کدخبر: 31530
19:32
1395/02/11
سایه روشن امید در بهارستان
سایه روشن امید در بهارستان
علیرضا خوشبخت- دفتر انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی امروز و با اعلام نتایج مرحله دوم بسته شد. این مرحله از انتخابات در ۵۶ حوزه و برای انتخاب ۶۸ نماینده باقی مانده برگزار شد. نتایج مرحله اول و عدم پیروزی قاطع هیچ یک از دو جریان سیاسی اصلاح‌طلب و اصولگرا نتایج این مرحله را بسیار حساس کرده بود.
بر اساس نتایج اعلام شده توسط خبرگزاری ایسنا تا ساعت ۱۵ امروز، تکلیف ۶۴ کرسی مشخص و ۳۴ نماینده از لیست امید متعلق به اصلاح‌طلبان، ۸ نماینده اصولگرا و ۲۲ نماینده مستقل به مجلس راه یافته بودند. البته در مورد گرایش سیاسی نمایندگان راه یافته به مرحله دوم انتخابات در بین پایگاه‌های خبری گوناگون اختلاف وجود دارد. با این حال در اصل پیروزی اصلاح‌طلبان و کسب کرسی‌های بیشتر از طرف نامزدهای لیست امید در مرحله دوم انتخابات تردیدی وجود ندارد و نتایج از پیروزی قاطع لیست امید در مرحله دوم انتخابات حکایت دارد.
در حالی که در مرحله اول و بر اساس آمار همین خبرگزاری اصلاح طلبان از مجموع ۲۲۱ کرسی که تکلیف آن‌ها در همان مرحله روشن شد، توانستند ۸۳ نماینده از لیست خود راهی پارلمان کنند. این رقم معادل ۵/۳۷ درصد کل کرسی‌های این دور بود. با این حال راه یافتن ۳۴ نماینده از لیست امید به بهارستان در دور دوم از مجموع ۶۸ کرسی حکایت از پیروزی در ۵۰ درصد از کرسی‌ها دارد که به وضوح رشدی قابل توجه را در آرا اصلاح طلبان نشان می‌دهد.
با این حساب باید لیست امید و جریان اصلاح‌طلب را برنده قطعی مرحله دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی دانست. امری که به تقویت جدی این موضع این جریان سیاسی در مجلس دهم منجر خواهد شد.
اکثریت نسبی اصلاح‌طلبان در مجلس دهم
بر اساس نتایج منتشر شده در خبرگزاری ایسنا اصلاح طلبان ۱۱۷ (۳/۴۰ درصد) کرسی از مجموع ۲۹۰ کرسی مجلس را به دست آورده‌اند. اصولگرایان ۸۳ (۶/۲۸ درصد) کرسی را در اختیار خواهند داشت و ۸۰ (۶/۲۷ درصد) کرسی هم به نمایندگان مستقل رسیده است، ۵ کرسی به نمایندگان اقلیت‌های دینی اختصاص دارد، تکلیف ۴ کرسی در مرحله دوم انتخابات تا لحظه تنظیم این گزارش به صورت قطعی روشن نیست و یک کرسی شهر اصفهان هم محل منازعه وزارت کشور و شورای نگهبان است.
این ترکیب آرا نشان از اکثریت نسبی اصلاح‌طلبان در مجلس آینده دارد. با این حال هیچ یک از جناح‌های سیاسی اکثریت مطلق یا نصف به علاوه یک کرسی‌های مجلس را در اختیار ندارند و این به این معنی است که اتخاذ تصمیم‌های حیاتی مانند هیئت رئیسه مجلس آینده یا هر موضوع حساسیت برانگیز دیگر نیازمند ایجاد نوعی ائتلاف میان جریان‌های مختلف سیاسی خواهد بود.
مجلس دهم : دو فراکسیونی یا سه فراکسیونی؟
پرسش بسیار مهم در مورد آرایش سیاسی مجلس دهم، فعالیت دو یا سه فراکسیون در این مجلس است. هر دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگرا قطعا فراکسیون‌های خود را در مجلس شورای اسلامی تشکیل خواهند داد. با این حال تعداد بالای نمایندگان مستقل و وزن قابل توجه آن‌ها در مجلس آینده این گروه را به یک بازیگر مهم مبدل کرده است. اما روشن نیست که این گروه از نمایندگان بتوانند یا بخواهند فراکسیون مستقلی را در مجلس شورای اسلامی ایجاد نمایند.
واقعیت این است که نمایندگان مستقل را نمی‌توان یک گروه سیاسی واحد به حساب آورد. این نمایندگان اگرچه به هیچ یک از دو جناح سیاسی اصلی متعلق نیستند، اما رویکردها و رویه‌هایی یکسانی در قبال مسائل مختلف ندارند واز این رو گرد آمدن آن‌ها زیر چتر یک فراکسیون واحد دور از ذهن به نظر می‌رسد.
