جهان اقتصاد در گفتگو با 2 مقام مسئول، روند تجارت فرآورده‌های پتروشیمی را بررسی کرد,

رونمایی از تجارت خاکستری در برابر تالار نقره‌ای

رضا امامی

گروه بازار سرمایه

reza.emami@jahaneghtesad.com

در حالی‌که برخی معامله‌گران بورس کالا معتقدند که شرکت‌های پتروشیمی برای فرار از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، محصولات خود را خارج از بورس کالا عرضه می‌کنند اما بعضی فعالان صنعت پتروشیمی چنین اتفاقی را غیرعملی و واقعی میدانند.

در این ارتیاط علی حسینی، مشاور مدیرعامل هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس در گفتگو با خبرنگارجهان اقتصاد گفته است: باتوجه به رکود حاکم بر بازار و کاهش تقاضا، که اثرات آن در بورس کالا هم مشهود است، شرکت‌ها به دنبال تحصیل سود بیشتر هستند که بعضا برای دستیابی به این مهم مسیری غیرشفاف را انتخاب می‌کنند. وی ادامه داد: یکی از موضوعاتی که این روزها عملکرد بازار محصولات پتروشیمی را هدف انتقادها قرارداده؛ بحث عرضه محصولات خارج از بورس کالا برای پرداخت نکردن مالیات بر ارزش افزوده‌است.

وی با یادآوری این‌که محصولات صادراتی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند، توضیح ‌داد:‌ این امتیاز به محلی برای سوءاستفاده برخی افراد تبدیل شده‌است به طوری که بخشی از محصولات پتروشیمی را به بهانه صادارت به برخی شرکت‌های خاص می‌فروشند. حسینی اظهارداشت: شرکت‌های مذکور پس از طی کردن بخشی از مراحل صادرات کالا، اقلام خریداری شده را در انبارهایی نزدیک گمرکات صادراتی نگهداری کرده و پس از آن در اختیار واسطه‌ها قرارمی‌دهند. به گفته وی واسطه‌ها کالای مورد نظر را خارج از بازار‌های رسمی مانند بورس کالا در اختیار خریداران داخلی قرارمی‌دهند.

مدیر عامل شرکت مدبران اقتصاد با بیان این‌که در این مسیر هریک از حلقه‌ها 2 تا 3 درصد سود به دست‌ می‌آورند، گفت: این اتفاق در حالی رقم می‌خورد که میزان مالیات بر ارزش افزوده‌ای که باید در بورس کالا پرداخت شود 9 درصد است، اما در مقابل شرکت‌های پتروشیمی که محصول خود را در بورس عرضه کنند،‌ مشمول تخفیف مالیاتی 10 درصدی می‌شوند و همچنین امکان استفاده از فرآیند نکول را دارند، اما بازهم شاهد عدم استقبال شرکت‌های پتروشیمی برای حضور در بورس کالا هستیم.

وی تصریح کرد: عدم تمایل در بازار بورس کالا از سوی شرکت‌های بورسی را نمی‌توان محدود به مالیات بر ارزش افزوده دانست، چراکه امتیازات در نظر گرفته شده، آنرا جبران می‌کند. حسینی با بیان این‌که می‌توان امیدوار بود با خروج بازار از شرایط رکود، شرکت‌های بورسی تمایل بیشتری برای حضور در بورس کالا از خود نشان دهند، گفت: متاسفانه در شرایط رکود، بازارهای غیررسمی به اندازه‌ای برای برخی شرکت‌ها جذابیت ایجاد کرده‌اند، که نه تنها تمایلی به عرضه در بورس کالا ندارند که حتی از صادرات محصولات خود نیز صرف‌نظر کرده و معامله با واسطه‌ها را ترجیح می‌دهند.

در عین حال دبیر انجمن کارفرمایان صنعت پتروشیمی در گفتگو با جهان اقتصاد معتقد است: در حال حاضر بازار محصولات پتروشیمی به دلیل مشکل کمبود نقدینگی و رکود در بازار های صادراتی از جمله بازار عراق در مواجهه با بازار فروش با مشکلات بسیاری روبرو است بطوری‌که در حال حاضر حدود 30 درصد از محصولات پتروشیمی در بورس کالا روی دست عرضه کنندگان می‌ماند.

احمد مهدوی ابهری با اشاره به شفافیت بورس کالا به عنوان بازاری منسجم و نظام‌مند عنوان کرد: آن‌چه که به عنوان بازار خارج از بورس پتروشیمی‌ها یاد می‌شود تا حد زیادی با اغراق و خیال‌بافی مواجه است. در حال حاضر مطابق با قوانین شرکت‌های پتروشیمی موظف به دو بار عرضه محصول در بورس کالا هستند که در صورت عدم معامله می‌بایست آن‌را در خارج از بازار عرضه کنند و یا به بازارهای صادراتی ارسال کنند.

وی هدف اولیه شرکت‌های پتروشیمی را افزایش سهم بازارهای صادراتی عنوان کرد و افزود: پتروشیمی‌ها بدون فاکتور بورس کالا قادر به فروش محصول خود در بازار خارج از بورس نیستند و این‌که گفته می‌شود برای فرار از بار مالیاتی به دنبال یافتن واسطه هستند بیشتر شبیه خیال‌بافی است. در صورتی‌که پتروشیمی‌ها علاقه‌ای برای عرضه محصولات در بورس کالا نداشتند و یا نمی‌خواستند معاملات خود را به این بازار اعلام کنند آن‌وقت شاید برخی شائبه‌ها پذیرفتنی‌تر بود اما در حال حاضر چنین چیزی وجود ندارد.

به گزارش جهان اقتصاد یک استاد دانشگاه به تازگی در گزارشی با اشاره به روش شرکت‌های پتروشیمی برای دور زدن بورس کالا عنوان کرده بود: روش این شرکت‌ها به این شکل است که کالای خود را به صورت صادراتی به یک شرکت واسط می‌فروشند . شرکت واسط مالیات بر ارزش افزوده‌ای پرداخت نمی‌کند چون کالای صادراتی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف است‌. کالا از انبار شرکت‌های پتروشیمی خارج می‌شود و در نزدیکی‌ مرزهای گمرکی انبار شده و از آن جا به دلالان فروخته شده و سر از بازار تهران در می‌آورد ! شرکت واسط 9 درصد کالا را ارزانتر خریده است ( چون مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت نکرده است) و 3 درصد بالاتر از قیمت خریداری شده کالای خود را می‌فروشد . دلال نیز اگر به 3 درصد سود راضی باشد‌، کالا را به مصرف کننده نهایی 3 درصد زیر قیمت بورس کالا تحویل می‌دهد . هر 4 ضلع تشکیل دهنده این معامله راضی هستند. شرکت پتروشیمی، شرکت واسط، دلال و مصرف کننده نهایی . در این بین تنها بورس کالا که همکاری بسیار خوبی با سازمان امور مالیاتی دارد و دولت متضرر می‌شوند که برای 4 رکن بالا اصلا مهم نیست .