ستاد تفسیر حوزه علمیه گفت: قرآن کریم ظلم، هوس‌رانی، تفرقه و جهل را برخی از عوامل سقوط افراد و ملت‌ها برشمرده است و همه را به عبرت گرفتن از سرنوشت کسانی که به آن مبتلا شده‌اند دعوت می‌کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین دکترمحمدعلی رضایی اصفهانی در ادامه تفسیر اجتماعی قرآن کریم در دارالقرآن علامه طباطبایی(ره) با بیان اینکه همان‌طور که هر فردی اجلی دارد امتها نیز این طور هستند با اشاره به دیدگاه ابن خلدون در مورد اجل هر حکومتی گفت: وی سه دوره را ترسیم کرده است که ۴۰ سال نخست در هر ملتی دوره اوج است و رشد و تکامل و پیشرفت وجود دارد؛ ۴۰ سال دوم دوره استقرار و آرامش و بهره‌برداری و ... است.
وی اظهار کرد: ۴۰ سال سوم دوره تمتع و خوش‌گذرانی و هوس‌رانی است و ملوکی که در این دوره سر کار می‌آیند چون به سمت این مسایل می‌روند همین عامل سقوط آنان می‌شود.
دکتررضایی اصفهانی با بیان اینکه شاه‌کار قرآن این است که هم تحلیل تاریخی و هم تحلیل اجتماعی در مورد علل سقوط و پیشرفت حکومت‌ها ارایه داده است بیان کرد: قرآن کریم دید وسیعی در مورد تمدن‌ها و تاریخ به انسان می‌دهد.
این قرآن‌پژوه، مقابله با حق و ظلم را دو عامل از عوامل سقوط از دید قرآن برشمرد و تصریح کرد: قرآن میان کفر و تکذیب تفاوت قائل شده است زیرا ممکن است کسی اهل کفر باشد ولی چون خوب کار و تلاش می‌کند رشد کند ولی کسی که حق را تکذیب کند و در مقابل حق بایستد در این صورت سقوط خواهد کرد به همین دلیل گفته‌اند که ملک با کفر باقی می‌ماند ولی با ظلم باقی نخواهد ماند.
رئیس مدرسه عالی قرآن و حدیث جامعه المصطفی(ص) با اشاره به تاکید قرآن مبنی بر وحدت و پرهیز از تفرقه ادامه داد: قرآن کریم فرموده اگر اعتصام به حبل الهی داشته باشید به وحدت و برادری می‌رسید و از آتش نجات می‌یابید ولی برعکس اگر تفرقه پیدا کنید دشمن هم خواهید شد و موجب از بین رفتن برادری شده و در آتش خواهید افتاد.
نویسنده تفسیر مهر، جهل را عاملی از عوامل سقوط فرد و جامعه دانست و بیان کرد: علم موجب رشد و جهل موجب پسرفت است به همین دلیل قرآن اسلام را با قلم و خواندن شروع کرد .
حجت الاسلام رضایی اصفهانی، انحرافات فرهنگی و فساد اخلاقی را از دیگر عوامل سقوط از دید قرآن عنوان و تصریح کرد: حکومت‌های غیرصالح و فاسد از عوامل پسرفت هستند؛ در مورد عقب‌ماندگی مسلمین گفته می‌شود که یکی از مهمترین عوامل عقب‌ماندگی، فساد و استبداد حاکمان آنان است.
استاد حوزه علمیه بیان کرد: هوس‌رانی و خوش‌گذرانی که در لسان قرآن، فسق است یکی دیگر از عوامل سقوط حکومت‌هاست که قرآن کریم ما را به عبرت گرفتن از آنان و امر به معروف و نهی از منکر در مقابل آنان امر کرده است.
دکتررضایی اصفهانی گفت: براساس روایات، امر به معروف و نهی از منکر عامل نجات و ترک آن موجب هلاکت و سقوط است به همین دلیل در زیارت عاشورا می‌خوانیم کسانی که ماجرای شهادت امام حسین(ع) را شنیدند و به آن راضی هم بودند در زمره دشمنان دین هستند یعنی حداقل این است که باید در دل به منکر راضی نباشیم.
