روزبه پارسازاد - قیمت ارز در روزهای آخیر با روند شتابانی رو به افزایش گذاشته است. قمیت دلار در روز گذشته در بازار تهران از مرز ۴۵۵۰۰ ریال هم فراتر رفته و فعالان بازار پیشبینی میکنند که ین روند در رزوهای آینده هم ادامه داشته باشد.
در این میان غیر قابل پیشبینی بودن روند رشد قیمت دلار و سایر ارزها برای همه فعالان بازارهای مختلف بهام افزایی کرده و آنان را از تصمیمگیری درباره فعالیتهای روزانه خود باز داشته است.
مردم عادی با افزایش قیمت ارز نگرات تبعات تورمی آن هستند و میپندارند که با افزایش قیمت ارز سایر قیمتها همدر آستانه سال نو روز به افزایش خواند نهاد و تورمی را که دولت حتی با قیمت تحمل رکود به زیر ده درصد رسانده و در سال های اخیر بر خفظ آن در این محدوده اهتمام کرده است از کنترل خارج شود و رشدی شتابان به خود بگیرد.
فعالان اقتصادی که با واردات مواد اولیه و یا کالای مصرفی سروکار دارند نگران کاهش قدرت سرمایه درگردش خود هستند و از سوی دیگر با افزایش قیمت تمام شده کالاهای خو نگران از دست دادن بخشی از بازار داخلی خود هستند. در سوی دیگر صادر کنندگان با افزایش قیمت ارز در داخل برای مدت کوتاهی امیدوار به درآمدی بادآورده از محل رشد قیمت ارزی که در نتیجه صادرات به دست میآورندخواهند شد اما میدانند که در دوره طولانیتر با افزایش بهای نهادههای تولید خدمات در داخل برای دورههای بعد نخواهند توانست کالای داخلی با قیمت تمام شده بالا را در بازارهای بینالمللی به هیچ خریداری عرضه کنند.
پیشی گرفتن رشد قیمت ارز مبادلهای بر رشد تورم و تلاش برای مدیریت فاصله قیمت ارز مبادلهای با ارز آزاد سیگنالهایی برای حمایت بانک مرکزی از قیمتهای بالاتر دلار و سایر ارزها تلقی میشوند و همه اینها دلیل آشفتگی در بازارهای مرتبط با ارز خواهد بود. بنا براین چشمها به دنبال یافتن چشمانداز و سیگنالی در باره ادامه این روند خواهد بود تا هرکس بتواند تکلیف خود را بداند
در این باره پرى ناز شکوهی، پژوهشگر مؤسسه مطالعاتی بامداد در یادداشتی با عنوان «تغییرات ارز مبادلهای؛ سیگنالی مهم در بازار ارز» نوشته است:
با مشاهده روند تغییرات قیمت ارز در بازار آزاد و ارز مبادله ای در نمودار پیوست، مشخص می گردد که طی نزدیک به ۲۰ ماه اخیر، نرخ رشد تغییرات قیمت ارز در بازار آزاد نزدیک به ۲۰ درصد و نرخ رشد ارز مبادله ای نزدیک به ۱۸ درصد بوده است و همچنین به دلیل نظام ارزی شناور مدیریت شده بازار ارز آزاد در ایران، این ارز نسبت به ارز مبادله ای که بهصورت کاملا مدیریت شده توسط بانک مرکزی تعیین میشود از نوسانات قابل توجهی برخوردار بوده است.
اما نکته قابل توجه در این میان حفظ فاصله نسبی بین ارز مبادله ای و ارز آزاد توسط بانک مرکزی است. افزایش نسبی قیمت ارز مبادله ای در این مدت بیانگر این نکته است که بانک مرکزی برای کاهش فسادهای افزایش شکاف قابل توجه بین ارز آزاد و ارز مبادله ای، این فاصله را بجز چند ماه خاص همواره ثابت نگه داشته است و همچنین این افزایش بیانگر واقعی بودن افزایش قیمت ارز در بازار آزاد از دید بانک مرکزی است.
همچنین نکته مهم دیگری که در این روند قابل اشاره است، این است که هرگاه افزایش قیمت ارز در بازار آزاد فراتر از رشد قیمت ارز مبادله ای بوده – همانند دوره آبان تا دی ماه ۱۳۹۵ – این افزایشها همراه با اصلاح قیمت در طی ماههای بعد از آن بوده است. این امر میتواند بیانگر این نکته باشد که بانک مرکزی در افزایشهای فراتر از افزایشهای اعمال شده در ارز مبادله ای، با افزایش عرضه ارز در بازار، قیمت ارز آزاد را کنترل کرده و شکاف بین ارز آزاد و ارز مبادلهای را مدیریت میکند
همین پژوهشگر "پرى ناز شکوهى" در پاسخ به این پرسش که آیا نرخ رشد قیمت دلار در هفتههای اخیر، از تورم جلو افتاده است؟ با ارائه نمودار مقایسهای
که روند تغییرات تورم نقطه به نقطه عمومی کشور و رشد متوسط قیمت ماهیانه دلار در بازار آزاد ایران نسبت به ماه مشابه در سال قبل از ابتدای فروردین ماه ۱۳۹۵ الی آذرماه ۱۳۹۶ را نمایش میدهد، توضیح میدهد که از ابتدای فروردین ماه سال ۱۳۹۵ تا شهریور امسال نرخ رشد نقطه به نقطه قیمت دلار نسبت به سال قبل همواره کمتر از تورم نقطه به نقطه هر ماه CPI بوده است، اما از شهریور ۱۳۹۶ تا کنون رشد قیمت دلار از تورم عمومی کشور پیشی گرفته است.
همچنین بررسی خط ترند این دو شاخص در طی ۲۰ ماه اخیر بیانگر این نکته است که شیب افزایش رشد نقطه به نقطه قیمت دلار بیشتر از تورم عمومی نقطه به نقطه CPI بوده است و ادامه این روند میتواند بیانگر شتاب بیشتر رشد قیمت دلار نسبت به تورم عمومی کشور در طی ماههای آینده باشد.