خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) نوشت: با نزدیک شدن به زمان برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان عراق و همزمانی آن با پیروزی‌ های میدانی نیروهای بسیج مردمی و ارتش عراق در صحنه‌های نبرد علیه داعش، بحث همه‌پرسی عراق یک چالش و تنش جدیدی را در منطقه بحران‌زای خاورمیانه خلق کرده است و در حقیقت دولت‌های منطقه هر کدام به نحوی مخالفت خود را با این همه‌پرسی ابراز کرده‌اند.

درباره دلیل عدم توجه مقامات ارشد منطقه اقلیم کردستان و همچنین نتایج منفی این همه‌پرسی در ابعاد داخلی و منطقه‌ای با «سعدالله زارعی» کارشناس مسایل خاورمیانه به گفت‌وگو پرداختیم که نظر شما خوانندگان گرامی را به این گفت‌وگو جلب می‌نماییم.

ایکنا: با توجه به این‌ که وضعیت فعلی کردهای ساکن در اقلیم، نسبت به زمان صدام بسیار مناسب‌تر است و با توجه به موضع‌گیری صریح دولت‌های منطقه، چرا مسعود بارزانی به دنبال برگزاری این همه‌‌پرسی است و چه سودی از این همه‌پرسی می‌برد؟

در واقع این مسئله دو دلیل دارد؛ یک دلیل این است که موقعیت بارزانی به واسطه سیاست‌های دیکتاتوری که در طول ۲۷ سال گذشته در این منطقه انجام داد، یعنی از حدود سال ۱۹۹۰ عملاً در منطقه کردستان عراق، اقلیمی تشکیل شد، یک حکومت حزبی و فردی توأم با سوء استفاده‌های خانوادگی و حزبی انجام داد به گونه‌‎ای که جایگاه حزب دموکرات و شخص مسعود بارزانی در نزد کردهای عراق به شدت تنزل پیدا کرد و نمود آن در انتخاب چهار سال پیش مجلس اعلای عراق بود که حزب بارزانی از یک حزب دارای اکثریت به حزبی با حدود یک سوم از صندلی‌های مجلس تنزل پیدا کرد و این اقدام بارزانی می‌تواند تلاشی برای جبران ضعف حزب دموکرات در بین کردها باشد.

دلیل دوم هم این است که به هر حال، حزب دموکرات و خانواده بارزانی از قدیم دایه استقلال کردستان را داشته‌اند، یعنی از زمان «ملامصطفی بارزانی» و قبل از ملامصطفی، چنین مسئله‌ای را دنبال می‌کردند و حزب دموکرات همیشه استقلال کردستان را یک مسئله آرمان کُردی تلقی می‌کرد و از آن به عنوان یک استراتژی برای نفوذ در بین کردها استفاده می‌کردند. در نتیجه امروز می‌بینیم که مسعود بارزانی با انگشت گذاشتن روی یک آرمان، تلاش می‌کند تا نام خود را به عنوان کسی که این آرمان کُردی را محقق کرده است در بین کردها جای بی‌اندازد.

ایکنا: در داخل سیستم سیاسی اقلیم کردستان احزاب متنوعی وجود دارند، دیدگاه این گروه‌ها و جریانات سیاسی نسبت به این همه‌پرسی چیست؟

در حال حاضر سه گروه مهم در جامعه کُردی با فرمول بارزانی برای برگزاری همه‌پرسی در این زمان موافق نیستند. از جمله باید به «اتحادیه میهنی» و حزب «تغییر» و گروه‌های اسلامی کردستان عراق اشاره کنیم. اما مسئله مهم این است که وقتی یک کسی در یک جمع قومی بلند می‌شود، احزاب دیگر به طور طبیعی اگر مخال هم باشند، نمی‌توانند با تمام ظرفیت بیایند پای یک موضوعی شبیه همه‌پرسی استقلال کردستان، چرا که در آن قوم به عنوان یک عنصر ضد آرمان به حساب می‌آیند و به خاطر همین هم هست که صداهای مخالف همه‌پرسی در جامعه کُردی آنچنان بلند نیست و به گوش نمی‌رسد و تحت شعاع برنامه مسعود بارزانی برای برگزاری استقلال اقلیم کردستان قرار می‌گیرند.

