کدخبر: 31186
20:14
1395/02/06
علیرضا صادق-
دیپلمات‌های دولت حسن روحانی این روزها در شرایط دشواری قرار گرفته‌اند. آنها ناگزیر هستند که در داخل کشور از دستاوردهای برجام دفاع کنند و از سوی در خارج از کشور انگشت بر کاستی‌ها و مشکلات برجام بگذارند. این البته مشکل دیرینه دیپلمات‌ها و سیاست خارجی کشورهای مختلف است. واقعیت این است که سیاست داخلی و خارجی هر کشوری به شدت در هم تنیده و در یک تاثیر و تاثر دوگانه مداوم قرار دارند. از این منظر منافع و ارزش‌ها و دیدگاه‌های گروه‌های سیاسی داخلی در بسیاری موارد به برخی موضع‌گیری‌ها و سیاست‌ها در عرصه خارجی وابسته است و تغییر در این سیاست‌ها می‌تواند تاثیری قاطع بر وضعیت داخلی این گروه‌ها در عرصه سیاسی کشور و فراز و فرود جایگاه آنها داشته باشد. ناگفته پیداست که معکوس این قضیه هم صادق است و هر تغییر و تحولی در عرصه داخلی هر کشوری، سیاست خارجی آن را متاثر خواهد کرد.
شدت این تاثیر و تاثر البته از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. افزایش میزان همگرایی و مفاهمه در میان گروه‌ها سیاسی مختلف و به خصوص ایجاد اجماعی در مورد منافع ملی می‌تواند تا حدود زیادی از تسری یافتن مسائل این دو حوزه به هم جلوگیری و امکان‌های بیشتری را برای دستگاه سیاست خارجی کشور مهیا کند.
با این حال به نظر می‌رسد که در ایران و به خصوص در مورد مسئله حساس مذاکره با غرب و به خصوص ایالات متحده درباره پرونده هسته ای در ایران چنین وضعیتی حاکم نیست. سیاستمداران کنونی جمهوری اسلامی ایران، وارثان انقلابی هستند که مبارزه با امپریالیسم و در راس آن آمریکا جز شعارهای اصلی آن بوده است. البته سیاست در ایران بسیار پیش از آن تحت تاثیر مداخلات خارجی قرار داشته است و خواست استقلال از مداخله دولت‌های بیگانه یک خواست تاریخی در ایران مدرن به شمار می‌رود. در همه سال‌های بعد از انقلاب اسلامی هم تنظیم روابط با قدرت‌های خارجی از مباحث داغ جناح‌های مختلف سیاسی بوده است. این مباحثات در مقطع مذاکرات هسته‌ای ایران به اوج خود رسید. با این حال تصویب برجام و اجرایی شدن هم از حساسیت این گروه‌ها نکاسته است و گروه‌های مخالف به وسواس بسیار هر گونه عملکرد دولت در این مورد را زیر ذره بین قرار داده‌اند و هر سخن دیپلمات‌های دولت حسن روحانی را فرصتی برای زیر سوال بردن مشی کلی دولت در سیاست خارجی قرار می‌دهند. مسئله‌ای که کار مذاکره برای اجرایی شدن برجام را برای مسئولان سیاست خارجی دولت دشوار می‌کند.
در بسیاری از مذاکرات مهم دیپلماتیک غیر علنی بودن یک شرط قطعی به شمار می‌رود. یکی از اهداف چنین تدبیری دقیقا کاستن از شدت فشارهای داخلی بر طرفین مذاکره تا قبل از حصول توافق نهایی است. امری که در مذاکرات برجام به شدت رعایت شد. با این حال بعد از حصول این توافق سخنان گاه و بیگاه برخی از مسئولان دولت که معمولا به انگیزه فشار به طرف خارجی بیان شده است در عرصه سیاسی داخلی بر علیه آن به کار گرفته شده است.
این مشکل در شرایطی بغرنج‌تر می‌شود که مخالفان برجام در ایالات متحده هم از قدرت بسیار و امکانات به سزایی برخوردار هستند. دشمنی با ایران در برخی محافل سیاسی آمریکا، سکه رایج است. هم از این روی است که کارشکنی‌های گاه و بیگاه بر علیه روند اجرای این توافق‌نامه یا حتی انجام حرکات تحریک‌آمیزی که به صورت مستقیم به برجام مرتبط نیستند، اتفاقات عجیبی به شمار نمی‌روند. مسائلی که با اعتراض دیپلمات‌های کشورمان مواجه می‌شوند. و طبعا این اعترضات هم از سوی مخالفان روند سیاست خارجی دولت دست مایه انتقادات تازه‌تری می‌شوند.
