پنج شنبه 09 فروردین، 1403

کدخبر: 87223 21:06 1397/05/28
فرش؛ قربانی رفت و آمدهای سیاسی‌‏ نگاهی به وضعیت متولی فرش دستباف ایران در شرایط بازگشت تحریم ها

فرش؛ قربانی رفت و آمدهای سیاسی‌‏ نگاهی به وضعیت متولی فرش دستباف ایران در شرایط بازگشت تحریم ها

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی
فرش؛ قربانی رفت و آمدهای سیاسی‌‏ نگاهی به وضعیت متولی فرش دستباف ایران در شرایط بازگشت تحریم ها

فرش؛ قربانی رفت و آمدهای سیاسی‌‏ نگاهی به وضعیت متولی فرش دستباف ایران در شرایط بازگشت تحریم ها

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی

یکی از اقلامی که در دور نخست تحریم های ناشی از خروج آمریکا از برجام در نیمه مردادماه مشمول این تحریم ها شد فرش دستباف ایران است که دیگر اجازه ورود به ایالات متحده را نخواهد داشت.‏ اهمیت این تحریم وقتی عیان‌تر می‌شود که نظری بر آمار گمرک بیندازیم و مضاف بر آن طبق اظهارنظر صادرکنندگان فرش ایران آمریکا مهمترین بازار مصرف فرش‌های دستباف در دنیاست و در سال گذشته هم بیشتر از ۱۰۰ میلیون دلار از فرش ایران مستقیم به این کشور صادر شده است. حذف این عدد صادراتی از مردادماه امسال به بعد مترادف با کاهش تقاضا برای تولید، بیکار شدن بخشی از قالیبافان کشور و فشاری جدی بر همه تولیدکنندگان و صادرکنندگان این رشته به خصوص جمعیت قابل توجه قالیبافان کشور است.‏ ‏***نگاهی بر راهکارهای زمامدار فرش ‏ در چنین وضعیتی لازم است تا اداره‌کننده این بخش یعنی مرکز ملی فرش ایران در وزارت صنعت، معدن و تجارت با حساسیت و تمرکز بیشتری به دنبال راهکار نجات و استفاده از ابزارهای مختلف و ممکن (از جمله گرایش به بازارهای جدید، پذیرش هیات های تجاری از دیگر کشورها، تبلیغات و...) باشد که متاسفانه اخبار مطلوبی در این زمینه به گوش نمی رسد.‏ با وجود این شرایط خاص، چند ماه قبل مدیریت مرکز ملی فرش ایران دچار تغییر شد و با پذیرش استعفای رییس قبلی مرکز مذکور، در راستای سپردن پست های مدیریتی به بانوان -و با فراموش کردن بحث شایسته سالاری-، فردی (فرشته دستپاک) بر صندلی ریاست این مرکز نشست که شناخت، تجربه و کارنامه روشنی در حوزه فرش دستباف ندارد و مورد وفاق جامعه و تشکلهای فرش نیز نبوده است. تسلط یافتن وی به حوزه تحت تصدی هم لاجرم زمان وسیعی می طلبد که متناسب با شرایط خاص فعلی نیست.‏ ‏***انتصابی سوال برانگیز رییس جدید مرکز ملی فرش ایران جز سابقه ای چند ماهه در معاونت همین مرکز -که به علت ضعف منجر به برکناری وی شد-، ارتباط و سابقه دیگری در حوزه فرش دستباف نداشته است و چنین انتصابی موجب بهت و حیرت فعالان این صنعت شده است. وی نه تنها تجربه خاص همسو با حوزه فرش ندارد بلکه تحصیلات آکادمیک خود را نیز که تنها در مقطع کارشناسی بوده در رشته تاریخ سپری کرده است و در رزومه ای که از خود ارایه داده جز از این شاخه به آن شاخه پریدن‌ در رشته های مختلف و در زمان های کوتاه، سابقه مدیریتی کلانی به چشم نمی خورد. در حوزه فرش هم تنها حدود ۳ ماه به عنوان معاون امور تولید مرکز ملی فرش فعالیت کرده است که انعکاس ضعیف این فعالیت موجب عزل او شد. در انتخاب وی برای مدیریت این مرکز هم تعاملی با فعالان و تشکل‌های‌ رسمی و اصلی فرش دستباف انجام نشده است.