رویا ایلکا
بخش دوم
نشست ارزیابی طرح تحول سلامت و بررسی آثار و پیامد های جداسازی منابع درمان در سازمان تامین اجتماعی با حضور فرشاد مومنی، محسن ایزدخواه وکامبیز لعل در موسسه دین و اقتصاد، برگزار شد.
در بخش اول گزارش این نشست خواندیم که فرشاد مومنی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه مطالعاتی وجود دارد که نشان می دهد طی سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ درحالی که چیزی بالغ بر ۶۲۱ میلیارد دلار به اقتصاد ایران ارز تزریق شده اندازه جمعیت شاغل در ایران بدون تغییر باقی مانده است، گفت: این ها علائم بسیار قابل اعتنایی است که هرقدر دیرتر بازنگری بنیادی را در دستور کار قرار بدیم باید هزینه های سنگین تری برای برون رفت از بحران هایی که این اتحاد سه گانه بریا ایران ساخته اند بپردازیم.
به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، مومنی در ادامه این نشست گفت: شیوه قاعده گذاری و اداره کشور در این چهارچوب همیشه به این صورت بوده، زمانی که این اتحاد سه گانه فعالیت مورد نظر خودشان میخواستند ادامه دهند، کارهای غلطی را مانند شوک حامل های انرژی، شک نرخ ارز و تعدیل نیروی انسانی را حیثیتی می کردند و زمانی که این کار غلط آثار سوء آن ظاهر می شد، آنها به جای اینکه کار غلط را متوقف کنند تحت این پوشش که نظام زیر سوال می رود، عملاً توجیه باز می کنند برای اینکه آن کارهای غلط ادامه داشته باشد و برای اینکه آن بحران ناشی از آن فعالیت ها به وضوح دیده نشود به سمت حفظ ظاهر حرکت میکردند و این حفظ ظاهر هم برای کشور هزینه های بسیار سنگینی به شیوه های گوناگون تحمیل می کند.
وی تصریح کرد: به عنوان مثال تجربه خصوصی سازی را در ایران از این زاویه مورد توجه قرار می دهیم، بر اساس گزارش های رسمی که سازمان برنامه بودجه ارائه کرده است، در سال ۱۳۷۱ نامربوط بودن، غلط بودن و شتاب زده بودن آن الگوی پیشبرد خصوصی سازی در ایران آشکار شد، اما چون آنها ادعا کرده بودند که همه حیثیت خودشان را به این مورد گره زده اند به سمت ظاهرسازی حرکت کردند.
مومنی با اشاره به اینکه گزارشهای رسمی میگوید از سال ۱۳۷۱ به بعد دیگر سهم بخش خصوصی واقعی در ماجرای خصوصی سازی به سمت صفر میل کرده است،افزود: اما با رویکرد ظاهر سازانه گفته شد که شرکتهای دولتی، بانکها، شرکتهای سرمایهگذاری دولتی و شبه دولتی برای حفظ ظاهر، بین خودشان خرید و فروش انجام دهند. بنابراین به شکل کاملاً صوری این فضا وجود داشته باشد که در گزارشهای رسمی گفته شود که ما همچنان ماجرای خصوصیسازی را جلو میبریم.
وی افزود: متاسفانه این مسئله در مورد سهام عدالت،بنگاههای زودبازده و قیمت های کلیدی و فاجعه سازی های وحشتناک آن نیز تکرار شد و الان گویی نوبت به طرح تحول سلامت رسیده است.
وی با بیان اینکه طرح تحول سلامت را با طرح مسکن مهر در دوره آقای احمدینژاد به صورت تطبیقی بررسی کردیم و در آنجا با موازین علمی نشان دادیم که این دولت هم مانند دولت قبلی در تشخیص یک نقطه بحرانی حاد درست عمل کرده است،ادامه داد: پس از شوک قیمت حاملهای انرژی، گزارشهای رسمی نشان می داد که در اثر آن شوک و به تبع اضافه شدن شوک نرخ ارز سهم جمعیتی آن بخش از جمعیت کشور که فقط از ناحیه هزینه های کمرشکن درمان به زیر خط فقر میرفتند، در یک دوره سه ساله بیش از ۵ برابر افزایش پیدا کرده بود.
وی خاطرنشان کرد: در اقتصاد سیاسی ایران هزینه های سلامت شدید ترین واکنش ها را به نسبت به سیاستهای تورمزا از خودشان نشان میدهند.
مومنی با اشاره به اینکه در مطالعاتی که انجام دادیم مشخص شد طی سه دهه گذشته به ازای هر یک واحد افزایش تورم که در کلیات اقتصاد مشاهده می کنیم، هزینه های سلامت با یک نسبت بیش از ۲٫۵ برابر افزایش پیدا می کند،افزود:به همین خاطر است که سیاستهای تورمزا از طریق فقرزایی و تشدید نابرابری های ناموجه و تعمیق وابستگیهای ذلت آور به دنیای خارج، جز مخربترین جهتگیریهای سیاستی است که یک دولت میتواند در ایران پیدا کند و در اثر برنامه تعدیل ساختاری سیاستهای تورم زا در ایران یک درهمتنیدگی تمام عیار با رکود پیدا کرده است، بنابراین طی بالغ بر ۲۵ سال گذشته گرفتار دور باطل رکود تورمی بوده ایم.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: زمانی که طرح تحول سلامت، مشکل را درست تشخیص داده بود اما در چگونگی حل و فصل مشکل ناتوان بود، آثار بحرانی خودش را ظاهر کرد و به طوری که حتی وزیر بهداشت و درمان در مراحل نخست، با انتقادهای مشفقانه بسیار هتاکانه و تهدید آمیز برخورد می کرد، طی شش ماه گذشته حداقل سه بار به شکست این سیاست اذعان کرده است الان مشاهده میشود که به جای رفتن به سمت برخورد برنامهای کارشناسانه و مبتنی بر مشارکت ذینفعان، به سمت پیشروی در باتلاق و تسری دادن بحرانهای ناشی از ضعف بنیادی طرح تحول سلامت، به بخش های دیگر هستند.
