تفاهم میلیاردی برای قطعه سرنوشت ساز آزادراه شمال
مهدی زاهدی-طرح آزاد راه تهران شمال که پس ازگذشت بیش از ۴۰ سال هنوز به سرانجام نرسیده است، این روزها و در شلوغی رفت وآمد کره ای ها به ایران بازهم مورد توجه قرار گرفت و گویی سرنوشت این آزاد راه که روزی برای به سرانجام رساندنش به چینی ها سپرده بودیم این بار با دیگر کشور آسیای شرقی گره خورده است.
این طرح که توسط برخی کارشناسان به آزادراه افسانه ای موسوم شده است در سال ۱۳۵۳ طرح مطالعات اولیه اش کلید خورد اما تا زمان پیروزی انقلاب اتفاق قابل تاملی درعملیات اجرایی آن به وقوع نپیوست؛ به همین دلیل پس از انقلاب مطالعات مسیر آزادراه از سوی وزارت راه و ترابری وقت به مسابقه گذاشته شده و بهترین طرح توسط هیاتی متشکل از وزارت راه و ترابری و سازمان مدیریت و برنامه ریزی نهاد ریاست جمهوری کشور انتخاب شد.
با این همه اما پیشرفتی در پروژ حاصل نشد، پروژه آزاد راه تهران – شمال سال ۷۵ به بنیاد مستضعفان واگذار شد و قرار بود در بدترین حالت ممکن ظرف پنج سال به بهره‌برداری برسد اما کار تا بدانجا پیش رفت که اکبر ترکان که واگذاری این پروژه در زمان مسوولیت وی به بنیاد سپرده شده بود چندی پیش به خاطر این واگذاری طلب استغفار کرد!
این آزاد راه که سرانجام به چهار فاز تقسیم و عملیات اجرایی آن آغاز شد در منطقه یک از تقاطع بزرگراه آزادگان و بزرگراه شهید همت شروع و طول آن ۳۲ کیلومتر تعیین شد اما احداث و تکمیل این منطقه مهم که در مصوبه هیئت دولت اولویت اول داشته، سال‌ها به تعویق افتاد.
برای قطعه چهار آزادراه تهران – شمال هم حدفاصل سه راهى دشت نظیر مرزن‌آباد – چالوس به طول حدود ۲۰ کیلومتر تعیین و اجرای آن از سال ۱۳۷۵ آغاز شد و در دولت دهم ابتدا با پیشرفت فیزیکی ۹۷ درصدی به بهره‌برداری رسید و سپس به تدریج تکمیل شد!
اما موضوع اصلی و نادری که در مورد این پروژه به وقوع پیوست مربوط به قطعات ۲ و ۳ یعنی قطعات میانی این آزاد راه بود، قطعه ۲ این آزاد راه حد فاصل دو آب شهرستانک – پل زنگوله به طول تقریبی ۲۵ کیلومتر تعیین شد که البته تا امروز در این منطقه هیچ‌گونه اقدام اجرایی اساسی صورت نگرفته است، در منطقه دو از سال ۸۲ تا پایان سال ۸۹ تنها به حفر تونل اکتشافی در قسمت میانی دو تونل اصلی رفت و برگشت با مقطع کوچک، بسنده شده است.
قطعه ۳ هم که در طرح مطالعاتی آن حد فاصل پل زنگوله – سه راهى دشت نظیر و مرزن‌آباد به طول تقریبی ۴۶ کیلومتر را تعیین کرده بودند همچنان با پیشرفت صفر درصدی روبرو است.
فاینانس ۱.۳ میلیارد یورویی کره جنوبی برای آزادراه شمال
در همین راستا مدیرعامل شرکت آزادراه تهران -شمال روز سه شنبه در جمع خبرنگاران از پیش قراداد این شرکت با شرکت دوو کره جنوبی خبر داد و گفت: تامین مالی منطقه سه آزادراه تهران شمال با فاینانس ۱.۳ میلیارد یورو انجام می‌‌شود.
مهران اعتمادی در جمع خبرنگاران از امضای پیش قرارداد همکاری برای ساخت قطعه ۳ آزادراه تهران - شمال خبر داد و گفت: شرکت آزادراه تهران -شمال با شرکت مهندسی و ساخت دوو کره جنوبی پیش قراردادی را به امضا رساندند که بر این اساس تامین مالی پروژه از طریق فاینانس بانک کرده ای انجام شود.
