کسب و کارهای نوین این روزها به محوری کلیدی سخنرانی مسؤلان و مدیران دولتی و بخش خصوصی تبدیل شده‌است و گروهی به دنبال این تازه یافته عزیز کرده می‌دوند و عده‌ای نگران احوالات بازار سنتی کشور، به دنبال مانع تراشی هستند.
به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، به طور معمول فعالیت‌های اقتصادی نیز چون دیگر امور، در ایران گرفتار مد است و هر اتفاق تازه‌ای چنان مورد هجوم قرار می‌گیرد که در کوتاه مدت به علت تعدد فعالان، صرفه اقتصادی را از دست داده و جمعیتی متضرر و آسیب دیده به جای می‌گذارد.
ماجرای کسب و کارهای نوین هم گرفتار این عادت شده و در هر شاخه‌ای که یک یا دو بنگاه به سودآوری می‌رسند، شاهد شکل‌گیری بنگاه‌هایی هستیم که یکی پس از دیگری ایجاد و در اندک زمانی دست جمعی دچار ورشکستگی می‌شوند.
از سویی خدمات و تلاش‌های شهرداری تهران و برخی کلان شهرها در یک دهه گذشته به اندازه‌ای بود که حداقل دو برابر ظرفیت لازم مجوز ساخت مرکز خرید، مال، فروشگاه و واحد صنفی صادرکرده‌اند، تا جاییکه سرانه مراجعه کننده و مصرف‌کننده به شکل عجیبی کاهش یافته است.
البته اتحادیه‌های صنفی نیز در این هنرنمایی، ایشان را دست تنها رها نکرده و برای اینکه ثابت کنند، مدیران اصناف نیز برای نابود کردن سرمایه فعالان صنفی کم از مدیران شهری ندارند، بی‌توجه به قانون سقف و حد، به سینه هیچ متقاضی دست رد نزده‌اند تا جاییکه در بسیاری از گروه‌ها و رسته‌های صنفی، سرانه مشتری به اندازه‌ای کاهش یافته‌است که ادامه فعالیت به هیچ وجه مقرون به صرفه نبوده و ماهانه شاهد تعطیلی تعداد قابل توجهی از واحدهای صنفی هستیم.
اما در چنین شرایطی بازهم عده‌ای از جوانان با ایجاد مشاغل جدید نشان داده‌اند که در عرصه نوآوری، کم از مدیران شهری و صنفی ندارند و اگر تا کنون موفق به شیرجه و آب‌تنی نشده‌اند، آب نمی دیدند و حالا میدان بازی را پیداکرده و در حال تبدیل شدن به رقبایی جدی برای اصناف و هایپرمارکتها هستند.
برای آشنایی با این کسب و کارهای نوین کافی است برای چند دقیقه‌ای در اتوبان‌های شهر تهران گشتی زده و با انواع کسب و کارهای نوین آشنا شوید، فروشندگان که دیگر نامشان سیار، دوره‌گرد یا حتی دست‌فروش نیست و هرکدام در وسط اتوبان محلی را به نام خود ثبت کرده و هر روز در آنجا حاضر و کالای خود را به سرنشینان خودروها عرضه میکنند.
جالب آنکه سرنشینان خودروها می‌توانند بسیاری از اقلام مورد نیاز خود را از این فروشندگان اتوبانی خریداری کنند، از آب معدنی خنک و یخ زده تا دستمال کاغذی و عروسک، از سیگار و گردوی فالی تا لوازم جانبی خودرو و وسایل نظافت شخصی چون لیف، کیسه، لنگ و سنگ‌پا و بسیاری دیگر اقلام ریز و درشتی که در وسط اتوبان‌های شهر تهران عرضه می‌شود.
این بازار مکاره که بنای آن بر ترافیک خسته‌کننده و طاقت‌فرسای پایتخت گذاشته شده، نکات منفی دیگری هم دارد و آن عرضه اقلام ممنوعه‌ای چون انواع مواد مخدر، پاسور و مشروبات الکلی است که لابلای دیگر اقلام عرضه می‌شود.
با کمی دقت به راحتی می‌توان عرضه‌کنندگان مواد مخدر را در میان خیل فروشندگان اتوبانی شناسایی کرد، افرادی که برخلاف فروشندگان آب خنک، سیگا ر و گردوی فالی به غیر از سرنشینان خودروها، مشتریان دیگری هم دارند و با کمی دقت می تواند معتادان کارتن‌خواب را در نزدیکی آنها شناسایی کرد، مشتریانی که رفت و آمد بی‌قید و بندشان در وسط اتوبان‌ها بر شدت ترافیک افزوده و برخوردشان با برخی رانندگان به خشونت و درگیری منتهی می‌شود.
اما سؤالی در این میان مطرح است که این کاسبان جدید محصول کدام ضعف اقتصادی و اجتماعی هستند؟ حضور پرتعدد ایشان در اتوبان‌های پایتخت حاصل بیکاری، فقر، ترافیک و یا بی‌توجهی به قانون از سوی شهرداری تهران در سال‌های گذشته است.
بی‌شک علاقه خودروسازان داخلی به افزایش تولید و میل تجار به واردات روز افزون خودرو از یک سو و از طرف دیگر علاقه شهروندان به داشتن و استفاده هر روزه از خودرو شخصی که تهران را به پارکینگی بزرگ تبدیل کرده‌است را نیز نباید نادیده گرفت.
جریانی که تداوم آن در آینده نزدیک موجب خواهد شد تا علاوه بر فروشندگان کالا، عرضه‌کنندگان خدمات نیز به وسط اتوبان‌ها اضافه شوند و بعید نیست، در آتیه نه چندان دور شاهد راه افتادن آرایشگاه، قهوه‌خانه، کافی‌شاپ، فست‌فود و آشپزخانه‌های اتوبانی نیز باشیم.
واحدهای خدماتی که برای خودروسواران امکاناتی را فراهم میکنند تا زمان را از دست نداده و به جای انتظار در پشت فرمان خودرو، به برخی امورات روزانه رسیدگی کنند و یا دقایقی به یاد ماندنی را با همراهان خود در یکی از رستوران‌های اتوبانی بگذرانند.
حتی خیلی دور از انتظار نیست، بانک‌های پرتعدادی که هر روز در یکی از خیابان‌های پایتخت شعبه جدیدی راه‌اندازی میکنند و تا مادامی‌که واحد صنفی در خیابان‌های شهر باقی است به قلمرو گسترانی خود ادامه خواهند داد، وارد رقابتی جدید شده و هر کدام میزی در محل تجمع فروشندگان اتوبانی مستقر کنند.
استقرار بانک‌ها می‌تواند این مجموعه را کامل کرده و علاوه براینکه به خریدارانی که پول نقد ندارند کمک کند تا پول دریافت کنند، استفاده از کارت‌خوان برای مشتریان را امکان‌پذیر و از سویی انجام دیگر امور بانکی را ممکن سازد، که در این صورت دیگر افراد نگران داشتن چک و خالی بودن حسابشان نخواهندشد و ترافیک طاقت‌فرسا به مرکز خریدی مجهز تبدیل خواهدشد.
آنچه مسلم است پیدایش این نوع کسب و کار حاصل توأمان چندین معضل بزرگ پایتخت یعنی بیکاری، فقر و ترافیک است و تداوم شرایط کنونی در آینده نه چندان دور فروشندگان اتوبانی را که امروز خود معلول معضلاتی دیگر هستند را به معضلی جدی برای پایتخت‌نشینان تبدیل خواهدکرد.
