چندی پیش کاربری به نام فاطمه ظفرنژاد، کارشناس صنعت آب در یک کانال تلگرامی اقدام به انتشار مطلبی تند خطاب به وزارت نیرو نمود. وی در کانال تلگرامی صدای پای آب نوشت در یادداشتی نسبت به لزوم انحلال وزارت نیرو مطالبی نوشت. نیرو نیوز هم در قالب یادداشتی به قلم مسعود فرزاد، از فعالان صنعت آب کشور، به آن نوشته پاسخ داد.
مسعود فرزاد نوشت: کارکنان صنعت آب کشور در این سالهای اخیر روزی نیست که با هجمه فعالان محیط زیست ودیگر فعالان اجتماعی علیه صنعت سدسازی و یا انتقال آب مواجه نشوند. با این همه سعی شده که فضای انتقاد و ایراد بر این صنعت باز و برقرار باشد. در این دوماه گذشته که بحث انتخاب وزیر نیروی دولت دوازدهم مطرح است، بر شدت این انتقادات افزوده شده وهر لحظه از این باغ بری می رسد. به شکلی که نه تنها به افراد و کاندیداهای وزارت نیرو هجمه می آورند بلکه عملکرد وزارت نیرو را هم زیر سوال برده وخواستار انحلال این وزارتخانه شده اند.
نگارنده نیز به عنوان یکی از کارکنان صنعت برق، با خون دل همه را شنید و دم برنیاورد اما با انتشار متن خانم دکتر فاطمه ظفرنژاد، گویی اسفندی بر آتش شدم .آخر شما دیگر چرا! شما که از وظایف واختیارت وزارت نیرو اطلاع دارید و از نزدیک با صنعت آب آشنایی دارید چرا گناه این مشکلات را بر گرده این وزارتخانه انداخته اید.
با خواندن متن ایشان دل هر انسانی که حداقل آشنایی با صنعت آب دارد، به درد می آید که چرا اینچنین ایشان به وزارت نیرو و بلاخص دست اندرکاران صنعت آب تاخته اند. اینکه وزارت خانه ای که وظیفه ذاتی اش تامین آب شرب، آب کشاورزی و آب صنایع و...است، خواستار مخالفت با آن ودرنهایت انحلال آن وزارت خانه شدن بی شک آبی است که بر آسیاب سودجویان ومنفعت طلبان مافیای مفت‌کاران می ریزند. این همه خلاف گویی نشان از بی اطلاعی نامبرده از روند تصویب طرح‌های توسعه ای وبرنامه ای آتی توسط نهادهای مختلف و درنهایت دولت را دارد.
وظایف وماموریت وزارت نیرو
با تصویب مجلس شورای ملی دراسفندماه ١٣۴٢که منجربه ادغام موسسات وشرکت‌هایی چون سازمان آب تهران، بنگاه برق تهران، بنگاه مستقل آبیاری، اداره کل لوله کشی آب تهران، آب و برق خوزستان، آب و برق کرج و اداره حفاظت از تاسیسات سدهای لار و لتیان و ...شد، وزارت آب و برق با سه دستور کار کلان تشکیل گردید.
بر اساس این مصوبه وظایف اصلی این وزراتخانه عبارت بودند از:
الف- نظارت بر منابع آب کشور و اجرای طرح‌های تامین آب و انتقال آنها به مراکز مصرف
ب- نظارت بر نحوه جاری شدن فاضلاب شهرها و واحدهای صنعتی
ج- اجرای طرح‌های انتقال و توزیع برق درقالب ایجاد شرکت های برق منطقه ای و نظارت بر نحوه استفاده از برق
درنهایت پس ازیک دهه درسال ١٣۵٣با توسعه کشور ونیاز همه جانبه به تامین منابع انرژی وآب تصمیم به تشکیل وزارت نیروبا هدف بیشترین بهره برداری ازمنابع مزبورگرفته شد.
در طول نیم قرن فعالیت این وزارت خانه با توجه به شرایط کشور بخشی ازوظایف حکمرانی آب به درستی یا غلط از این وزارت خانه سلب یا اضافه گردیده است،که این خودمنشابحث واثر است.
