رویا ایلکا بخش سوم نشست  اقتصاد سیاسی حمایت از تولید ملی با حضور فرشاد مومنی اقتصاددان در موسسه دین و اقتصاد برگزار شد. در بخش دوم گزارش این نشست خواندیم که فرشاد مومنی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت:تا به این حقیقت دست پیدا نکنید که خوردن از جیب را نمی‌توان به‌عنوان تولید محاسبه کرد نمی‌توانید جایگاه صحیح خود را در جهان پیدا کنید و دائماً در این توهم خواهید بود و کارهای غیر متعارف و فاجعه آوری را ایجاد خواهد کرد ما از این جهت هم نیازمند شفاف‌سازی داریم در باب اینکه چه فعالیتی انجام بدهیم . به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، مومنی در ادامه این نشست با بیان اینکه همین ژرف کاوی درباره حمایت هم موضوعیت دارد، ادامه داد: اگر ما درباره مفهوم حمایت هم کار بایسته انجام ندهیم، در هر جایی که ما به لحاظ مفهومی و نظری دچار بلاتکلیفی باشیم، راه برای برخورد فرصت‌طلبانه باز می‌شود. وی با اشاره به اینکه در یک ساخت توسعه نیافته رانتی هم که اساس آن بر عدم شفافیت است، طبیعتاً بستر برای برخوردهای فرصت طلبانه خیلی فراهم تر هست،افزود: بنابراین بحث بر سر این است که درباره حمایت هم باید تکلیف خودمان را روشن کنیم و وقتی که ما می گوییم حمایت منظور ما حمایت از تولید توسعه گرا است. این اقتصاددان افزود: الان عده ای ‌می گویند وقتی که بحث از حمایت از تولید ملی در سطح توسعه مطرح می‌شود، مخاطب عامل مردم هستند و این یک خطای راهبردی روش‌شناختی است مخاطب حمایت در چارچوب اندیشه توسعه در درجه اول دولت توسعه گرا است و در درجه دوم تولید کنندگان هستند و در آخرین مرحله نوبت مردم می رسد و تازه در آخرین مرحله هم  ده ها تأمل  کوچک و بزرگ نهادی وجود دارد. مومنی با بیان اینکه وقتی که ما راجع به رفتارهای انسان های منفرد صحبت می کنیم، از منظر روش‌شناختی داریم در سطح خرد صحبت می‌کنیم،گفت: در سطح خرد اگر به مردم بگویید، ای کسانی که ایمان آورده اید بیاید ایثار کنیم و کالای کم کیفیت تر و گران تر را به کالای با کیفیت تر و ارزانتر ترجیح دهید، این مورد یعنی دعوت آنها به غیرعقلایی رفتار کردن و این مورد نقض غرض است. وی خاطرنشان کرد: این مسئولیت دولت توسعه گرا است که باید آرایش نهادی را بگونه‌ای سامان دهد که واحدهای سطح خرد با منطق های عقلانی ترجیح دهند که محصول داخلی را مصرف کنند. عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: تراز نامه انرژی کشور می‌گوید در ۲ دهه گذشته، تقریبا روزانه معادل یک میلیون بشکه نفت خام در فرایندهای تولید انتقال و توزیع حامل های انرژی، ما اتلاف منابع داریم. مومنی با بیان اینکه همه خانوارها مساعی خود را به کار ببرند که هرچه ولنگارانه تر مصرف کنند به اندازه این بی‌کفایتی که عرضه کننده انحصاری ناکارآمدحامل‌های انرژی دارد اتلاف انرژی می کند، نمی توان به آن دست یافت،گفت: بنابراین درست است که ما می‌گوییم باید سازه های ذهنی مردم را برای اهداف توسعه گرا آماده کرد اما آنها اول اینکه هدفشان در مجرای دستکاری قیمت های کلیدی ضد توسعه بود. وی افزود: با تشدید نابرابری های موجه و تشویق ناکارآمدی های