وی با بیان اینکه ارزش این فاینانس ۱.۳ میلیارد یورو است، افزود: منطقه ۳ به طول ۴۵ کیلومتر از پل زنگوله تا سه راه دشت نظیر ادامه دارد و امیدواریم که این پیش قرارداد به مرحله نهایی رسیده و تبدیل به قرارداد شود.
مدیرعامل شرکت آزادراه تهران -شمال با اشاره به اینکه این پیش قراداد حداکثر تا ۶ ماه آینده تعیین تکلیف می شود، اظهار داشت: این فاینانس یکی از پروژه های شاخص در جریان سفر رئیس جمهور کره جنوبی به ایران به شمار می رود.
اعتمادی با بیان اینکه قطعه یک آزادراه تهران -شمال از تهران تا شهرستانک ۵۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، گفت: آخرین پیمانکار این قطعه هم انتخاب شده و عملیات اجرایی را از هفته آینده شروع می‌کند.
اما ایسنا در گزارشی که به این موضوع اختصاص داشت نوشت: آزادراهی که برای سال‌هایی طولانی نه به خود روی پیمانکاران فعل می دید و نه منابع مالی جدیدی برای پیشرفت و تکمیل کار دریافت می‌کرد، این روزها شرایطی کاملا متفاوت را تجربه می‌کند. شرایطی که در دل آن نه تنها سیاست‌های وزارت راه و شهرسازی با محوریت پیمانکاران داخلی پیش می‌رود که حتی سرمایه گذاران خارجی نیز طرح هایی متنوع برای آن ارائه می‌کنند.
پس از سال‌ها درجا زدن و نامشخص بودن وضعیت کارگاهی آزادراه تهران – شمال، در طول ماه‌های گذشته وزارت راه بار دیگر با بنیاد مستضعفان به عنوان متصدی اصلی قطعه نخست این راه به تفاهم رسید تا این بار با کنار زدن پیمانکار چینی، با استفاده از چند پیمانکار ایرانی کار به پیش رود.
چند ماه پس از نهایی شدن این تصمیم که به نظر می‌رسد گره گشا شده و تا فروردین ماه سال ۹۶ به افتتاح قطعه نخست این راه تاریخی منجر خواهد شد، حالا نوبت آن رسیده تا بار دیگر توجه سرمایه گذاران خارجی به این سمت جلب شود.
هیئت اقتصادی همراه رییس جمهور کره جنوبی که پس از سال‌ها به تهران سفر کرده، در چارچوب مذاکرات خود با وزیر راه و شهرسازی ایران، پیشنهادی ارائه کرده‌اند که بر اساس آن می‌توان به ورود و سرمایه گذاری کره‌ای ها در بخش‌های باقی مانده این آزادراه امید داشت.
هرچند به نظر می‌رسد کره‌ای‌ها روی پیشنهاد خود از قبل کار کرده‌اند اما مطرح کردن این طرح بدون مقدمه باعث شده مقامات ایرانی هرگونه تصمیم در این رابطه را به بررسی‌های بیشتر و مذاکرات آینده منوط کنند.
پیگیری ها از وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد، این موضوع در دستور کار مذاکرات ایران و کره جنوبی قرار نداشته و در حال حاضر دو طرف روی سه سند همکاری ریلی و دریایی کار می‌کنند و بحث درباره آزاد راه تهران – شمال موضوعی بوده که کره‌ای ها بدون مقدمه و از سوی خود مطرح کرده اند.
آخوندی وزیر راه و شهرسازی نیز در پاسخ به این درخواست اعلام کرده است که هرگونه تصمیم در این رابطه به برگزاری جلسات کارشناسی احتیاج دارد که شاید در آینده بتوان روی آنها حساب کرد.
با توجه به نهایی شدن برنامه ریزی‌ها برای تکمیل قطعه نخست این آزادراه در ماه های آینده و اعلام امادگی بنیاد مستضعفان برای ساخت و مشارکت در قطعات دو و سه این آزادراه مشخص نیست آیا ادامه کار باز هم حضور سرمایه گذاران خارجی احتیاج دارد یا می‌توان روی توان داخلی در این رابطه حساب کرد.