وی ادامه داد: علائمی از این مسئله طی این ۴ سال گذشته ظاهر شده است و تقریباً تمام کسانی که بحران صندوق های بیمه ای را بررسی کردند به گونهای تصریح دارند که یک اصل شدت یابی بحران در این صندوقها، هزینههای کمرشکن مربوط به طرح تحول سلامت است.
مومنی خاطرنشان کرد: شواهد موجود به روشنی نشان داده است که هزینههای تحمیل شده، فقط به سازمان تامین اجتماعی طی این دوره کمتر از ۴ سال، می تواند موارد قابل اعتنایی از بحران شدت یافته در این صندوق را توضیح دهد برای مثال هزینه های درمان تامین اجتماعی از کانال طرح تحول سلامت طی یک دوره کمتر از چهار سال، معادل دو برابر کل هزینه های درمان این سازمان طی ۵۰ ساله پیش از آن بوده است.
وی افزود: راه حلی که انتخاب کردند این است که می خواهند از طریق تفکیک درآمدهای سازمان تامین اجتماعی، راهی باز کنند برای دست انداختن به بخشهایی از منابع سازمان تامین اجتماعی که بر اساس قانون باید به امر درمان اختصاص پیدا کند.
مومنی تاکید کرد: مسئله اساسی این است که بازنده بزرگ خود دولت است و دولت خودش میداند که همین الان تاوان آن کوته نگری ها را دارد از طریق تامین مالی تعداد زیادی از صندوق ها می پردازد اما شوخی با سازمان تامین اجتماعی و منابع آن قابل مقایسه با هیچ یک از صندوق های بیمهای ورشکست شده تا به امروز نیست از منظر اخلاقی، قانونی و ملاحظات حقوق مالکیت نیز دولت دارد به موردی دست می اندازند که به تعبیر دقیق بخشی بزرگی از آن را حق مردم تشکیل می دهد و دولت حق چنین تعرضی را به داراییهای سازمان تامین اجتماعی ندارد.
وی ادامه داد: این نکته را به نظام تصمیمگیری کشور گوشزد میکنم که به آنچه که طی ربع قرن گذشته تجربه شده است نگاهی کنند تا متوجه شوند نسخه هایی که نئوکلاسیک های وطنی در شرایط بحرانی تاکنون برای ایران پیچیده اند، دستاوردی جز تسریع در پیشروی در باتلاق برای کشور نداشته است.
طی همین سه ماه گذشته، این طیف هر زمینه ای را که مطرح کردند و بحث از این مورد را پیش کشیدند که راه حلی ارائه بدهند، عنصر گوهری و ماندگار تمام این راهحلهای پیشنهادی آنها خصلت کوته نگرانه آن راه حل ها به بحران و پیشروی در باتلاق بوده است.
وی خاطرنشان کرد: الان هم که کشور در سیستم بانکی ، سازمانهای بیمه و در مالیه دولت با بحران های بزرگ روبرو است، آنها دارند از طریق صورتبندی پیشنهادهایی در زمینه بسط اوراق بدهی یا ایجاد یک مناسبات رانتی جدید برای صنایع رانت خوار و متکی به مواد خام، تحت عنوان اصلاح نظام مالیاتی مطرح می کنند.
مومنی ادامه داد: ما با نهایت خضوع و احترام دولت را به بازنگری تجربه بالغ بر ربع قرن گذشته دعوت می کنیم و در این مورد خاص، دولت محترم را تذکر می دهیم به اینکه در این شیوه راه حلی که برای بحران طرح سلامت در نظر گرفته شده دقیقاً یک شیوه احمدی نژادی به نمایش گذاشته شده است.
وی خاطرنشان کرد: در دوره احمدی نژاد خیلی از افراد تلاش کردند که او را متوجه کنند به اینکه اگر یک بانک دولتی است به معنای این نیست که سپردههای مردم در اختیار دولت است و دولت حق دارد درباره آنها تصمیم بگیرد متاسفانه آقای احمدی نژاد تا پایان دوره مسئولیت خود نتوانست به این مورد توجهی کند و این کشور در باتلاقی که او ساخته دست و پا میزند الان ما شبیه این طرز برخورد را درعبارت پردازی های که آقای روحانی و همینطور مقامات مختلف مانند وزیر محترم بهداشت و وزیر محترم کار مطرح می کنند هم مشاهده میکنیم.
مومنی تاکید کرد: اینکه مسئولان سازمان تامین اجتماعی باید یک فرآیند های را برای انتخاب شدن در دولت طی کنند، به معنای این نیست که دولتی ها اجازه دستاندازی به منابع این سازمان را داشته باشد که حکم حق الناس را دارد و باید تلاش کنیم که با آشکار سازی هرچه بیشتر طول و عرض گرفتاری هایی کشور با آن مواجه است و ساز و کارهای کارشناسی برون رفت از آن هم دولت و مجلس محترم تصمیمات سنجیده تر و قابل دفاع تری را اتخاذ کند.
ادامه دارد...