درنشست «تراریخته؛ زوایا و نگاه‌ها» مطرح شد
گروه تولید-رییس انجمن علوم زراعت و اصلاح نباتات کشور ارزش جهانی بذرهای تراریخته را حدود ۱۵میلیارد دلار و ارزش محصول نهایی تراریخته را ۱۶۰میلیارد دلار درسال دانست و گفت: تا سال ۲۰۵۰ باید برای ۹ میلیارد نفر غذای کافی تامین شود.
دکتر بهزاد قره‌یاضی در نشست «تراریخته؛ زوایا و نگاه‌ها» به گزارش‌های منتشر شده در روزنامه‌ها و رسانه‌ها در سال ۵۸ اشاره کرد که در آن توسعه فناوری هسته‌ای را خیانت به خلق دانسته بود و افزود: همین ادبیات نیز در زمان توسعه بیوتکنولوژی و تراریخته به کار برده می‌شود و این فناوری را علل بسیاری از بیماری‌ها قلمداد می‌کنند.
وی، ۱۰ چالش اصلی جوامع بشری تا سال ۲۰۵۰ را انرژی، آب، غذا، محیط زیست، فقر ، تروریسم و جنگ، بیماری، آموزش، دموکراسی و جمعیت دانست و خاطرنشان کرد: آب، غذا و محیط زیست از چالش‌های اصلی کشور بشمار می‌رود، ضمن آنکه امنیت غذایی نیز در همه دوران مهم بوده است.
رییس انجمن علوم زراعت و اصلاح نباتات کشور با اشاره به وضعیت امنیت غذایی در ایران گفت: سالیانه حدود ۱۸ میلیارد دلار غذای آماده مصرف (گندم، جو و ذرت) وارد کشور می‌شود و بیش از ۹۰ درصد روغن نباتی و بیش از ۹۰ درصد از علوفه و خوراک دام کشور وارداتی است.
قره‌یاضی ایران را یکی از بزرگترین واردکنندگان برنج و گندم در جهان توصیف کرد و یادآور شد: بیش از ۵۵ درصد کالری مصرفی کشور وارداتی است و این در حالی است که ۵ میلیارد دلار از واردات محصولات غذایی طی ۱۰ سال گذشته را محصولات تراریخته تشکیل می‌دهد.
رییس انجمن ایمنی زیستی ایران میزان مصرف کل سموم در کشور را معادل ۲۷ هزار تن ذکر کرد و افزود: در حالی سرانه هر فرد در مصرف سموم کشاورزی ۴۰۰ گرم است که سالانه ۷۰ هزار سرطانی گزارش می‌شود که ۴۰ هزار نفر آنها به دلیل مصرف سموم کشاورزی است.
بررسی وضعیت تولید بذر و کشت محصولات تراریخته
قره‌یاضی، تولید بذر و محصولات تراریخته را در راستای تقویت امنیت غذایی و پایداری تولید در تغییر آب و هوا دانست و گفت: تولید محصولات تراریخته موجب کاهش مصرف ۴۴۳ میلیون کیلوگرم ماده موثر حشره‌کش‌های شیمیایی، کاهش تولید ۱۹ میلیارد کیلوگرم گاز کربنیک تنها درسال ۲۰۱۰ که معادل حذف حدود ۹ میلیون اتومبیل از جاده‌ها است و حفظ تنوع زیستی از طریق صرفه‌جویی در کشت ۹۱ میلیون هکتار زمین خواهد شد.
وی، تولید این نوع محصولات را راهکاری برای کاهش فقر ۱۵ میلیون کشاورز خرده‌پا ذکر کرد و ادامه داد: بر این اساس ارزش جهانی بذرهای تراریخته حدود ۱۵ میلیارد دلار و ارزش محصول نهایی تراریخته ۱۶۰ میلیارددلار در سال است.
این محقق بیوتکنولوژی با تاکید بر اینکه دست‌ورزی‌های محصولات کشاورزی از ۱۱۰۰ سال قبل بوده است، به گیاه هویج اشاره کرد که با روش‌های اصلاح نژادی به شکل امروزی درآمده است.
روند مهندسی ژنتیک در کاهش معضلات زمین
دکتر امید منصوری، استاد گروه بیوتکنولوژی دانشگاه تهران هم دراین نشست گفت: مطالعات اخیر محققان کشور در زمینه تغییر اقلیم در استان خراسان جنوبی نشان می‌دهد که این استان تا سال ۲۰۵۰ به میزان دو درجه گرم‌تر خواهد شد.
منصوری یادآور شد: در سال ۹۴ حدود ۳۰ هزار نفر از زابل به دلیل خشکسالی کوچ کردند و در حال حاضر اجازه کوچ به خانوارها داده نمی‌شود.وی با تاکید بر اینکه گازها شرایط کره زمین را به ۸۰۰ سال قبل پیش می‌برد، اضافه کرد: علاوه بر آن شاهدیم که به دلیل توسعه اراضی کشاورزی دریاچه ارومیه تخریب شد و این توسعه به خاطر کم بودن عملکرد در واحد سطح است.
