گروه امورزیربنایی-واشنگتن روز جمعه اعلام کرد مجوز پروازهواپیماهای ساخت آمریکا که درایرلاین‌های خارجی فعالیت می‌کنند را صادر کرده است.
به گزارش رویترز، این اقدام آمریکا در جهت فراهم کردن ضمانت جدی‌تر برای شرکت‌های هواپیمایی در جهت ازسرگیری روابط تجاری و مالی ایران پس از برداشته شدن تحریم‌هاست.
دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا روز جمعه مجوز پرواز هواپیماهای ساخت آمریکا به ایران و توقف موقتی را صادر کرد. به این ترتیب برخی شرکت‌های هواپیمایی که پروازهای متعددی را به ایران انجام می‌دهند می‌تواند از این پس از هواپیماهای آمریکایی برای جابه‌جایی مسافران خود به ایران استفاده کنند.
بنابرتوافق هسته‌ای که جولای سال گذشته میان ایران و ۶ قدرت جهانی به دست آمد شرکت‌های هواپیمایی آمریکایی می‌توانند مجوز فروش هواپیماهای مسافربری به ایران را دریافت کنند اما توافق میان شرکت بویینگ و ایران‌ایر که در دست اقدام است مورد مخالفت نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره قرار گرفته است و آنها سعی دارند تا از نهایی شدن این قرارداد جلوگیری کنند.
مجوز صادر شده توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا مبنی بر ورود هواپیماهای ساخت آمریکا به ایران هیچ تأثیری بر روی قرارداد میان بویینگ و ایران‌ایر نخواهد داشت.
جاناتان اپشتاین یک وکیل برجسته آمریکایی در این‌باره به رویترز، گفت: البته هواپیماهای آمریکایی می‌توانند به کشورهای دیگری مثل کوبا، سودان، سوریه و کره شمالی که تحریم شده‌اند پرواز کنند اما ایران در این مورد استثناء بوده است.
او افزود: از نظر فنی هیچ راهی برای پرواز به ایران وجود نداشت و به همین دلیل انجام پرواز به ایران باعث ایجاد نگرانی‌های زیادی در بین لیزینگ‌های هواپیمایی آمریکایی می‌شد.
اپشتاین که به شرکت‌های لیزینگ هواپیمایی در موارد مربوط به تحریم مشورت می‌دهد، گفت: البته در عمل بسیاری از هواپیماهای ساخت آمریکا به ایران پرواز کرده‌اند اما مجوزی که روز جمعه صادر شد هرگونه ابهام را در این‌باره از بین برد.
آیا بویینگ قابلیت نظامی‌سازی دارد؟
در همین راستا ایسنا نیز در گزارشی به بررسی بهانه واهی جمهوری خواهان آمریکا پرداخته است. در این گزارش آمده است جمهوری خواهان کنگره آمریکا در جریان مصوبه ای که ۱۷ تیر ماه امسال به تصویب رسید فروش هواپیماهای شرکت بویینگ به ایران ایران ایر را ممنوع کردند، مصوبه ای که راهی طولانی تا اجرایی شدن دارد. اما صرف وجودش قدری معادلات صنعت هوانوردی ایران را پیچیده کرده است.
هرچند به نظر نمی‌رسد با توجه به همراهی قدرت‌های بین‌الملل بر سر اجرایی شدن برجام، کارشکنی‌های آمریکایی‌ها بتواند تاثیری بلندمدت در ورود هواپیماهای جدید به ایران داشته باشد، اما صرف مطرح شدن ادعاهایی از طرف آنها نیز می‌تواند برخی از شرکت های بین المللی را نسبت به ورود به ایران با تردیدهایی جدید مواجه کند. یکی از این شرکت ها، هواپیما سازی بویینگ است. شرکتی که پس از برجام ماه ها تلاش کرد تا با ایرانی‌ها بر سر فروش هواپیما به مذاکره بنشیند و وقتی گام نخست را در این زمینه برداشت با سد بزرگ کنگره مواجه شد. این سنگ بزرگ نه از دل معادلات فنی و اقتصادی که از دل تفکرات نظامی بیرون آمده است.
پیتر روسکام نماینده اهل ایلینوی که طراح این مصوبات بوده گفته ایران می تواند از این هواپیماهای جدید برای حمل موشک بالستیک استفاده کند و از این رو نمی‌توان اجازه نهایی شدن این قرارداد را داد. این ابهام در شرایطی مطرح شده که ایران در عرصه نظامی خود را به عنوان قدرتی منطقه‌ای تثبیت کرده و مشخص نیست بر پایه چه منطقی، استدلال تندروهای آمریکایی شکل گرفته است. موضوعی که صاحب نظران حوزه نیز بر آن صحه می گذارند.
آرمان بیات کارشناس صنعت هوانوردی در گفت‌وگو با ایسنا درباره ادعاهای مطرح شده از سوی برخی آمریکایی ها درباره احتمال استفاده نظامی ایران از هواپیماهای بویینگ گفت: این ادعاها با آنچه در فضای واقعی اتفاق می افتد فاصله‌ای طولانی دارد. وقتی تمام قطعات هواپیما از سوی شرکت سازنده و با محاسباتی دقیق کار گذاشته می شود، عملا استفاده دو منظوره از هواپیما امکان پذیر نیست. شرکت بهره بردار بدون مجوز سازنده حتی یک پیچ را نیز نمی تواند به هواپیما اضافه کند.
به اعتقاد وی حتی بحث استفاده از تجهیزات هواپیماهای جدید و نصب آنها روی مدل‌های نظامی نیز منطقی نیست. زیرا باعث از کار افتادن هواپیمایی می‌شود که هزینه ای گزاف پای آن رفته و این امر با اهداف اقتصادی شرکت هواپیمایی خریداری هواپیما منافات دارد.
بیات همچنین به نظارت‌های دائم بین‌المللی بر هواپیماهای مسافرتی ایرلاین‌ها اشاره کرد و گفت: وقتی ایرلاینی به عضویت انجمن بین‌المللی حمل و نقل هوایی – یاتا – در آمد و یا در برنامه جامع ایمنی عملیاتی اتحادیه اروپا حاضر شد به معنای آن خواهد بود که هرچند ماه یک بار با بررسی دقیق وضعیت هواپیماهای خود موافقت کرده است. ایران ایر از سال‌ها پیش عضویت یاتا را داشته است و دیگر شرکت های ایرانی نیز می‌توانند همین مسیر را طی کنند. عضویت در چنین انجمن هایی اجازه تخطی به ایرلاین را نمی دهد.
بررسی ابعاد فنی ماجرا در کنار واقعیت‌های اقتصادی و نظامی موجود نشان از واهی بودن ادعاهایی دارد که به دنبال توقف فروش هواپیما به ایران ولو به هر بهانه‌ای دارند. محرز بودن این موضوع شاید یکی از اصلی ترین عواملی است که رئیس جمهور آمریکا را در وتو مصوبه کنگره ثابت قدم کرده است.
