مرتضی ابراهیمی. تعیین نرخ برابری ارز، مسئله بسیار پیچیده است و اصولا دولت‌ها چندان نقشی در تعیین نرخ ارز ندارند. در حال حاضر کاهش نرخ برابری ریال در برابر سایر ارز ها در داخل کشور یک تاثیر مثبت بر اقتصاد دارد و آن این است که واردات کالاهای خارجی به کشور کاهش خواهد یافت و در طرف مقابل صادرات می تواند افزایش یابد که می‌تواند به مثبت شدن تراز تجاری کمک کند.
بهمن آرمان کارشناس اقتصادی و رئیس اسبق اداره مطالعات و بررسی‌های اقتصادی بورس تهران در گفتگو با جهان اقتصاد با اشاره به افزایش نرخ دلار در روز های اخیر گفت: نرخ برابری ارزها بازتاب دهنده پاره ای از واقعیت های عمیق اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی در کشورهای جهان است به طور نمونه نرخ برابری ریال ایران در برابر سایر ارز ها در حال تغییر است و یا کشور ترکیه به علت تنشی که با روسیه دارد (یعنی با کشوری که بازار اصلی صادراتی ترکیه را تشکیل می دهد) موجب شده است ارزش لیر ترکیه کاهش بیابد، و یا روبل روسیه به دلیل تحریم‌های غربی هم اکنون ارزش خود را از دست داده است، اما در ایران به علت رکود اقتصادی نرخ برابری ریال در برابر سایر ارز ها کاهش یافته است. در این روز ها مسئله مهم سیاسی شبهه هایی است که در چند روز گذشته در مورد امکان عدم اجرای توافق هسته ای شنیده شده که موجب افزایش نرخ دلار شده است.
آرمان گفت: عامل مردم تاثیر کمرنگی در تعیین نرخ ارز دارد زیرا تعیین نرخ ارز بیشتر به واقعیت های اقتصادی ایران مرتبط است و متاسفانه در ایران رسانه های گروهی به این مسئله دامن زده به طوری افزایش نرخ دلار را یکی از دلایل شکست سیاست‌های اقتصادی دولت می دانند. این موضوع در حالی است که تعیین نرخ برابری ارز، مسئله بسیار پیچیده است و اصولا دولت‌ها چندان نقشی در تعیین نرخ ارز ندارند. در حال حاضر کاهش نرخ برابری ریال در برابر سایر ارز ها در داخل کشور یک تاثیر مثبت بر اقتصاد دارد و آن این است که واردات کالاهای خارجی به کشور کاهش خواهد یافت و در طرف مقابل صادرات می تواند افزایش یابد که می‌تواند به مثبت شدن تراز تجاری کمک کند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: به عنوان نمونه صادرات فولاد با نرخ برابری فعلی ارز به صرفه نیست به همین دلیل بیش از ۲۰۲ میلیون تن فولاد در انبار کارخانه های تولید کننده فولاد نگه داری می شود ، به عنوان نمونه شرکت فولاد مبارکه به عنوان بزرگترین تولید کننده و بزرگ ترین صادر کننده فولاد ایران، در شش ماهه اول سال جاری تنها توانست دو سوم از پیش بینی سود خود را محقق نماید. بنابراین طبیعی است با افزایش نرخ ارز امکان صادرات برای شرکت های ایرانی بیشتر از گذشته فراهم خواهد شد زیرا با شرایطی که کشور دارد، کاهش نرخ ارز و افزایش هزینه های تولید محصولات استراتژیک مانند پتروشیمی که در آن دارای مزایای فراوان هستیم، توان رقابت را با کشور های حاشیه خلیج فارس، به ویژه عربستان سعودی از دست خواهیم داد. بنابراین رسانه ها نباید به این موضوع دامن بزنند و نرخ برابری ارز را به عنوان یک شکست در سیاست های دولت به مردم منتقل کنند.