عراقچی : دیپلمات ها نباید نگران حرف زدنشان با خارجی ها باشند
در چنین شرایطی بود که عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه و رئیس ستاد اجرای برجام عصر یکشنبه به تلویزیون رفت و آشکارا زبان به انتقاد از رویه برخی منتقدان دولت گشود.
عراقچی درباره سخنان رئیس کل بانک مرکزی در آمریکا مبنی بر هیچ بودن دستاورد برجام گفت: در اجرای برجام بویژه در فروش نفت، بیمه ها و بحث های دیگر که مربوط به رفع تحریم می شود اقدامات خوبی انجام شده است اما در حوزه بانکی با چند مشکل روبرو هستیم. در حوزه بانکی اگرچه روند رو به جلوست، اما کند است و یکی از مهمترین دلایل آن کارشکنی ها و نبود تسهیل مناسب روابط بانکی آمریکاست که باید پس از برجام برای ایران برقرار می شد.
عراقچی با اشاره به سفر سیف به اجلاس سالانه صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی به واشنگتن گفت: رئیس کل بانک مرکزی در مأموریتی با عنوان دیپلماسی بانکی بود و این سفر برای حل مشکلات بانکی کشور انجام شد. در دیپلماسی باید تشخیص داد که با چه هدفی با مخاطب صحبت می شود و مخاطب خارجی با داخلی در دیپلماسی متفاوت است.
عراقچی گفت: دیپلمات ها زمانی که با مخاطب خارجی سخن می‌گویند با لحنی که با مخاطب داخلی صحبت می کنند متفاوت است و در پی اهدافی هستند که به آن برسند.
وی افزود: سیف در پی کاهش فشارهای بانکی و تسهیل روابط بانک‌های اروپایی با ایران بود، بنابراین باید با لحن و ادبیاتی ویژه صحبت می کرد. این ادبیات نباید در داخل کشور برای مخاطب داخلی در نظر گرفته شود اما این مشکلی است که دیپلمات ها همیشه دارند.
عراقچی افزود: نباید دیپلمات‌ها در صحنه عمل نگران حرف زدنشان با طرف‌های خارجی باشند که در داخل گونه دیگری برداشت شود. دیپلمات‌ها در صحبت کردن با مخاطب خود همه جهات را در نظر می گیرند که چگونه بر مخاطب تأثیر بگذارند و به هدفشان برسند. نباید دیپلمات ها را در شرایطی قرار داد که سخنان آنها با طرف خارجی به ابزاری برای فشار به آنها در داخل کشور تبدیل شود.
وی گفت: اینکه از صحبتی که ما با طرف دشمن خود می کنیم در داخل کشور سوء استفاده شود موجب ناراحتی و نگرانی است. عتاب و خطاب سیف با طرف آمریکایی کار درستی بود لذا موافق مقایسه سخنان سیف با طرف آمریکایی با مخاطب داخلی نیستم، زیرا دستاوردهای برجام به ویژه در حوزه تحریم‌ها برای کشورمان بسیار زیاد بوده است.
وی افزود: نباید از صحبت های سیف در آمریکا استفاده داخلی شود و باید دقت شود منافع ملی قربانی نشود. سخنان سیف و ظریف در آمریکا موجب شد جان کری به صراحت اعلام کند بانک‌های غیرآمریکایی برای کار کردن با ایران هیچ مشکلی ندارند و نباید نگران باشند و دارایی های ایران بلوکه نیست و می تواند انتقال یابد.
عراقچی با بیان اینکه دیپلماسی یعنی طرف مقابل را وادار به حرکت در جهت منافع خود کنیم، افزود: زمانی که وزیرخارجه آمریکا به این صراحت درباره تحریم نبودن بانک های غیرآمریکایی برای ایجاد رابطه با ایران سخن می گوید نتیجه فشارهایی است که آقایان سیف و ظریف و همه ما در این مدت به آمریکایی ها آورده ایم.