تولیدکننده های انحصاری ناکارآمدروبرو بودیم و از طرف دیگر همه وجدان دردها را معطوف می کردند به مردم در حالیکه مردم خودشان قربانیان آن ساختار نهادی و ناکارآمدی ها بودند بنابراین در باره مفهوم حمایت از منظر سطح توسعه هم باید بحث های بسیار جدی صورت بگیرد. مومنی ادامه داد: با کمال تأسف به به اعتبار اقتضائات جامعه ای که درآن اندیشه توسعه در غربت است و سلطه غیرمتعارف کوته نگری و شتابزدگی و بی اعتنایی به دستاوردهای علمی در فرآیندهای تصمیم گیری و تخصیص منابع بیداد می کند. وی با بیان اینکه در دانش توسعه گفته می‌شود که ما یک حمایت اسمی و یک حمایت حقیقی داریم،گفت: فلسفه وجودی حمایت اسمی فقط این است که زمان را آزاد می کند. تعرفه جایگاهش این است که زمان آزاد می کند، برای جبران پس افتادگی ها در زمینه تولید صنعتی مدرن، و عنصر مهم این است که هر جامعه ای چگونه از این زمان استفاده می کند، در کشورهای در حال توسعه و  به ویژه در حال کشورهای در حال توسعه رانتی معمولا دولتها نسبت به حمایت‌های اسمی رغبت نشان می‌دهند، زیرا برای آنها کسب درآمد فراهم می‌کند. مومنی با اشاره به اینکه دولت دوست دارد تعرفه ها را بالا ببرد،گفت: نه به نیت اینکه به معنای دقیق توسعه گرای ماجرا از تولید ملی دفاع کنند، اعتیاد پیدا کرده به بی زحمت درآمد کسب کردن. این هم مثل همان شوک درمانی ها که توهم کسب درآمد است و عملاً هم هزینه‌های دولت را بیشتر می‌کند، فساد، ناکارآمدی بیشتر می‌کنند و به اعتبار ضد انگیزش که در در مورد سرمایه گذاری های تولیدی دارد، پس افتادگی کشور را بیشتر می کند. وی ادامه داد: پس ماجرای تعرفه ،آزاد کردن زمان است برای اینکه فرصتی فراهم شود تا آن عقب افتادگی های تاریخی در زمینه تولید صنعتی مدرن جبران شود. مومنی گفت: اگر دولتی این زمان را آزاد کند و هیچکدام از آن سرمایه‌گذاری‌های توسعه‌گرا، که منجر به ارتقاء بنیه تولید ملی شود را انجام ندهد و کشورهای در حال توسعه عموماً و رانتی ها بخصوص اصلا انگیزه ندارند که مسئولیتی در زمینه ی حمایت های حقیقی انجام دهند، خوب معلوم می شود که شما در اینجا تعرفه بد نام می‌کنید و ذیل عنوان تعرفه اصل اساسی حمایت گرایی همراهم بدنام کنید. وی با بیان اینکه ما که از منظر سطح توسعه به تاریخ تحولات دنیا نگاه می‌کنیم می‌گوییم که تا امروز حتی یک کشور موفق وجود نداشته،گفت: به غیر از اینکه که دوران هایی از حمایت گرایی جدی را با مضمون توسعه گرا در دستور کار قرار داده باشد. مومنی با اشاره به اینکه الان رانتی ها و کوته نگر ها از کانال عدم موفقیت ابزار تعرفه، اصل مسئله ضرورت مطلقه حمایت گرایی برای برون‌رفت از دام توسعه نیافتگی را هم به چالش می کشند،گفت: در حالیکه اگر مسئله در جای خودش مطرح شود و حساب ها روشن باشد به هیچ وجه جایی برای این قضیه نیست و می‌شود جلوی فرصت طلبی ها را گرفت، اگر فصل الخطاب ما منطقه علمی باشد. اما اگر آن طور که در ایران است، افراد اساس را روی مناسبت رانتی بگذارند و از نئو کلاسیک های وطنی هم استفاده کنند و بگویند شما بیایید  به خواسته های ما شکل و شمایلی علمی به آن ببخشید، آن ماجرای دیگری است. ادامه دارد...