‏ ترکیبی از این عوامل (نداشتن دانش و آگاهی، نداشتن سابقه مدیریتی مرتبط، نبود همراهی و تعامل تشکل ها و...) وقتی بیشتر خطرناک جلوه می کند که شرایط فرش در سالجاری را در نظر بگیریم و بحران تحریم و از دست رفتن مهمترین مشتری فرش ایران و رکود تصاعدی در صنعت فرش را هم در ذهن داشته باشیم.‏ در واقع وزیر صنعت، معدن و تجارت در این شرایط خطیر -آن هم در سالی که قرار به حمایت از کالای ایرانی است و یکی از اصلی ترین کالاهای ایرانی در معرض تحریم و بحران قرار گرفته است-، به جای آن که کار را به کاربلد بسپارد به دست تازه واردی پر از ریسک و خطا سپرده است.‏ ‏***نمایشگاهی پر ابهام هر ساله در ایام منتهی به شهریورماه شاهد شور و نشاطی همه جانبه در حوزه فرش برای برگزاری نمایشگاه بودیم و در و دیوار پایتخت و فضای مجازی و رسانه‌ها نشانی از برگزاری این نمایشگاه با حضور مهمانان خارجی بود. اما امسال در حالی به ایام نمایشگاه نزدیک می شویم که شاهد نوعی بلاتکلیفی و سردرگمی در فعالیت های مرکز ملی فرش هستیم و ظاهرا برنامه های از پیش تعیین شده هم در انتظار تعیین تکلیف مجدد از طرف رییس جدید هستند. از جمله یکی از مهمترین وقایع سالانه فرش کشور نمایشگاه فرش دستباف ایران است که امسال بیست و هفتمین دوره آن برگزار می شود و می تواند در شرایط تحریم به عنوان ابزاری مطلوب و موثر در توسعه بازار عمل کند اما این واقعه مورد کم توجهی قرار گرفته است.‏ با نگاهی بر رسانه های کشور با اینکه مدت زمان بسیار کمی تا برگزاری این نمایشگاه باقی مانده اما کمترین تبلیغ و اطلاع رسانی درباره این واقعه وجود ندارد. به جای آن که در شرایط تحریم و به دنبال تقویت بازار داخلی شاهد شور و نشاطی بیشتر برای این نمایشگاه باشیم و شهروندان ترغیب به حضور و خرید فرش دستباف در نمایشگاهی که در پیش است شوند، جز سردی و رخوت چیزی دیده نمی شود و شاید کمتر کسی از شهروندان بدانند که کمتر از ۲ هفته دیگر چنین اتفاقی در پایتخت رخ می دهد!‏ در حوزه خارجی هم همین رخوت و بی برنامگی مشهود است. به عنوان مثال به گفته کارشناسان این دستگاه، جای آنکه پذیرش هیات های تجاری و بازرگانان خارجی در این نمایشگاه با توجه به شرایط تحریم بیشتر از سالهای قبل مورد توجه قرار گیرد و جمعیت کثیری از تجار خارجی از بازارهای هدفی غیر از آمریکا به بازدید از این نمایشگاه دعوت شوند، شنیده ها حاکی از این است که تاکنون تعدادی بسیار کمتر از سالهای گذشته داوطلب حضور در ایران شده اند و متاسفانه این فرصت به راحتی از دست می رود و باید تا سال آینده و نمایشگاه بعدی صبر کرد تا شاید بتوان پای تجار خارجی را به ایران باز کرد.‏ در واقع به جای آن که شاهد تقویت فعالیت ها باشیم، ظاهرا بدون درک از شرایط موجود و فشار تحریم ها و دیگر مسایل اقتصادی شاهد افول و نزول شده ایم و در حوزه فرش دستباف عقب‌گرد داریم!‏ ‏***وعده بی‌پشتوانه در این میانه نکته حائز اهمیت آنکه تنها فعالیت و واکنش مرکز ملی فرش و رییس جدید آن در برابر تحریم فرش ایرانی، سخن گفتن از طرح شکایت علیه آمریکا توسط ایشان بوده است که به ریشخند جامعه فرش تبدیل شد و فعالان این حوزه باور کردند که از این تنور آبی گرم نخواهد شد.