از سوی دیگر این نمایندگان معمولا چهره‌های ناشناخته و با سوابق سیاسی اندکی هستند، از شهرهای کوچک به مجلس راه یافته‌اند و علاقه چندانی به درگیر شدن در مسائل سیاسی ندارند، این موضوع که این نمایندگان توان و مهارت لازم برای سامان دادن به یک فراکسیون مستقل را داشته باشند، محل تردید جدی است.
نکته بسیار مهم دیگر این که گرایش‌های مبهم نمایندگان مستقل به یکی از دو جناح اصلی که در دوره انتخابات کمتر به صراحت بیان شده است، در صحن پارلمان خود را روشن‌تر نشان خواهد داد و می‌تواند مانع از تجمع مستقلین در یک گروه واحد باشد.
با این حال برای قضاوت در مورد مجلس آینده به نظر چاره‌ای جز انتظار برای افتتاح رسمی مجلس دهم نیست.
اصلاح طلبان و فراکسیون امید
پیچیدگی‌های ترکیب مجلس آینده اما تنها در تعداد بالای نمایندگان مستقل خلاصه نمی‌شود و به مسائل دو جناح اصلی پارلمان هم تسری می‌یابد. در این میان اصلاح‌طلبان وضعیتی ویژه دارند. آن‌ها در ایام انتخابات و به دلیل رد صلاحیت گسترده نامزدهای خود نتوانستند چهره‌های درجه یک و حتی درجه دوم خود را در فهرست‌های انتخاباتی قرار دهند، و به همین دلیل به سمت چهره‌های کمتر شناخته شده حرکت کردند. اصلاح‌طلبان در برخی از حوزه‌های انتخابیه از چهره‌های مستقل غیر اصلاح طلب و حتی برخی نامزدهای اصولگرایان میانه‌رو حمایت کردند و نام آن‌ها در فهرست امید قرار دادند. چنین اقدام هوشمندانه‌ای اگرچه توانست در مقطع انتخابات محدودیت‌های تحمیل شده بر اصلاح‌طلبان را کم اثر سازد و زمینه را برای بازگشت آن‌ها به عرصه سیاست پارلمانی مهیا کند، ممکن است در جریان کار مجلس چالش‌هایی را در مقابل آن‌ها قرار دهد. اصلاح‌طلبان از هم اکنون سخن از سازماندهی فراکسیون امید در مجلس دهم می‌گویند، اگر این فراکسیون متشکل از همه نمایندگی که در این فهرست قرار گرفتند باشد، آن گاه تنها اصلاح‌طلبان را در بر نخواهد گرفت و تعدادی از چهره‌های مستقل و حتی اصولگرایان میانه‌رو را زیر چتر خود گرد می‌آورد.
اداره کردن چنین فراکسیون گسترده‌ای و هماهنگ کردن مواضع آن‌ها در پارلمان نیازمند مهارت و تجربه بالای سیاسی و پارلمانی است و باید دید که اصلاح‌طلبان راه یافته به بهارستان می‌توانند ائتلاف خود را با میانه‌روها در کوران فراز و فرودهای سیاسی تداوم دهند؟
انتخابات هیئت رئیسه مجلس : نخستین آوردگاه
مجلس شورای اسلامی به فاصله کوتاهی بعد از تشکیل انتخابات هیئت رئیسه مجلس را پیش رو خواهد داشت. سمتی که اهمیتی نمادین برای جریان‌های پیروز در انتخابات مجلس دارد و البته ثابت شده است که در بزنگاه‌های سیاسی هم هیئت رئیسه مجلس و به خصوص شخص رئیس می‌تواند تاثیری به سزا در روند رویدادها داشته باشد.
برای سمت ریاست مجلس دو گزینه طبیعی وجود دارد. علی لاریجانی و محمد رضا عارف. عارف نفر اول لیست امید است و لاریجانی اگرچه رسما در این لیست حضور نداشته است، تلویحا از آن حمایت کرده و نزدیک‌ترین چهره‌های سیاسی به او در آن عضویت داشته‌اند.
فراکسیون امید اگر در مجلس تشکیل شود آرا کافی برای تعیین رئیس مجلس را به تنهایی در اختیار ندارد و نیازمند جلب نظر گروهی از نمایندگان مستقل خواهد بود. با این اوصاف اصلاح‌طلبان تازه نفس راه یافته به پارلمان در نخستین روزهای حضور در بهارستان باید با چالشی سنگین مواجه شوند. چالشی که تاثیری به سزا بر آینده مجلس دهم و البته آرایش سیاسی کشور خواهد داشت.
