مهدیه درسته سیستان و بلوچستان -خبرنگار جهان اقتصاد از نیمه دوم قرن بیستم آزاد سازی اقتصادی در تجارت بین الملل حائز اهمیت فراوان بوده و مناطق آزاد تجاری بعنوان یکی از اجزای سیستم های تجارت آزاد طی سالیان گذشته در اکثر نقاط دنیا از جمله کشورمان ایران ایجاد شده است. ساده سازسی فرآیندها در بازرگانی بین المللی،رونق اقتصادی و بهبود فضای مراودات بین المللی از اهداف ایجاد مناطق آزاد تجاری صنعتی میباشد. موضوع ایجاد منطقه آزاد تجاری سیستان با هدف تسهیل ترانزیت،امکان دسترسی به بازار افغانستان و توسعه اقتصادی منطقه محروم سیستان طی سالهای گذشته مورد مطالبه مردم منطقه از دولت و نمایندگان مجلس است. به زعم اکثر کارشناسان اقتصادی تجارت بر سیاست افغانستان تاثیرگذار بوده وسالهاست که افغانستان به دنبال شریک اقتصادی برای تامین بازار داخلی و دسترسی مطمئن به آبهای آزاد میباشد. منطقه سیستان با موقعیت جغرافیایی مناسب در همسایگی افغانستان و برخورداری از امکانات بنادر شهید بهشتی و شهید کلانتری و منطقه آزاد تجاری صنعتی-چابهار گزینه مناسب برای تبدیل به منطقه آزاد با توسعه رویکردهای اقتصادی ذیل میباشد: ۱. واردات وصادرات کالا مشکل اصلی برای ورود به بازار۳۰ میلیونی افغانستان چه برای صادر کنندگان ایرانی وچه تجار افغان هزینه بالای بازاریابی،استقرار واستمرار در بازار هدف میباشد.از آنجاییکه سوداگری از خصیصه های مثبت افغانها بوده وسالهاست که تجارت مرزی بین دو کشور برقرار بوده؛ لذا ایجاد یک منطقه آزاد تجاری صنعتی در نزدیکی مرز افغانستان به کاهش هزینه های ثابت ونفوذ در بازار هدف کمک خواهد کرد،در صورتیکه تجار افغانستان اجازه ورود و خروج به منطقه آزاد تجاری راداشته باشند این امکان برای تولید کنندگان ایرانی فراهم خواهد بود که با استفاده از مزایای منطقه آزاد و مشوقهای مناسب نسبت به تولید کالا با هزینه کم و صادرات به افغانستان با شاخصهای مورد نیاز افغانستان اقدام نمایند.همچنین مقررات مربوط به قانون کار و اقامت اتباع خارجی در مناطق آزاد موجب خواهد شد که تولیدکنندگان ایرانی و سرمایه گذاران خارجی از مزیتهای نیروی کار ارزان افغانستان بهره مند گردند. ۲. ترانزیت کالای مورد نیاز افغانستان امضای توافقنامه سه جانبه ایران،هند وافغانستان موسوم به موافقتنامه چابهار و همچنین محدودیتهای ترانزیت کالا برای تجار افغانستان از طریق کشور پاکستان فرصت مناسبی برای بهره مندی از ظرفیتهای ترانزیتی بندر چابهار خواهد بود که با تبدیل سیستان به منطقه آزاد فرایند ترانزیت خصوصا در حمل ونقل زمینی وفعالیتهای لجستیکی در عبور کالا از مرز تکمیل خواهد شد. امروز نیمی از هزینه های حمل ونقل ترکیبی کالاهای ترانزیتی مربوط به هزینه حمل ونقل زمینی میباشد و بخش قابل توجهی از هزینه های زمینی؛ عوارض،بیمه و هزینه های تردد ناوگان زمینی دو کشور و اخذ ویزای رانندگان ترانزیت میباشد.ایجاد منطقه آزاد در مجاورت مرز وحذف محدودیتهای تردد اتباع و ناوگان زمینی خارجی با منطقه آزاد تاثیر قابل توجهی بر کاهش هزینه های ترانزیت و تسهیل فرایندهای اداری مربوط خواهد داشت. ۳٫ ایجاد مراکزلجستیکی کالا و کانتینر افغانستان کشوری محصور در خشکی(Land locked) با دارا بودن ذخائر فراوان سنگ آهن ،لیتیوم،سنگ مرمر و همچنین با جمعیتی بالغ بر ۳۰میلیون وابسته به واردات غلات،حبوبات،روغن خوراکی،منابع تامین انرژی از قبیل نفت گاز،بنزین و LPG میباشد.انتخاب بندر چابهار گزینه اصلی افغانها برای صادرات محصولات معدنی،میوه و خشکبار و واردات کالاهای مورد نیاز میباشد.استفاده مطلوب از ظرفیتهای بندری و منطقه آزاد چابهار مستلزم ایجاد مراکز لجستیکی یا بنادر خشک(Dry port) در مرز مشترک دو کشور میباشد. ایجاد منطقه آزاد سیستان امکان ترانشیب کالا و کانتینر فرآهم و به تسهیل استریپ و استافیک کانتینر در مناطق لجستیکی کالا کمک خواهد کرد.ضمن اینکه امکان واردات کالای مورد نیاز افغانستان وانجام فعالیتهای مربوط به فرآوری کالا از قبیل کارخانه های تولید آرد ،بسته بندی کالاهای صادراتی و وارداتی افغانستان را ایجاد خواهد نمود. با راه اندازی منطقه آزاد در شمال سیستان زنجیره ای از فعالیتهای مختلف در سطح استان بین دو منطقه آزاد جنوب(چابهار) شمال(سیستان) شکل میگیرد ومنطقه آزاد سیستان در واقع مکمل نقش منطقه آزاد چابهار بوده و این دو منطقه میتوانند زنجیره ای از فعالیتهای اقتصادی و ترانزیتی را در سطح استان ایجاد نمایند که این امر سبب توسعه اشتغال و پویایی اقتصادی مردم منطقه جنوب شرق کشور خواهد شد. با توجه به موضوعات فوق و تصویب ایجاد منطقه آزاد سیستان در کمیسیون اقتصادی مجلس در راستای منویات مقام معظم رهبری در توسعه شرق کشور و استفاده از ظرفیتهای مکران ضروری است نمایندگان مجلس با هدف بهره مندی از ظرفیتهای موجود اهتمام لازم در تصویب آن در صحن علنی را بکار گیرند.