مرتضی ابراهیمی - بیمه به عنوان یکی از اجزای بازار مالی، نقش مهمی در توسعه و رشد اقتصادی بر عهده دارد. در واقع صنعت بیمه به عنوان یک نهاد مالی، از یک سو منجر به اطمینان و تسهیل فعالیت های اقتصدی و از سوی دیگر به عنوان یک موسسه‎ی مالی منجر به تقویت بنیه اقتصادی کشور می گردد. بیمه با ایجاد آرامش، اطمینان و امید به زندگی و فعالیت کم خطر برای شهروندان و فعالان اقتصادی از یک سو و تجهیز منابع سرمایه‌گذاری از سوی دیگر، نقش قابل ملاحظه‌ای در رشد و توسعه اقتصادی جوامع ایفا می‌کند. از اصلی‎ترین شاخص‎های عملکرد صنعت بیمه در مقایسه با اقتصاد ملی، ضریب نفوذ بیمه است. این شاخص به نوعی می تواند نشانگر سهم مستقیم فعالیت صنعت بیمه از تولید ناخالص ملی کشور باشد. فعالیت شرکتهای بیمه ای • انجام عملیات بیمه ای مستقیم در انواع رشته های بیمه زندگی و غیر زندگی • قبول و واگذاری بیمه های اتکایی در داخل و خارج از کشور • سرمایه گذاری از محل سرمایه، ذخایر و اندوخته های فنی و قانونی • هرنوع عملیات شامل تاسیس شرکت های فرعی، خرید و تملک شرکتهای دیگر با حق فروش و انتقال آنها و سایر عملیات تجاری و اقتصادی طبق مقررات وضعیت صنعت بیمه در ایران و جهان آخرین آمار منتشر شده از وضعیت صنعت بیمه و انواع آن توسط نشریه‎ی بین المللی سیگما حاکی از رشد سهم صنعت در GDP است. همچنین آمارها نشان دهنده‎ی تغییر مثبت (تعدیل شده بر مبنای تورم) شاخص‎های بیمه که همان ضریب نفوذ بیمه است، و با نرخ یکسان می‎باشد. همچنین آخرین آمارنامه‎ی صنعت بیمه مربوط به سال ۹۳ است که توسط سازمان بیمه‎ی مرکزی تهیه می‎شود. در این تحلیل به شاخص‎های نشریه‎ی Sigma که در سال ۲۰۱۵ منتشر شده است، اشاره می‎شود. همانطور که در جدول زیر مشاهده می‎شود صنعت بیمه در کشور ایران در مقایسه با میانگین آسیا و جهانی سهم کمی از GDP کشور را در اختیار دارد. این رقم نشان دهنده‎ی عدم کارایی این صنعت نسبت به سطح استاندارد و لزوم افزایش دامنه‎ی فعالیت آن در سطح کشور می باشد. کشور تایوان به عنوان بیشترین درصد سهم صنعت بیمه در GDP، جایگاه اول را به خود اختصاص داده است. بر اساس آمار منتشر شده می‎توان به این نکته اشاره کرد که استفاده از بیمه‌ی زندگی در سطح کشور تفاوت بسیار زیادی با سطح استاندارد بین‌المللی آن دارد، لذا فرهنگ‎سازی در این زمینه و گسترش آن یک نیاز است، که با توجه به این شرایط استفاده از این نوع بیمه ضروری به‎نظر می‌رسد. (رجوع به جدول شماره ۱) . (اعداد به درصد است) در جداول زیر صنعت بیمه به دو سطح بیمه ی زندگی و بیمه‎ی غیرزندگی تقسیم‎بندی شده‎اند. تمام اعداد تعدیل شده با تورم هستند و همگی نشان دهنده‎ی افزایش و گسترش صنعت بیمه می‎باشند. (رجوع به جدول شمماره ۲، ۳ و ۴) . (اعداد به درصد است) نسبت خسارت حاصل تقسیم خسارت پرداختی به حق بیمه تولیدی می‎باشد. که در این نسبت مبلغ خسارت‎های معوق، ذخایر حق بیمه، کارمزد شبکه‎ی فروش و هزینه‎های اداری در محاسبات لحاظ نمی‎شوند. وضعیت حق بیمه تولیدی، خسارت پرداختی و نسبت خسارت بازار بیمه در پنج سال اخیر به شکل زیر است. نسبت خسارت در سال های مختلف به صورت نوسانی در حرکت بوده است. نسبت خسارت در شرکت های دولتی بیشتر از شرکت های خصوصی است. (رجوع به جدول شماره ۵ ، ۶ و ۷) . (مبالغ به میلیارد ریال است) مقایسه ی شرکت های بیمه ای(ارقام به درصد) در جدول زیر مقایسه ای بین سهم شرکت های بیمه ای فعال در این صنعت که توسط سازمان بیمه‎ی مرکزی اعلام شده، از کل بازار بیمه انجام شده است. شرکت بیمه‎ی ایران به عنوان تنها بیمه‎ی دولتی سهم بالایی از بازار بیمه را دراختیار دارد. با توجه به این آمار نزدیک به ۴۰ درصد صنعت بیمه دولتی است. بعد از آن بیمه آسیا با سهم ۱۰ درصدی در رتبه‎ی دوم قرار دارد. شرکت‎های بیمه‎ی دانا و بیمه‎ی البرز در رده‎های بعدی از لحاظ سهم بازار قرار دارند. (رجوع به جدول شماره ۸) مشکلات صنعت بیمه • نبود فضای رقابتی • وجود مشکل در هر دو سمت عرضه و تقاضا در صنعت بیمه کشور. می‎توان عمده دلایل ضعف در تقاضای این صنعت را تیپ شخصیتی مردم و عدم توجه به آینده‌نگری و برنامه‌ریزی برای آن و پایین بودن فرهنگ بیمه‌ای بیان کرد. از طرفی تا نیازهای اولیه افراد تامین نشود سراغ نیازهای بعدی نخواهند رفت. تا زمانی که مردم به فکر تامین نیازهای سطح اول خود باشند، به فکر تامین نیازهای آینده‎ی خود نخواهند بود. همچنین عرضه بازار بیمه با مشکل ارائه نامناسب خدمات بیمه‌ای به دلیل به روز نبودن محصولات، پاسخگو نبودن به نیازهای واقعی مردم، عدم پوشش بسیاری از ریسک‌های موجود، ناعادلانه بودن به دلیل منطبق نبودن با محاسبات دقیق و عدم بازاریابی مناسب وتبلیغات و معرفی ناکافی محصولات بیمه‌ای مواجه است. • اطلاع‌رسانی لازم در این مورد صورت نگرفته است. از مهمترین علل بروز این مشکلات می‌توان کمبود جدی دانش و تخصص بیمه‌ای و کمبود مدیران متخصص در گرایش‌های بیمه‌ای، مدیریت ریسک، اقتصاد بیمه، مدیریت بیمه و حقوق بیمه را برشمرد.   حسین غیاثی hossein.gh1413@gmail.com