محمد مهدی میثمی
m.meisami@jahaneghtesad.com
در شرایطی که هنوز مدت زیادی از حصول توافق اوپک با امتیازگیری آشکار ایران از عربستان سعودی سپری نشده است، امروز اولین قرارداد جدید نفتی برای سرعت بخشیدن به توسعهی میادین نفت و گاز -که به سبب تحریمها دچار اختلال شده بود- به امضا رسید. اگر چه به نتیجه رسیدن این سرمایهگذاری به زمان نسبتا زیادی نیاز دارد اما کشور ما در نشست الجزایر از حقش برای افزایش تولید در شرایطی که عربستان و دیگر کشورها کاهش تولیدشان را پذیرفته اند، اطمینان پیدا کرده است. پیش از این مقامات ایران از بیژن زنگنه گرفته تا حسن روحانی بر حق کشورمان برای بازیابی سهم تولید دوران پیش از اعمال تحریمها تاکید کرده بودند.
در همین حال به نقل از بلومبرگ، فرانسیسکو بلانش رئیس تحقیقات کالای بانک مرکزی آمریکا معتقد است که: «ایرانیها احساس میکنند که به خاطر تحریمها مهمانی بسیار بزرگی را از دست داده اند. در زمانی که بهای نفت بالا بود تحریمها باعث شد ایرانیها فرصت تولید را از دست بدهند. بنابراین اکنون آنها نمیخواهند فرصت افزایش تولید را در شرایطی که قیمت نفت افزایش مییابد از دست بدهند». چشم انداز افزایش بهای نفت- در حالی که بهای آن پس از سه ماه در نهایت به بالای ۵۰ دلار رسیده است- همرا با افزایش سرمایهگذاریها در حوزهی انرژی برای روحانی که سال آینده در انتخابات ریاست جمهوری به قانع کردن رای دهندگان در مورد اینکه احیای روابط با کشورهای غربی به نفع ایران خواهد بود، بسیار حائز اهمیت است.
حتی اگر آزمون واقعی دولت تدبیر و امید را متقاعد کردن شرکتهای نفتی بینالمللی برای سرمایهگذاری در ایران بدانیم، قرارداد توسعهی میادین نفت و گاز که دیروز به امضا رسید و همچنین افزایش صادرات نفت ایران به کشورهای آسیایی و اروپایی، شاهدی بر توجه دولت به این موضوع است.
صندوق بینالمللی پول روز دوشنبه اعلام کرد که اوضاع اقتصادی ایران بطور قابل ملاحظهای بهبود یافته است و همچنین پیشبینی کرد رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ حداقل ۴٫۵ درصد باشد.
در همین راستا گفتنی است که محسن قمصری مدیر امور بینالملل شرکت ملی نفت روز دوشنبه اظهار کرد که میزان صادرات کنونی ۲٫۲ میلیون بشکه در روز نفت خام به بازارهای مصرف، قابل افزایش تا ۲ میلیون و ۳۵۰ هزار بشکه است. همچنین علی کاردر مدیر شرکت ملی نفت در همان روز از افزایش ظرفیت تولید ایران به ۴ میلیون بشکه نفت سخن گفت.
سهمیه بندی اوپک
پس از آن که اعضای اوپک در نشست الجزایر بر سر تثبیت مجموع تولیدشان بر ۳۲٫۵ تا ۳۳ میلیون بشکه در روز به توافق رسیدند، مقرر شد کمیتهای برای تعیین سهمیهی تولید هر یک از اعضا تشکیل بشود و تا پیش از نشست بعدی در وین سقف تولید هر یک از کشورها را مشخص بکند. بنابراین هنوز سقف تولید مشروط ایران هم مشخص نیست.
در همین حال و از سوی دیگر، تحلیلگران جهانی بر سر ظرفیت تولید کنونی ایران هم رای نیستند زیرا برخی ظرفیت تولید کنونی کشورمان را ۳٫۸ میلیون بشکه در روز ارزیابی میکنند و برخی دیگر رقمی بین ۴٫۱ تا ۴٫۲ میلیون بشکه در روز را برآورد کرده اند. با این حال همگی موافقند که برای افزایش ظرفیت به فراتر از میزان کنونی به سرمایهگذاری خارجی و تکنولوژی نیاز است زیرا برخی میادین قدیمی با کاهش فشار مواجه شده اند و امکانات کنونی برای جلوگیری از نابودیشان کافی نیستند. همچنین شرکت ملی نفت برای نشان دادن توانایی ایران در ارائهی میزان نفت بیشتری به بازار، تحت فشار است.