محمد مهدی میثمی
m.meisami@jahaneghtesad.com
در حالی که اوپک بطور رسمی از امکان دستیابی به توافق برای به ثبات رساندن بازار نفت ابراز خوشبینی کرده و همچنین ناظران این صنعت را به سبب پیش داوری و شک در مورد حصول توافق سرزنش کرده است، عربستان بعنوان رقیب قدرتمند منطقه ای ایران هنوز در حال اختلاف افکنی و مانع ایجاد کردن در برابر کشور ما است، امری که بدون شک به دستیابی به توافق سازمان کشورهای صادر کننده نفت لطمه میزند.
در جلسهی کارشناسان اعضای اوپک و کشورهای غیر عضو این سازمان در هفته گذشته، عربستان با استفادهی ابزاری از نفت –امری که پیش از این نیز مشاهده شده است- اوپک را تهدید کرد در صورتی که ایران تولید نفت را کاهش ندهد، ریاض با افزایش ۱۱ تا ۱۲ میلیون بشکه در روز تولید نفت خود بازار را خراب خواهد کرد. استفاده از نفت بعنوان اهرم فشار تا کنون منتقدان بسیاری داشته است، در تازه ترین اظهار نظرها امیر کویت در دیدار با محمد بارکیندو دبیر کل اوپک بر ضرورت دور شدن بازار نفت و سازمان اوپک از مسائل سیاسی تاکید کرده است.
با این حال تهدید عربستان کمی پس از انتشار، توسط دبیر کل اوپک و فرد دیگری از مقامات این سازمان تکذیب شد که البته این امر را میتوان راهبردی برای دور کردن بازار از اغتشاش دانست. گفتنی است که عربستان پس از اعمال تحریمها علیه کشورمان، بیشتر سهم ایران از بازار نفت را تصاحب کرد و با افزایش تولید خود با هدف کاهش بهای نفت در بازار، در صدد ضربه زدن به کشور ما بود. با این حال پس از لغو تحریمها در ماه ژانویه مقامات کشورمان با تاکید بر افزایش تولید، خواهان بازایابی سهم پیش از تحریمهای ایران در بازار هستند و همین امر موجب بروز اختلافاتی شده است.
به نقل از گزارش ماهانهی اوپک از بازار نفت، مجموع تولید سازمان کشورهای صادر کننده نفت در ماه سپتامبر بطور میانگین ۳۳٫۳۹ میلییون بشکه در روز بوده است که افزایشی ۲۲۰ هزار بشکه ای نسبت به ماه آگوست نشان میدهد. رویترز نیز اخیرا با استناد به آمار کشتیرانی و دادههای منابع صنعت نفت، تولید اوپک در ماه اکتبر را ۳۳٫۸۲ میلیون بشکه در روز ارزیابی کرد. در نشست الجزایر اعضای اوپک مقرر شد که مجموع تولید اعضای این سازمان به ۳۲ تا ۳۳٫۵ میلیون بشکه در روز محدود بشود، هر چند که آمار ارائه شده از ماه اکتبر و افزایش تولید نسبت به ماه سپتامبر به علاوه انتشار اخبار دیگری از عدم همراهی عراق با توافق اوپک و نیز تهدید عربستان موجب کاهش بهای نفت در هفتههای اخیر شده است.
پیش از نشست اوپک در الجزایر نیز عربستان با درخواست مشابهی از دستیابی به توافق جلوگیری کرده بود و با بهانه کردن عدم همراهی ایران با طرح فریز نفتی در پی تداوم افزایش تولید خود بود. با وجود این، هم اکنون و در شرایطی که کشورهای غیر عضو اوپک مانند عمان و روسیه در حال رایزنی برای پیوستن به توافق احتمالی به منظور تاثیرگذاری بیشتر آن هستند، مشاجرات میان اعضا به هر گونه گفتگویی ضربه میزند.
به هر حال، علیرغم همهی اظهار نظرها و تکذیبیهها، سازمان کشورهای صادر کننده نفت برای بهبود بازار و بهره بردن از افزایش بهای نفت نیازمند دوری از سیاسی کاری و توجه به سود همه طرفهای شریک در بازار نفت است و این امر همانطور که یک مرتبه پیش از این در نشست ماه سپتامبر این سازمان تحقق پیدا کرده است، در صورت تکرار در پایان ماه نوامبر زمینهی بهبود یافتن بازار با افزایش بهای نفت را فراهم میکند.