استاد دانشگاه تهران، راهکار رفع این معضلات زیست‌محیطی را در بیوتکنولوژی می‌داند.
استاد گروه بیوتکنولوژی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه از زمان‌های بسیار دور روش‌های کلاسیک اصلاح نباتات اجرایی می‌شد، ادامه داد: از ۱۲ هزار سال قبل در کشور اصلاح دام و نباتات اجرایی می‌شد، بدون آنکه مردمان آن زمان علم بیوتکنولوژی را بدانند.
منصوری در عین حال با تاکید بر اینکه در آن زمان جمعیت کم و روش‌های اصلاح نباتات پاسخگوی نیازهای جامعه بشری آن بود، اضافه کرد: ولی در طول قرن بیستم جمعیت ۴ برابر می‌شود، این روش کلاسیک دیگر جوابگوی نیازهای بشر نبوده؛ از این رو است که مشاهده می‌کنیم ذرت و گندمی که هم‌اکنون مصرف می‌شود، محصولاتی نبوده که در گذشته رویش داشته‌اند، بلکه این ذرت «ایجاد شده است».
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه در ۱۰ سال اخیر بیوتکنولوژی DNA رشد ۱۰ هزار برابری داشته است، گفت: این فناوری، «ابر دستاورد» بشر است که سیر تکامل انسان را تغییر می‌دهد و در آینده دیگر موضوع انتقال ژن مطرح نیست، بلکه تولید موجود مستعد اقلیم حاکم خواهد شد.
استاد گروه بیوتکنولوژی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه ۹۲ درصد از زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود، گفت: اگر بتوانیم تولید این محصول را ساماندهی کنیم، قادر به کنترل بازارهای جهانی خواهیم بود.
سهم ۶ درصدی ایران از گردش جهانی زعفران
رییس انجمن ژنتیک ایران هم در این نشست با بیان اینکه ۹۰ درصد از زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود، یادآور شد: این در حالی است که تنها ۶ درصد گردش مالی حاصل از فروش زعفران نصیب ایران می‌شود.
دکترمحمود تولایی با اشاره به کاربردهای بیوتکنولوژی، این فناوری را یکی از مهمترین فناوری‌های قرن بیست و یکم معرفی کرد و افزود: امروزه ۱٫۵ برابر ظرفیت محیط زیست استفاده می‌کنیم و این نوع مصرف کردن به معنای از دست دادن سرمایه‌های اصلی کشور است و اگر نتوانیم به سرعت ظرفیت‌های زیست محیطی را برگردانیم، شرایط زیست بشر ناممکن خواهد بود.
وی با بیان اینکه امروز بازیافت آلاینده‌ها و احیای محیط زیست و پیشگیری از تخریب‌های آن با استفاده از روش‌های بیوتکنولوژی میسر شده است، ادامه داد: سخت‌ترین پساب‌ها مربوط به صنایع نساجی است و دانش بیوتکنولوژی قادر است علاوه بر حذف این آلاینده‌ها، مهمترین آلاینده‌های زیست محیطی را که کربن‌های سخت هستند و با هیچ روشی نمی‌توان آنها را از بین برد، با استفاده از شیوه‌های بیوتکنولوژی رفع کند.
تولایی با اشاره به نقش میکروارگانیزم‌ها در احیای محیط زیست و حذف آلاینده‌ها، یادآور شد: در صنعت بسیاری از نیازمندی‌ها وجود دارد که با استفاده از تکنیک‌های بیوتکنولوژی قابل رفع است که نمونه آن را می‌توان به استحصال معادن کم عیار اشاره کرد.
وی در این باره توضیح داد: در معادنی چون «موته» طلای دلیجان، کوه تخریب شده و سنگ طلای آن استخراج می‌شود، این سنگ‌ها در حوضچه‌های آرامش در محلول‌هایی معلق می‌مانند که حاوی سیانور است؛ این ماده می‌تواند به آب‌های زیر زمینی نفوذ کند و تبخیر آن موجب آسیب رساندن به ریه‌ها می‌شود.
رییس انجمن ژنتیک ایران با تاکید بر اینکه روش‌های بیوتکنولوژی می‌تواند در این زمینه نقش مهمی را ایفا کند، اظهار کرد: متخصصان این رشته با غربالگری اطراف معدن میکروارگانیزم‌هایی را شناسایی می‌کنند که قادر به تغذیه از عناصر معدنی هستند و ژن این میکروارگانیزم‌ها جداسازی شده و در باکتری‌هایی که سریع تکثیر می‌یابند، وارد می‌شود و به این ترتیب به جای تخریب محیط زیست، با استفاده از روش‌های فروشویی زیستی و هزینه‌های کمتر، اقدام به استحصال معادن می‌شود.