در واقع وزارت نیرو هنگامی که همگان در حال انجام زندگی روزمره خود هستند در همه ایام سال،مشغول جمع آوری و ذخیره منابع آبی کشور است.در زمان بارندگی ها وسیلابها که همگی از زیباییهای باران ویا خسارت سیلآب حرف می زنند،کارکنان وزارت نیرو (همان مافیای آب) در حال دور کردن سیلاب‌ها ازشهرها وروستاها هستند و همزمان با هدایت آب‌های سطحی حاصل از باران و برف به مخازن ذخیره آب (بخوانیدسدها) تلاش درجمع آوری آب این نعمت خدادادی برای روزهای بی‌بارانی، بی‌آبی گرم بهار و تابستان جهت تامین آب شرب و کشاورزی و... دارند.
با نگاهی اجمالی به وظیفه وزارت نیرو در بخش آب، این وزارتخانه فقط وظیفه تامین و رساندن آب به نقاط مصرف را دارد، در هیچ کجای کشور وزارت نیرو خود راسا اقدام به مصرف آب نمی کند.
حکمرانی آب یعنی استفاده از آب های موجود کشور برای چه کسانی ودر چه شرایطی مجاز است، در این زمان حکمرانی آب با وزارت نیرو نیست که در تقسیم و نوع استفاده آن پاسخگو باشد.
شورای عالی آب وظیفه حکمرانی آب کل کشور را برعهده دارد، این شورا مدیریت استفاده از آب‌های کشورکه درهمه ابعاد اجتماعی، زیست محیطی، اقتصادی و اداری تنظیم و درنهایت مقدار تخصیص و شخص بهره برداراز آب را تعیین می کند. مطابق قانون اعضای این شورا متشکل از وزرای نیرو، جهاد کشاورزی، صنایع و معادن کشور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، یک نفر از اعضای کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی با انتخاب مجلس شورای اسلامی به عنوان ناظر و دو نفر از متخصصان بخش کشاورزی به حکم رئیس جمهور تشکیل می‌شود. ریاست عالیه این شورا با رئیس جمهور یا معاون اول ریاست جمهوری است.
همانگونه که می بینید نقش وزارت نیرو در این شورا بسیار کمرنگ و در حد یک رای وزیرنیرو است، ریاست سازمان محیط زیست همچون وزیر نیرو یک رای دارد(یعنی می توانند مخالفت یا موافقت مصوبات شورا به اندازه وزیر نیرو تاثیر گذار باشد) و در این جمع رای بخش کشاورزی از دیگر بخش های شورا بیشتر و تعیین کننده مصوبات است.
با این توصیف، وزارت نیرو کجا چنین کارهایی را انجام داده است؟
درکجا وزارت نیرو با احداث سد، حق آبه طبیعی رودخانه‌ها برای مناطق پایین دست را بسته یا کم کرده است. مصرف بی رویه آب مگر در بخش کشاورزی سنتی و بی قاعده که کشت محصولات پر مصرف آب بر در دستور کارشان هست و با پمپاژ آب در بالادست رودخانه و آبی کردن زمین‌های دیم و یا زمین‌های کم‌سطح و کوچک کشاورزی منجر به کم شدن آب رودخانه‌ها می گردند به شکلی که آبی برای دیگر مصرف‌کنندگان نمی ماند و حتی بعضی از سازه‌های ساخته شده بر روی رودخانه‌ها را در پایین دست از کاربری می اندازد.
دربخش صنایع ساخته شده در دل سرزمین های بی آب کشور که حتی همین آب شیرین حداقلی را هم به مصرف ماشین آلات بی بازده و آلوده شان می رسانند، کجا وزارت نیرو دخیل وتصمیم گیر است؟!
در نتیجه سیاست‌های غلطی که منجر به کوچ روستاییان به شهرها گردید، شهرهای پرجمعیتی که بدون برنامه و قاعده بزرگ شده به‌نحوی که منابع آب حداقلی را برای رفع نیازهای شربشان هم ندارند.
اینها و دیگر مسایل دیگر کجا به وزارت نیرو مربوط می باشد که شما دنبال انحلال وزارت نیرو هستید.