آرمان در پاسخ به سؤال خبرنگار جهان اقتصاد که کاهش ۲۰ درصدی واردات و ۱۸ درصدی صادرات چه تاثیری بر نرخ ارز می گذارد؟ پاسخ داد: علت اصلی کاهش واردات دو مسئله است اول رکود اقتصادی و دوم، عملکرد ضعیف صندوق توسعه ملی برای تامین ارز مورد نیاز سرمایه گذاری شرکت های جدید است، بنابراین مسئله کاهش واردات ارتباط مستقیمی با افزایش نرخ ارز ندارد.
وی در پاسخ به سوال دیگر مبنی براینکه بنگاه هایی که از صندوق توسعه ملی وام ارزی می‌گیرند، اگر قیمت ارز از زمان دریافت وام تا بازپرداخت آن افزایش بیابد، تکلیفشان چیست؟ بر اساس مصوبه عامل صندوق توسعه ملی و حساب ذخیره ارزی ، ارزی که شرکت های بخش خصوصی یا بخش عمومی دریافت می کنند، بر اساس قیمت خرید روز بنگاه ها است و قیمت تغییر نمی کند. زیرا سرمایه گذاری و توجیه پذیری آن بر اساس نرخ اولیه بوده است.
رئیس اسبق اداره مطالعات و بررسی‌های اقتصادی بورس تهران در خصوص احتمال افزایش نرخ ارز توسط دولت برای جبران کسری بودجه گفت: امکان دارد دولت به دلیل کسری بودجه نرخ ارز را مقداری افزایش داده باشد اما دلیل اصلی افزایش نرخ ارز در بازار ایران متاثر از تکانه های کلیدی است که در بالا اشاره شد.
این استاد دانشگاه با اشاره به تاثیر سفرهای میلیونی ایرانیان به کربلا در چند روز گذشته گفت: سفرهای خارجی تاثیر مستقیمی بر نرخ ارز دارد. اما در حال حاضر در حدود دو میلیون نفر از ایران به کربلا سفر کرده اند و این افراد علاوه بر اینکه هزینه ریالی بسیار بالایی دارند طبیعتا تقاضا را برای ارز افزایش خواهند داد. افزایش نرخ ارز تا حدودی بر اثر مسافرت دو میلیونی مردم به کربلا است اما این مسئله فقط در کوتاه مدت اثر دارد.
وی افزود: در بلند مدت دولت باید نرخ ارز را متناسب با نرخ تورم و هزینه تولید کننده اصلاح کند. اگر این اقدام توسط دولت صورت نگیرد حباب ارزی ایجاد خواهد شد و این حباب ممکن است به یک باره بترکد و مثل دولت های نهم و دهم به علت درآمدهای بسیار بالای ناشی از صادرات نفت ، این نرخ برابری را در حد پایین باقی نگه دارند ولی به یک باره با کاهش درآمد های ارزی ، نرخ ارز جهش ۳۰۰ درصدی کرد. بنابراین برای این که ما از وارد کردن شوک به اقتصاد کشور پرهیز کنیم ، ناچار هستیم که این اصلاحات را به صورت ماهانه و سالانه انجام دهیم.
رئیس اسبق اداره مطالعات و بررسی‌های اقتصادی بورس تهران پیش بینی کرد: نرخ ارز ها در بازار ایران همچنان صعودی خواهد بود. زیرا دلار در حال تقویت شدن در مقابل سایر ارز ها است بنابراین مقداری از افزایش نرخ دلار در چند روز اخیر به علت افزایش نرخ برابری دلار در مقابل یورو بوده است . طبق اطلاعات موجود، نرخ برابری دلار در مقابل یورو در روز جمعه که بازار ها بسته است به ۱٫۰۵ رسید که اگر این رقم را با ۱٫۳۹ مقایسه کنیم، کاهش چشم گیری به دست می آید. بنابراین طبیعی است که ارزش برابری یورو در برابر ریال کاهش یافته و ارزش دلار به همان نسبت افزایش یابد.
