین ابزارهای تبلیغاتی، جاذبه زیادی برای سرمایه داران داشته تا از این طریق بتوانند به تبیین و ارتقای سطح درآمد خود بپردارند. بحث تبلیغات به عنوان اصلی ترین بخش تاثیر گذار فعالیت های اقتصادی از طریق رسانه می تواند یکی از مهمترین ارکان برنامه سازی در شبکه ها و رسانه های مختلف در این زمینه باشد.
