مرتضی ابراهیمی- مالیات از دیرباز یکی از منابع مهم تامین اعتبار برای دولتها بوده است و میتوان گفت تمامی دولتها در زمانهای مختلف برلی رفع نیازهای جامعه به انحای مختلف وصول مالیات از مردم را در دستور کار خود قرار داده اند. امروزه نیز دولتها برای اجرای برنامه ها و شعارهای خود و فراهم نمودن زیرساختهای اقتصادی و نیز توزیع مجدد درآمدها و برقراری عدالت اجتماعی اقدام به وصول مالیات می نمایند، به گونه ای که مالیات از پیش شرطهای بقای هر دولتی به شمار می رود و برای ادامه حیات آنها به یک ضرورت غیر قابل انکار تبدیل شده است.
جواد شرف خانی، کارشناس رسمی دادگستری در امور حسابداری و حسابرسی در گفتگو با جهان اقتصاد با اشاره به مطلب فوق گفت:علی رقم گسترش نقش دولت در اقتصاد و تامین زیرساختهای اقتصادی، نظام مالیاتی در بعد از انقلاب نتوانسته بود نقش خود را به خوبی ایفا نماید، اما از دولت اصلاحات به بعد دولت گامهای خوبی را در این زمینه برداشته است، که به تبع آن در کنار اقدامات دولت، آموزش مودیان مالیاتی و تشریح قوانین و مقررات مربوطه توسط سازمان امور مالیاتی و نیز اساتید دانشگاه در عرصه های مختلف از جمله عرصه رسانه بیش از پیش احساس می شود.
شرف خانی با اشاره به آمار های بانک مرکزی گفت: در سال ۱۳۹۵ دولت برای پوشش بخشی از هزینه های جاری خود ۱۴۶۰ هزار میلیارد درآمد کسب کرده است که سهم درآمدهای مالیاتی از آن ۱۰۱۵ هزار میلیارد ریال و کل سایر درآمدها ۴۴۵ هزار میلیارد ریال بوده است. بر اساس همین آمار سهم مالیاتهای مستقیم که شامل مواردی چون مالیات اشخاص حقوقی ، مالیات بر درآمد و مالیات بر ثروت می باشد ۴۹۴ هزار میلیارد ریال و در بخش مالیاتهای غیر مستقیم که شامل مواردی مانند مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر کالا و خدمات میباشد حدودا ۵۲۱ میلیارد ریال درآمد کسب کرده است. نکته جالب توجه اینکه مالیات اشخاص حقوقی در سال گذشته ۳۱۷ هزار میلیارد ریال بوده که بیش از ۳۱ درصد از کل درآمدهای مالیاتی را به خود اختصاص داده است.
با اعلام ارقام فوق و روشن شدن نقش و جایگاه مالیات خصوصا مالیات اشخاص حقوقی به عنوان یک منبع تامین اعتبار در بودجه کل کشور، آشنایی اشخاص حقوقی با بخشی از قوانین مهم مالیاتی در این مقطع از سال که فصل مجامع و تهیه و تنظیم صورتهای مالی و اظهارنامه می باشد را بعنوان یک ضرورت است
** معافیتهای مالیاتی اشخاص حقوقی:
این تحلیلگر مسائل اقتصادی مهمترین موارد قانونی که جهت تشویق فعالان اقتصادی بعنوان معافیت و بخشودگی در قانون ذکر شده است، به شکل زیر مطرح میگردد:
معافیتهای ماده ۱۳۲ ق.م.م ، معافیت فعالیتهای تولیدی و معدنی:
بر اساس ماده مذکور:
صددرصد درآمد ابرازی اشخاص حقوقی غیردولتی ناشی از فعالیتهای ۱- واحدهای تولیدی و معدنی
۲- واحدهای توسعه فناوری و اطلاعات
۳- واحدهای خدماتی بیمارستانها و هتل ها و مراکز اقامتی گردشگری در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت ده سال و در سایر مناطق به مدت ۵ سال
اگر در شهرکهای صنعتی و یا مناطق ویژه اقتصادی باشند در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت ۱۲ سال و در سایر مناطق به مدت ۷ سال به نرخ صفر مشمول مالیات هستند .
۴- سرمایه گذاری مجدد و درآمدهای حمل و نقل :این معافیت به منظور تشویق سرمایه گذاری اقتصادی اعمال شده است.
در مناطق کمتر توسعه یافته :صددرصد مالبات سالهای بعد تا زمانی که جمع درآمد مشمول مالیات دوبرابر سرمایه ثبت و پرداخت شده شود با نرخ صفر محاسبه میشود
در سایر مناطق :پنجاه درصد مالیات سالهای بعد تا زمانی که جمع درآمد مشمول مالیات معادل سرمایه ثبت و پرداخت شده شود با نرخ صفر محاسبه می گردد .
۵- درآمدهای تولیدی شرکتهای خارجی :
شرکتهای خارجی که با استفاده از ظرفیت واحدهای تولیدی داخلی اقدام به تولید محصولات با برند معتبر نهایی مشروط بر اینکه حداقل ۲۰ درصد از تولید را صادر نمایند از تاریخ انعقاد قرارداد صدردرصد و بعد از اتمام دوره مذکور از ۵۰درصد تخفیف در نرخ مالیاتی برخوردار میشوند .
