رویا ایلکا
به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد،لطف الله میثمی فعال صاحبنام سیاسی و کارشناس نفتی در نشستی که با موضوع رونمایی از کتاب مناسبات مدیریتی کنسرسیوم و صنعت نفت ایران در موسسه دین و اقتصاد برگزار شد، خاطرنشان کرد:معروف است که آمریکایی‌ها یک ضرب المثل دارند که می گوید کار نفتی ورای سیاست است و در خصوص جریان ملی شدن نفت باید بگویم که مرحوم دکتر محمد مصدق در این راستا یک راهبردی را تنظیم کرد که البته درست به اجرا نرسید.
وی با اشاره به اینکه به هرحال شعار مصدق مقاومت نامحدود بود که بر اساس آن بسیج حداکثری در میان مردم ایجاد کند،گفت: که این کار را کرد و هم دربار و هم علما وارد این کار شدند و به خلع ید انگلیس در نفت ایران فتوا صادر کردند و قانون نانوشته ملی شدن صنعت نفت از مشروطیت هم چه بسا معروف تر و عمیق تر و فراگیر تر شد چرا که تصمیمی ملی تلقی می شد و مصدق بر این اساس وارد کار شده بود اما در عمل ایجاد حساسیت نمی کرد و می گفت با شرکتی مثل آنگلو ایرانین اویل کمپانی AIOCمسئله و مشکل نداریم و بین ملت ایران و ملت انگلیس تضادی قائل نیستیم و دولت‌هایمان با غرور‌های ناسیونالیستی شان روبروی هم نایستاده اند از آن سو هم دشمن را محدود کرده بود به یک شرکت اما به هرحال ما یک پیروزی بدست آورده بودیم و مشخص شد هروقت ملت ما متحد باشد، موفق خواهد شد.
میثمی با بیان اینکه دکتر مصدق سفری به آمریکا داشت، آنهم در شرایطی که امریکا و انگلیس مخالف ملی شدن صنعت نفت ایران بودند،گفت: سفر مصدق با این هدف صورت گرفته بود که از وحدت این دوکشور جلوگیری به عمل بیاید و به هرحال تا آنجا در آمریکا پیش رفت که گفت همه مناطق نفتی و مثلا پالایشگاه نفت آبادان در دست انگلیس باشد و همان کارشناسان و کارگران خارجی سرکار باشند اما در نقش مقاطعه کارعمل کنند و مالکیت نفت در اختیار ایران باشد چون سرزمین ، سرزمینی بود که متعلق به ایرانیان بود.مصدق تا این حد هم کوتاه آمد .
میثمی افزود:دعوا سر مالکیت بود.اما آنها طبعا زیر بار نمی رفتند و حتی در قرار داد بانک بین الملل هم که قرار بود از جانب ایران وارد شود این موضوع با مخالف آمریکا روبرو شد.
وی ادامه داد: آمریکا تنصیف منافع برای عربستان را پذیرفته بود و جبهه ملی هم معتقد بودند که در همین حد کافی است اما مصدق همچنان به ملی شدن صنعت نفت تاکید داشت و می گفت بقایی و مکی در این جناح هستند که انگلیس برود و آمریکا بیاید .
میثمی افزود: در واقع علاوه بر جنگ سرد دعوای انگلیس و آمریکا هم مطرح بود که در ایران هم چنین بازتاب‌هایی داشت ومصدق بر علیه کسانی که به ایجاد فضای کینه ورزی به انگلیس اقدام می کردند دائما نامه می نوشت که چنین نکنند و در واقع یک مسئله کوچک تبدیل شد به درگیری ملت ما با ملت انگلیس و دولت ما با دولت آنها و در ادامه هم تعطیل سفارت و دیگر ماجراها.
این کارشناس نفتی ادامه داد: اشتباه بعدی حزب توده هم که با اصل ملی شدن صنعت نفت مخالفت کرده بود کار را بدتر کرد.حزب توده طوری وانمود کرد که از مصدق هم مصدقی تر است درآینده معلوم شد جنگ سرد شایعه ای بیش نیست و کمونیسم در ایران جرات و قدرت حضور و جایگزینی ندارد در ارتباط با این موضوعات کتاب‌های زیادی نوشته شده است.
وی خاطرنشان کرد: یک عده کودتا را در همین جنگ سرد می بینند و منافع باد آورده ای که ضربه خورد اما درست تر این است که ملت ما واقعا رها شد از یک درآمد نفتی که عملا چندان درآمدی هم نبود و ما به خود کفایی اقتصادی نائل شدیم به طوری که صادراتمان بر وارداتمان فزونی گرفت.
میثمی ادامه داد:این که یک ملتی که تا تمام رگ و ریشه اش به نفت وابسته بوده است بتواند یک بسیج مردمی ایجاد بکند و از این وابستگی نفتی رهایی یابد کار بزرگی بود.
وی با بیان اینکه خارجی‌ها نمی توانستند تحمل کنند که یک کشور جهان سومی اینطور مستقل شود، ادامه داد: مثلا کشوری مثل نروژ که نفت ندارد با مالیات و درآمدهای دیگر اداره می شود و در ایران نیز با تولید و مالیات مملکت اداره می شد و خب اگر درآمد نفتی هم اضافه می شد، مطمئنا ما از ژاپن جلو می افتادیم .
میثمی با اشاره به اینکه پرکینز در کتابی بنام "قاتل اقتصادی" آورده است که آمریکا به هیچ وجه نمی توانست چنین موضوعی را تحمل کند و می خواست با ایران وارد جنگ شود اما از آنجا که جنگ در عین حال جنگی با استالین تلقی می شد و با حساسیت او روبرو می شد و شوروی هم در ۱۹۴۹ به بمب اتمی دست یافته بود، وارد جنگ آشکار شدن امکان پذیر نبود بنابراین این جنگ را با تربیت کادرهایی در قالب کودتا به انجام رساند.
وی با اشاره به اینکه بر اساس گفته‌های پرکینز این یک جنگ بود،گفت: درسی که ما می گیریم این است که آمریکا چیزی به نام دموکراسی را قبول ندارد و آنچه به آن تن می دهد،دموکراسی لیبرال است و آقای فوکویاما هم به این موضوع اشاره کرده است که تاریخ وقایع گذشته است ولی برای گذشته نیست بلکه برای آینده است.
میثمی افزود: او می گوید دبی و امارات بخش لیبرال را گرفته اند و امنیت و رفاه را آورده اند حال اگر دموکراسی هم نداشتند چندان مهم نیست اما تونس دموکراسی را دارد اما چون لیبرالیسم را ندارد به مویی بند است.
وی با بیان اینکه در ایران با ماجراهای مصدق و دیگران مثلا در شیلی و آمریکای لاتین این دموکراسی ایجاد شده بود اما آمریکا این را برنمی تافت،گفت: نکته دیگر این است که در دوره آقای خاتمی قیمت نفت حتی به محدوده ۵ دلار هم رسید و به یاد دارم ایشان طی سفری که عربستان داشت وتوافق‌هایی که به عمل آورد آرام آرام قیمت نفت به ۱۲ دلار رسید و بعدتر در نشریات خواندم که کمپانی‌ها روی قیمت ۱۲ دلاری توافق کرده اند چون این قیمت دقیقا معادل هزینه بوروکراسی نظام جمهوری اسلامی بوده است.
میثمی ادامه داد: یعنی این بوروکراسی ما یک پایگاه است که این در آمد نفتی ما که البته نبایداسم آن را درآمد بگذاریم و در حقیقت ثروتی است که دارد می رود و معادل آن هزینه است.
ادامه دارد...
