حمیدرضا طهماسبی پور-روزنامه نگار-بازهم تحریم حرف اول اقتصاد ایران شده است؛اتفاقی که برای دومین بار در یک دهه با شدت بالا تجربه خواهد شد.
تحریمها با یک فرمان، از سوی رییس جمهور ماجراجوی آمریکا بازگشته و بار دیگر برخی صنایع را در ایران با رویدادی روبرو ساخته که پیش از این هم با آن روبرو بوده اند. صنعت بیمه ایران در سالهای پیش از برجام صنعتی بود که شدن بالای تحریم را تجربه کرد و توانست با اقداماتی، تحولات مثبتی را در این صنعت رقم بزند.
در دوره قبل وتحریم های پیش از برجام ،حوزه بیمه و خاصه شرکت های داخلی با مشکلاتی مواجه شدند ؛زیرا مجبور بودند تا ریسک های بزرگ فعالیتی خود را در داخل نگه دارند .
در ابتدای تحریمهای گذشته و حتی در شرایط فعلی، برخی از فعالان اقتصادی تصور میکردند که صنعت بیمه ایران رو به زوال خواهد گذاشت؛ حال آنکه در گذشته و حال، پویشی آغاز شد که توانمندیهای داخلی را بارورکرد و برخی مشکلات را توانست رفع کند.
هرچند که وجود تحریم در ذات خود ضرر در پی دارد اما در صورت مدیریت مطلوب میتوان از این تهدید ، فرصتی ساخت برای کاهش آسیبها.(بدون شعارزدگی)
تحریم چه محدودیتی میسازد؟
برای تقابل با تحریم های یکطرفه آمریکا، ابتدا باید بدانیم که این تحریم ها چه محدودیتهایی ایجاد میکند؟ در تحریم صنعت بیمه ایران، ۲ اتفاق مهم تر از سایر مشکلات است.
ابتدا کاهش شدید واگذاری ریسک های عمده و بزرگ به خارج را شاهدیم. دو دیگر اینکه،در کنار محدودیت شدید در نقل و انتقال ارز مشکلی پدید خواهد امد که پرداخت حق بیمه به بیمه گران طرف قرارداد خارجی و دریافت خسارت بابت پوشش های بیمه ای اخذ شده از بیمه های خارجی و پرداخت و دریافت مطالبات متقابل بیمه های داخلی و خارجی را مشکل خواهد کرد.
در تحریم های قبلی چه کردیم؟
صنعت بیمه ایران در تحریمهای پیش از برجام یک تجربه موفق در خصوص کاهش مشکلات این حوزه داشت. این صنعت برای مقابله با محدودیتهای ناشی از تحریم، اتخاذ تدابیری داشت که توانست تا حد زیادی پیامدهای منفی تحریم را مدیریت کند .
در دوره گذشته تحریم ها، اقتصاد کشور به خصوص در بخش تجارت خارجی بدون پوشش بیمه ای نماند و دچار اخلال نشد چرا که ۵ اقدام موثر رخ داد: ۱)ایجاد P&Iها، ۲)ساز و کار حساب ویژه اتکائی تحریم، ۳)ظرفیت مشترک بازار، ۴)اختصاص منبع یک میلیارد دلاری برای تقویت توانگری مالی صنعت بیمه کشور برای پوشش ریسکهای تحریم شده و ۵)تقویت ارتباط بیمه ای با کشورهای در حال توسعه از عمده ترین تدابیر به کار رفته در این زمینه محسوب می شد.
هر چند در گذشته و تحریم های قبلی صنعت بیمه تا حدودی در زمان تحریم توانست با همکاری مردم و با حفظ پرتفوی به فعالیت خود ادامه دهد. اما نباید فراموش کرد که تحریمها علیه ایران، در بلند مدت به فعالیت های بیمه گری ما آسیب خواهد زد زیرا صنعت بیمه به تنهایی مقاومت بالایی نداشته و نیازمند بازار اتکایی جهانی است.
ریسکهای صنعت بیمه ایران
درخصوص رفع آسیبهای احتمالی باید به موضوع ریسکهای صنعت بیمه ایران که دلیلی برای تضعیف این صنعت در ایران شده است هم اشاره داشت. تحریم تمام ماجرای مشکلات صنعت بیمه ایران نیست و موضوعاتی مانند پایین بودن دانش اکچوئری و مدلسازی ریسک درصنعت،ریسکهای عملیاتی از جمله تقلبات نمایندگیها و بیمه گذاران و کارآمدی پایین حوزه بیمه اتکایی بخشی از این مشکلات است.
چرا که بالا بودن هزینه خرید پوشش بیمه اتکایی باعث بالا رفتن قیمت تمام شده محصولات بیمه ای شده است وعدم متنوع سازی کافی ریسک در صنعت، انحصار در حوزه بیمه اتکایی و از دست رفتن فرصتهای درآمدزایی مربوطه برای شرکتهای بیمه را در پی داشته است.
همچنین قیمت گذاری دولتی در حوزه بیمه شخص ثالث باعث زیان ده بودن این محصول بیمه ای شده واثر تورم بالا و فرهنگ سازی و اثر آن بر پایین بودن علاقه مندی افراد به بحث بیمه های زندگی هم در کنار این اسیبها به صنعت ضربه زده است.
مشکل بیمه های درمان تکمیلی و عدم شفافیت در هزینه ها و مداخلات دولتی در تعرفه گذاری خدمات سلامت وضع عوارض متعدد در صنعت بیمه و عدم شمول برخی هزینه ها به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی هم دیگر مشکلاتی است که در این صنعت باید از سوی کارشناسان در این روزهای تحریمی بررسی شود.