شاهین نقاشیان
ورزش به مثابه ی بخشی مهم از اقتصاد، فرهنگ و هویت یک جامعه، نقشی بیبدیل در هویت بخشی، تاثیرگذاری و تقویت عناصر مذکور را بر عهده دارد و در این میان ورزش حرفهای همچون سیاست، و نخبگان ورزشی به مانند نخبگان سیاسی، امید بخش و شکل دهنده تفکر عامه ی مردم و دوستداران و علاقه مندان به این حوزه هستند. اما آنچه در این میان ازسویی مایهی اشتیاق و غرور و از سویی مایه نگرانی و سر به گریبانیاست، روحیه جوانمردی و سلامت رفتار در ورزش اعم از میادین مسابقه و یا خارج از آن است. جوانمردی و سلامتی که با درستی مبادلات و معاملات در این حوزه و دوری از اعمال غیر ورزشی و غیر قانونی پیوندی قوی دارد . ورزش حرفهای از فساد اداری که این روزها در صدر اخبار اقتصادی و سیاسی بسیاری از کشورها و از جمله کشور عزیزمان میباشد، به همان میزان سایر حوزههای اقتصادی آسیب پذیر است. تصاحب سهم بیش از دو درصدی از تولید ناخالص داخلی کشورها، افزایش قابل ملاحظهی رقابتهای بینالمللی، رقم بسیار بالای شرط بندیهای بینالمللی در حوزه مسابقات، ارقام نجومی سهم رسانههای تصویری از پخش مسابقات ورزشی و مواردی از این دست، این حوزه را مانند بخشهای بزرگ دیگر اقتصاد همچون نفت و معاملات پولی و بانکی برای عدهای جذاب کرده و اعمال غیرِورزشی و غیرِقانونی را در حوزههای سازماندهی رویدادهای بزرگ، فعالیتهای اسپانسری، شرطبندیهای غیرقانونی و تبانی در مسابقات متمرکز میکند. در این بین آنچه مایه افسوس است ایجاد فاصله میان دلایل علاقه مردم به ورزش با تاثیرات این اعمال غیرِِورزشی است، حالی که مردم ورزش را به دلیل رقابتهای منصفانه و غیرقابل پیشبینی بودن و احترامات متقابل دوست داشته که بسیاری از این ارزشها در مقابل مفاسدی همچون تبانی ها و زد و بندهای غیرورزشی در عمل رنگ میبازد. تنها نگاهی گذرا به سیر اعطای میزبانی رویدادهای بزرگی همچون بازیهای المپیک و جامجهانی فوتبال از اواخر قرن بیستم و روند ناشفاف چگونگی اهدای این میزبانی به برخی کشورهای پرنفوذ جای درنگ و تامل حتی در بالاترین بخشهای این حوزه را بر هر ناظر آگاهی آشکار میسازد. از سویی تعلق باشگاههای ورزشی به بخش خصوصی، ضعف قوانین و سطح بالای اختیارات در حوزههای مختلف ورزشی از جمله داوری، پیشگیری از فساد و اعمال غیرقانونی و غیرورزشی را در این حوزه مشکل و بر خورد با عوامل آن را دشوار میسازد.
نگاهی دقیق به عواقب ناشی از فساد در ورزش کافی است تا عموم مردم و ورزش دوستان را به سطح بالایی از هشدار و مراقبت عمومی از این حوزه رهنمون شود. مفاسدی که از یک سو با دور کردن ورزش از نفس آن و از سوی دیگر در کنار سایر نتایج معمول فساد به عنوان مانعی جدی برای توسعه عمومی که شامل پایین نگهداشتن سطح پایین توسعه اماکن و بودجههای ورزشی و در نتیجه مانع توسعه ورزش و تربیت بدنی همگانی میگردد، ما را به دورنمایی روشن از تاریکی عواقب رخداد این قبیل مسائل در حوزه ورزش هدایت میکند. مشکلاتی که به طور سلسلهوار مصائب دیگری را به حوزه ورزش و به فراخور آن به فرهنگ و جامعه تحمیل کرده و با کاهش منابع مالی ورزشی و کمبود امکانات و تجهیزات، کاهش اماکن آموزشهای ورزشی برای جوانان را سبب شده و خسرانی بزرگ را نه فقط از منظر فرار عضلات همچون فرار مغزها به کشورهای توسعهیافته را دارد بلکه با کاهش ظرفیت و امکان برای میزبانی رویدادهای مهم و بزرگ ورزشی، کشورهای در حال توسعه را از عواید اقتصادی چنین رویدادهایی نیز محروم میسازد. نگاهی به تجربهی کشورهای توسعه یافته و پیشرو در این مقوله موید این مطلب است که بدون همکاری تمام نقشآفرینان در این حوزه شامل نهادهای دولتی، سازمانهای ورزشی و متصدیان امر، امکان مقابله و شکست نسبتا کامل فساد دور از ذهن مینماید. امید است نهادها و سازمانهای ورزشی متصدی با ایجاد یک پلتفرم ملی کارآمد برای تبادل اطلاعات و همآهنگی فعالیتها و نظارت بر تامین مالی شفاف سازمانهای ورزشی و دوری آنها از مفاسد احتمالی از یک طرف و استقرار و پیادهسازی قواعد اخلاقی و ورزشی حرفهای و تعریف مشخص روابط با سازمانها و باشگاههای ورزشی از طرف دیگر نسبت به برداشتن گامی بلند و مهم در این حوزه اهتمامی جدی ورزیده و مهمتر از آن با آگاهی بخشی به عموم ورزش دوستان نسبت به مراقبت از نفس ورزش و در مقامی بالاتر از اقتصاد و فرهنگ و روحیه ورزشی کشور عزیزمان قدمی راسخ بردارند .