۶- تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی
پنجاه درصد مالیات بر درآمد این دسته از مودیان که قبل از سال ۹۵ پروانه اخذ کرده باشند تا سال ۱۴۰۰ معاف است
۷- دفاتر گردشگری و زیارتی:
کل درآمدهای این مودیان که از محل جذب گردشگران خارجی و یا اعزام زایر به عربستان عراق و سوریه باشد معاف است.
۸- هزینه های تحقیقاتی و پژوهشی :
تا میزان ده درصد مالیات ابرازی معادل هزینه های تحقیقاتی از مالیات ابرازی بخشوده می شود مشروط بر اینکه درآمد ناخالص سالانه کمتر از پنح میلیارد ریال نباشد .
معافیت ماده ۱۳۳ ،در خصوص شرکتهای تعاونی :
کل درآمد صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی ، شرکتهای تعاونی روستایی، عشایری، کشاورزی ، صیادان ، کارگری ، کارمندی ، دانشجویان و دانش آموزی و اتحادیه های آنها به نرخ صفر مشمول مالیات است .
معافیت ماده ۱۳۴، مراکز آموزشی و موسسات ورزشی :
الف:درآمد حاصل از تعلیم و تربیت کلیه مدارس آموزشگاههای فنی و حرفه ای دانشگاه ها و مهدکودکها در مناطق کمتر توسعه یافته و روستاها
ب:درآمد موسسات نگهداری معلولین و درآمد باشگاه ها و موسسات ورزشی به نرخ صفر مالیات است
معافیت ماده ۱۳۸ مکرر ، آورده نقدی برای تامین مالی :
اشخاصی که آورده نقدی برای تامین مالی پروژه واحد تولیدی را در قالب عقود مشارکتی فراهم نمایید معادل حداقل سود مصوب شورای پول از پرداخت مالیات معاف است
ماده ۱۳۹، فعالیتهای انتشاراتی و مطبوعاتی ،فرهنگی و هنری :
فعالیتهای فوق که بموجب مجوز وزارت ارشاد انجام شوند از پرداخت مالیات معاف میباشند .
ماده ۱۴۱ :صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی :
مالیات صددرصد درآمد صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی و محصولات کشاورزی و ۲۰درصد درآمد صادرات مواد خام به نرخ صفر میگردد.
نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی:
براساس ماده ۱۰۵ ق.م.م ،نرخ مالیات بر درآمد شرکتها پس از وضع زیانها و کسر معافیتها به نرخ ۲۵ درصد سود خواهد بود.
مهلت ارائه اظهارنامه مالیاتی:
کلیه اشخاص حقوقی مکلف هستند حداکثر تا پایان تیرماه اظهارنامه مالیاتی خود را تهیه و از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی ارسال نمایند
جرایمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی:
بر اساس ماده۱۹۲ قانون مالیاتها، در کلیه مواردی که مؤدی یا نماینده او که به‌موجب مقررات این قانون از بابت پرداخت مالیات مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی است چنانچه نسبت به تسلیم آن در موعد مقرر اقدام نکند، مشمول جریمه غیرقابل بخشودگی معادل سی‌درصد(۳۰%) مالیات متعلق برای اشخاص حقوقی میباشد.
تکالیف اشخاص حقوقی :
کلیه اشخاص حقوقی مکلف هستند پس از تاسیس اقدامات زیر را انجام دهند :
۱- مراجعه به اداره مالیات و تکمیل دفترچه ثبت نام و تشکیل پرونده که طی آن شماره واحد مالیاتی و شماره کلاسه پرونده صادر میگردد .
۲- ثبت و پلمپ دفاتر روزنامه وکل قبل از شروع سال مالی از طریق سامانه مربوطه و اخذ کد رهگیری
۳- ارسال لیست حقوق و دستمزد به اداره مالیات و پرداخت مالیات مربوطه تا پایان ماه بعد .
۴- هر سه ماه یکبار فهرست معاملات فصلی موضوع ماده ۱۶۹ ق.م.م تکمیل و در موعد مقرر قانونی به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی اعلان داشته ارسال گردد .
۵- اظهارنامه مالیاتی ارزش افزوده مربوط به هر دوره ( فصل ) تکمیل و در وقت مقرر - ۱۵ روز پس از پایان فصل - تسلیم و مالیات و عوارض متعلقه ابرازی پرداخت گردد .
۶- اظهارنامه‌های مالیاتی عملکرد سالانه خود ، موضوع ماده ۱۱۰ ق.م.م را حداکثر ۴ ماه پس از پایان سال مالی تنظیم و از طریق سامانه الکترونیکی سازمان امور مالیاتی ، تسلیم و مالیات ابرازی متعلقه نیز پرداخت گردد.
- در پاسخ به دعوت نامه ارائه اسناد و مدارک جهت رسیدگی به هر یک از تکالیف فوق ، دفاتر قانونی ( که طی سال مالی برابر اسناد حسابداری تنظیمیِ متکی به مدارک حساب تحریر شده است ) و اسناد و مدارک موردنیاز به گروه رسیدگی مالیاتی مربوط ارایه شود .