سایه خشکسالی برسرزمین ایران
خشکسالی به نبود یا اندک بودن باران در یک دوره طولانی گفته می‌شود، بخش تحقیقات اقلیمی ناسا بر اساس نتایج یک تحقیق چند ساله اعلام نموده کره زمین با یک نوع تغییر نظام بارش مواجه شده است به‌نحوی که از بارش در مناطق خشک کاسته شده و به بارش در مناطق مرطوب افزوده شده است، بر این مبنا، مناطق خشک کنونی خشک‌تر می‌شوند.
در خیلی سالهای پیش رو، میزان بارش ایران کمتر از نصف میانگین خواهد بود، بیابان‌ها در ایران بسیار گسترش خواهند یافت. غالب زیستگاه‌های ایران وارد یک دگردیسی پس‌رونده خواهند شد. یعنی جنگل‌ها درخت‌زار می‌شوند، درخت‌زاران بوته‌زار می‌شوند، بوته‌زارها بیابان می‌شوند و بیابان‌ها به عدم زادآوری مطلق نزدیک خواهند شد.
مافیای مفت بران آب
با شروع خشکسالی سی ساله که اقلیم شناسان و کارشناسان محیط زیستی آغاز آن را از سال ٨۶می دانند، کمبود بارندگی و کمبود آب پس از دو تا سه سال چهره کریه خود را نشان داد و چند گروه را به شدت نگران نمود، گروه‌هایی همچون حامیان محیط زیست (نگران خشکی دریاچه ها و تالابها و رودها هستند) کشاورزان سنتی و بخشی از عموم مردم که دوستدار طبیعت وگردشگری هستند.
اما بیشتر از همه مافیای مفت بران آب خسارت دیده ونگران هستند،که باغصب دهها وصدها هکتار از زمین های منابع طبیعی وبا برداشت بی رویه از رودخانه ها وبا حفر چاه های بی مجوز آب، از آب به ظاهرمفت و رایگان استفاده کرده، و در سایه خرید تضمینی محصولات کشاورزی توسط دولت ثروت‌های بادآورده‌ای را به جیب زده‌اند.
فعالیت این مافیا با اعمال نفوذ و ایجاد رابطه و استفاده از رانت به انتقال بین‌حوضه‌ای آب بدون ابزارهای اقتصادی و با فشارها، رابطه‌ها و رانت‌های سیاسی، راهزنی آب از رودخانه‌ها و سدها و فروش آن به متقاضیان غیرقانونی، نقض حق‌آبه‌ها و انتشار حق‌آبه‌های غیرقانونی، عرضه آب با قیمت کمتر از هزینه نهایی به بخش‌های خاص و محروم نمودن متقاضیانی مانند محیط‌زیست و بخش تفریحی و گردشگری از آب، نفوذ در عدم مقابله با چاه‌های غیرقانونی و دادن مجوز غیرقانونی برای حفر چاه، جلوگیری از افزایش قیمت آب تا هزینه های تولید پایین بیاید، از بارزترین فعالیت‌های مافیای مفت بران آب در ایران است. یک نمونه از تولید محصولی که به خودکفایی آن افتخار می شود، گندم است که برای تولید هر کیلوگرم گندم۱۵۰۰ لیتر آب نیاز است و اگر قیمت هر لیتر آب را صد ریال در نظر بگیریم، قیمت آب مصرفی برای یک کیلوگندم۱۵۰۰۰۰ریال است، این در حالی است که قیمت خرید تضمینی گندم توسط دولت ۱۲۰۰۰ریال است و قیمت جهانی یک کیلوگرم گندم ۲۰ سنت یعنی حدود ۸۰۰۰ریال است. آیا واردات گندم با این وضعیت خشکسالی حاکم بر کشوربه صلاح نیست.
شواهد و قراین موجود در سپهر سیاسی و اجتماعی ایران در خصوص مباحث آب تاییدکننده حضور پر قدرت مافیای مفت بران آب (مخصوصادرفضای مجازی) در ادامه روند فعلی برداشت های بی رویه از آب است چون تاکنون با ابزارهایی قانونی وغیرقانونی توانسته اند مطامع و اهدافشان را به پیش ببرند اما گویا این بار کمر به حذف وزارت نیرو تنها مجموعه تامین کننده دلسوز و بانی ذخیره و نگهداری صنعت آب کشور دارند.