ایکنا: تحلیل‌هایی وجود دارند مبنی بر این‌‍ که اسرئیل به دنبال تحقق استقلال کردستان است، تحلیل شما درباره دیدگاه اسرائیل چیست؟

در این رابطه باید به دو نکته توجه داشت؛ نکته اول این هست که رژیم صهیونیستی اساساً در کل منطقه به دنبال این بوده که بابت هر موضوعی در منطقه ما، شکاف و دودستگی ایجاد کند و ملت‌ها را در منطقه با یکدیگر درگیر می‌کند و به نفع خودش ارزیابی خواهد کرد و از آن حمایت می‌کند. در واقع نه تنها در این مسئله بلکه در مسایل دیگر هم چنین سیاستی دارد.

اما اگر به طور خاص بخواهیم در رابطه با این پرونده صحبت کنیم، سوال را بهتر است اینگونه طرح کنیم که آیا موافقت و یا مخالفت رژیم صهیونیستی در این پرونده نقش اساسی در برگزاری و یا توقف همه‌پرسی خواهد داشت؟ که باید بگویم پاسخ این سوال منفی است، چون صهیونیست‌ها آنقدر قدرتمند نیستند و آنقدر هم در این منطقه تأثیر ندارند که موافقت آن‌ها لازمه همه‌پرسی باشد و یا مخالفت آن‌ها مانع همه‌پرسی شود. بله درست است اسرائیلی‌ها در بُعد تبلیغاتی و سیاسی از همه‌پرسی حمایت می‌کند اما حمایت آن‌ها نبوده که موضوع همه‌پرسی در این منطقه مطرح شود.

ایکنا: ترکیه، ایران و سایر کشورهای منطقه مخالف این همه‌پرسی هستند، ایران در آینده با مسئله همه‌پرسی چگونه رفتار خواهد کرد؟

در خصوص همه‌پرسی کردستان فقط ایران و عراق نیستند که مخالفند بلکه کلیه کشورهای دنیا به غیر از رژیم صهیونیستی با برگزاری همه‌پرسی در کردستان مخالفند و تجزیه‌طلبی را تأیید نمی‌کنند. حالا ما بر اساس آنچه که در مواضع اعلامی دولت مطرح می‌شود، صحبت می‌کنیم و کاری به نیت‌ها و مذاکرات خصوصی نداریم و آنچه که در اینجا تعیین کننده بوده، مسئله مواضع رسمی و اعلامی است و لذا این همه‌پرسی به هیچوجه از مشروعیت داخلی برخوردار نیست، چرا که دولت و ملت عراق مخالف این همه‌پرسی هستند و منطقه کُردی نمی‌تواند جدای از جامعه عراقی درباره این موضوع نظر بدهد؛ چون هیچ قومی در عراق اجازه ندارد به اختیار خودش همه‌پرسی استقلال برگزار کند و از دولت مرکزی جدا شود که اگر این‌گونه باشد تمامی قومیت‌ها و ملت‌ها خواهند توانست از یک کشور استقلال یابند و این روند انتزاع جویی در هیچ کدام از کشورهای دنیا نخواهد توانست بازتاب مثبتی داشته باشد.

اما ایران چه خواهد کرد؟ طبیعتاً ایران از تمامی ابزارهای تحت اختیارش استفاده خواهد کرد تا این مسئله به موضوعی تبدیل نشود که دولت مرکزی عراق را تضعیف کند و ایران تمامی ظرفیت‌های خودش را به پای حمایت از بغداد صرف خواهد کرد و در مناقشه بغداد و اربیل، ایران حتماً از بغداد حمایت خواهد کرد.