‏ همچنین این کلام مستمسکی برای رسانه های بیگانه در این بحران شد.‏ اظهارنظری که نشان می داد رییس جدید نه از معاهدات بین المللی و مسایل حقوقی سررشته دارد و نه از هزینه‌های طرح این دعاوی در دادگاه های بین‌المللی آگاه است، نه از سابقه تحریم های قبلی اطلاعی دارد و نه کمترین تعاملی با وزارت خارجه و دستگاه دیپلماسی برقرار کرده است و صرفاً با اظهارنظری شعاری، وعده ای برای دلخوش کردن مخاطبان بر زبان جاری کرده است.‏ ‏***تضعیف سرمایه انسانی ثمرات این انتصاب نادرست و کم توجهی به حوزه فرش دستباف به عنوان کالای ایرانی که از نظر اشغالزایی و اقتصاد مقاومتی هم قابل توجه و بی نظیر است، در حوزه های دیگری هم خود را نشان خواهد داد که لازم است وزیر صنعت، معدن و تجارت پاسخگوی این انتخاب خود باشد.‏ به عنوان نمونه اولین تغییر در مدیران مرکز ملی فرش از سوی رییس جدید، حذف یکی از معاونان کاردان و آشنا با حوزه پژوهش و آموزش از معاونت تحقیق و ترویج آن مرکز و به حاشیه راندن وی به عنوان مشاور بوده است و فردی جایگزین شده است که سابقه علمی و پژوهشی خاصی در مقایسه با فرد قبلی نداشته و به نوعی به مجموعه تحمیل شده است.‏ از طرفی با تأملی بر فهرست مشاورانی که در سایت مرکز ملی فرش قابل ملاحظه هست، حوزه پیشکسوتان و جایگاه آنها در پیشبرد اهداف مرکز فرش شخصی مشاهده نمی شود و برخی از پیشکسوتان حوزه فرش که قبلاً به عنوان مشاور می توانستند کمک کننده به مرکز مذکور باشند حذف شدند و هنوز چهره هایی از فعالان حوزه فرش جایگزین ایشان نشده اند. در واقع وقتی رییس جدید، اطلاعات و تجربه کافی در حوزه فرش ندارد، می تواند با استفاده از مشاوران مجرب این نقیصه را برطرف کند اما در حال حاضر نه تنها چهره هایی از جنس فرش به مجموعه اضافه نشده اند که قبلی ها هم حذف شده اند!‏ این تغییرات در شرایط خاص فرش در سالجاری آن هم در حالی که رییس جدید مرکز سابقه و تجربه کافی در حوزه فرش ندارد و در مصاحبه ها و سخنرانی های محدودی که تاکنون داشته است هم این ناآشنایی مشهود بوده است- به خالی شدن آن مرکز از تجربه و سرمایه انسانی مجرب منتهی می شود.‏ در این میانه همچنین نه به عالمان و اساتید این صنعت وقعی گذاشته شده و نه جامعه فعالان و متخصصان فرش؛ اعم از تولیدکنندگان و طراحان و نقاشان و رفوگران و رنگرزان و ...که سالهاست این صنعت را به وجود آورده و تا به اینجا رسانده اند، اعتنایی شده است. ‏ امید می رود وزیر صنعت، معدن و تجارت با اذعان به شرایط خاص اقتصادی کشور و صنعت فرش دستباف کشور -فارغ از نگاه جنسیت زده و با توجه به ضرورت شایسته سالاری‌ هرچه سریعتر نسبت به تصحیح رویه موجود اقدام کند و فرش ایران و فعالان آن را دریابد.‏ جمعیت بیش از یک میلیون نفری قالیبافان کشور، صادرات قابل توجه آن به عنوان یکی از اقلام مهم صادرات غیرنفتی کشورمان و گستردگی این صنعت در سطح کشور، همچنین ارزان بودن ایجاد اشتغال در این بخش و سایر مزیت های صنعت فرش دستباف ضرورت این اقدام را صدچندان می کند. ‏ نویسنده: رسول آزادی


  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |