گروه بازار: رئيس اتاق بازرگاني و صنايع و معادن تهران از انجام مذاکراتي از سوي اردوغان با مقامات جمهوري اسلامي ايران براي توسعه روابط تجاري ميان دو کشور خبرداد و گفت: اميدوار به جهش در روابط اقتصادي دوجانبه دو کشور هستيم.‏
يحيي آل اسحاق در ديدار با رييس اتاق‌هاي بازرگاني ترکيه، به وضعيت جديد ايران و عزم مسئولين براي توسعه روابط اشاره کرد و گفت: ما هم به عنوان فعال بخش خصوصي، باورمان اين است که ترکيه در همه شرايط تحريم و غير آن شريک خوبي است.‏
رئيس اتاق بازرگاني و صنايع و معادن تهران با ذکر اينکه مسائل تحريم ايران باعث بروز مشکلاتي شد، افزود: ولي در عين حال دو کشور در اين شرايط به هم نزديک‌تر شدند و شناخت بهتري از هم پيدا کردند. ما با ترکيه در رده‌هاي بالا و متوسط رابطه داريم.‏
وي، رده‌هاي بالا را مواردي همچون حوزه‌هاي انرژي، نفت و گاز، حمل‌و نقل، کشورهاي عضو اکو و کشورهاي منطقه‌اي دانست و تصريح کرد: به لحاظ استراتژيک بهتر است اين روابط هرچه بيشتر توسعه يابند. البته درست است که در حال حاضر رابطه تجاري دو کشور حدود 15 ميليارد دلار است، ولي انتظار ما بسيار بيشتر از اينهاست؛ مثلاً در حد 30 ميليارد دلار. به غير از اينها، ظرفيت بازارهاي منطقه‌اي نيز مي‌تواند بالا باشد.‏
به گفته ال اسحاق، جمعيت دو کشور ايران و ترکيه، جمعاً حدود 150 ميليون نفر است. ضمن اينکه جمعيت حدوداً 300 ميليون نفري کشورهاي منطقه را نيز نبايد ناديده گرفت، اما هرچه ترکيه جلو رود، احتياج به بازارهاي بيشتري دارد. براي ايران نيز وضعيت به همين شکل است. بنابراين مي‌توانيم با همکاري دو کشور در بازارهاي منطقه‌اي، حرکتي در جهت منافع ايران و ترکيه داشته باشيم و همکاران بسيار خوبي براي هم باشيم. اين همکاري هم در رده‌هاي بالا مي‌تواند انجام شود و هم در رده‌هاي متوسط.‏
وي اظهار داشت: ما در ايران به دنبال اين هستيم که شرکت‌هاي‌ ايراني با شرکت‌هاي صاحب‌نام شما شريک شوند و معتقديم اين شراکت مزاياي آنها را افزايش مي‌دهد. تفکر ما به هيچ وجه کوتاه‌مدت نيست. رفت‌وآمد هيأت‌هاي دو کشور نيز نشان‌دهنده اين است که برآورد ما درست بوده است. ما وقتي با مسئولان حکومتي صحبت مي‌کنيم، متوجه مي‌شويم که جهت‌گيري‌هاي دولت ما توسعه‌محور است. توصيه دولت به ما به عنوان فعال بخش خصوصي، داشتن تفکر و برنامه‌ريزي بلندمدت است. البته در کوتاه‌مدت هم به فکر حل مشکلات جاري هستيم.‏
در ادامه سرپرست هيات تجاري ايراني به برخي از مشکلات جاري کوتاه‌مدت اشاره کرد و گفت: حل آنها حمايت طرف ترک را نيز مي‌طلبد. و اين کمک از لحاظ استراتژيک در بلندمدت و کوتاه‌مدت يک نياز است.‏
رييس اتاق بازرگاني تهران، برخي از مشکلات کوتاه‌مدت را برشمرد و نخست به مسائل بانکي ناشي از تحريم‌ها اشاره کرد که مي‌تواند با توجه طرف ترک حل شود. سپس به مسائل بوروکراسي مثل تعرفه‌هاي ترجيحي اشاره کرد.‏
وي گفت: خوشبختانه با سفر اردوغان به ايران و مذاکراتي که انجام شد، خيلي از مشکلات مي‌تواند حل شود. او به حدود 120 قلم کالايي اشاره کرد که از طرف هريک از دو کشور بايد از طريق مجالس پيگيري شود.‏
آل‌اسحاق مسأله ديگر را مربوط به حوزه حمل‌ونقل و به ويژه حمل‌ونقل ريلي دانست و گفت: حمل‌ونقل ريلي از دو جهت اهميت دارد. يکي به دليل رابطه ايران و ترکيه و يکي هم به دليل رابطه با کشورهاي عضو اکو و کشورهاي همسايه. اگر حمل‌نقل ريلي تسهيل شود، ما و شما به عنوان يک دروازه طلايي براي هم خواهيم بود و بازارمان امکان باز شدن پيدا خواهد کرد.‏
رييس اتاق بازرگاني تهران، با اشاره به اينکه ما در ايران به دنبال حل مسائل هستيم، مسأله بعد را مربوط به حوزه پتروشيمي دانست. ضمن اينکه در سال 80 درصد از نياز ترکيه به پتروشيمي، از طريق واردات از کشورهاي ايران، آلمان، عربستان و کره‌جنوبي تأمين مي‌شود.‏
وي در عين حال به 6 درصد تعرفه اضافي وضع‌شده بر بعضي از محصولات پتروشيمي ايران اشاره کرد و گفت: اين مسأله دو وجه دارد. نخست آنکه قيمت تمام‌شده محصولات پتروشيمي ايران را بالا مي‌برد و از مزيت رقابتي ما مي‌کاهد. دوم اينکه با روح توسعه روابط ايران و ترکيه در تناقض است.‏
آل اسحاق، مسأله ديگر را مربوط به حوزه حمل‌ونقل زميني دانست وبه ترافيک طولاني کاميون‌هاي ايراني در مرز بازرگان اشاره کرد که گاهي به چندين کيلومتر مي‌رسد. همچنين به برخي مسائل گمرکي في‌مابين نيز اشاره کرد.‏
وي به برخي مسائل در حوزه گاز و توان ايران براي افزايش صادرات از 10 ميليارد مترمکعب در سال به 20 ميليارد متر مکعب در سال نيز اشاره کرد. او در پايان به موضوع مناطق آزاد نيز اشاره کرد و گفت: مذاکراتي براي شکل‌گيري مناطق آزاد صنعتي انجام شده است و در صورت همکاري در اين زمينه مي‌توانيم صنايع‌مان را ارتقاء دهيم. که اين موضوع توجه شما را نيز مي‌طلبد.‏
پس از اين سخنان، ريفات حصارچيک‌اوغلو، رييس اتاق‌هاي بازرگاني ترکيه گفت: از زمان آمدن آقاي روحاني، صحبت‌ها و کارهايي که او انجام داده، هم براي ايران و هم براي منطقه نتايج مفيدي در بر داشته است.‏
وي افزود: ما برادر هستيم، ولي کارهايي که انجام مي‌دهيم، برادري‌مان را ثابت نمي‌کند. هرچقدر ايران آرامش و سلامتي داشته باشد، ترکيه هم آرامش و سلامتي دارد.‏
حصارچيک اوغلوگفت: مثلاً آقاي روحاني، آقاي نهاونديان را به عنوان رييس‌دفتر خود انتخاب کرده است و اين نشان‌دهنده توجه ويژه او نسبت به تجارت است. البته ايران هنوز در رابطه با برخي مسائل از جمله تعرفه ها، ليست خود را به ما نداده است و اگر اين ليست به دست ترکيه برسد و تعرفه‌ها کاهش يابد، حجم تجارت زياد مي‌شود.‏
وي به اعضاي سازمان کشورهاي اسلامي اشاره کرد و گفت: هم ايران و هم ترکيه پيمان مربوط به آن را امضا کرده‌اند. ولي ايران در رابطه با اين سازمان نيز هنوز به ما ليست تعرفه‌هايش را نداده است. کافي است که ايران ليست تعرفه‌هايش را به ما بدهد تا متوجه شويم تعرفه چه کالاهايي را کاهش داده است، آن‌گاه در پي آن مسأله تجارت ترجيحي نيز حل خواهد شد. در حال حاضر نگراني ما از بابت رسيدن ليست تعرفه‌ها از سوي ايران است.‏
اين مقام ترک، در مورد گمرک نيز گفت: تمام کشورها يک در گمرکي دارند. اما در مورد ايران هيچ‌کس تاکنون نتوانسته مشکل گمرکات را حل کند؛ حتي آقاي احمدي‌نژاد. الآن ديگر انرژي ما گرفته شده است.‏
وي به درهاي گمرکي موجود اشاره کرد و گفت: هم اکنون دروازه مرزي گمرکي کاپ-خوي به شهر وان مي‌رسد که ايران بايد 20 کيلومتر از راه آن را بسازد. ما متوجه سختي کار در دروازه مرزي بازرگان-دوبايزيد هستيم. اما اگر دروازه کاپ-خوي رونق بگيرد، جايگزيني براي مرز بازرگان-دوبايزيد مي‌شود و اين جايگزيني در حال حاضر معطل 20 کيلومتر راهي است که ساخته نشده. مرز حقاني نيز براي تردد به سمت اصفهان استفاده مي‌شود. اگر آقاي آل‌اسحاق از اين موضوع حمايت کند، ما هم مي‌توانيم کارمان را تمام کنيم. ما مي‌خواهيم از خاک ايران تا چين حمل‌ونقل داشته و مجدداً جاده ابريشم را احيا کنيم. ايران نيز مرکز اين راه تجاري است. مسأله ديگر تفاوت قيمت گازوئيل در دو کشور است که براي تجارت خوب نيست.‏
حصارچيک‌اوغلو در مورد حمل‌ونقل ريلي نيز گفت: به لحاظ ريلي، قطار بايد از روي درياچه وان رد شود و اگر امکان اين تردد برقرار شود، اوضاع خيلي بهتر مي‌شود و مسير تجاري ريلي از افغانستان و پاکستان تا انگلستان مي‌تواند ادامه پيدا کند. ما با کمک دولت ترکيه در حال ساخت ريل هستيم.‏
وي به تجربه گمرگي ترکيه نيز اشاره کرد و افزود: ما تا سال 1996 از صفر کردن تعرفه‌هاي گمرکي مي‌ترسيديم. ترس ما از زياد شدن واردات بود و اينکه توان توليد ما از بين برود. اما در حال حاضر که تعرفه‌هاي گمرکي ما با اروپا به صفر رسيده، ولي فايده‌اش به ما مي‌رسد. در سال 1996 حدود 30 ميليارد دلار تجارت داشتيم، اما اين رقم الآن به حدود 120 ميليارد دلار رسيده است. الآن در 145 قلم کالا با اروپا تجارت داريم. در مورد ايران نيز، تاريخ نشان مي‌دهد ايرانيان بازرگان هستند و در دنيا هم به اين کار مشهورند. اتاق شما قبلاً از ما جلوتر بود. راه ما را هم تورگوت اوزال باز کرد. ان شاء ا..ّ. شما نيز پيشرفت کنيد، زيرا در اين صورت ما نيز خوشحال مي‌شويم. هرچه شما پولدارتر شويد، ما نيز پولدارتر مي‌شويم. ما حاضريم به شما در اين زمينه مشورت بدهيم.‏
در ادامه برنامه هيأت تجار ايراني، آل‌اسحاق با آقاي نورالدين اوزدبير، رييس اتاق بازرگاني آنکارا، ديدار کرد و گفت: توليد ناخالص داخلي ايران، علي‌رغم اوضاع نامناسب، حدود 520 ميليارد دلار بود. صادرات و واردات غيرنفتي نيز حدود 120 ميليارد دلار بود.‏
وي در ادامه با اشاره به اينکه در برنامه 5 ساله ايران، حدود 500 ميليارد دلار سرمايه‌گذاري در حوزه نفت و گاز در نظر گرفته شده است، سرمايه‌گذاري در حوزه‌هاي ديگر را نيز حدود 200 تا 300 ميليارد دلار دانست.‏
آل‌اسحاق به پروژه‌هاي ساخت‌وساز ايرانيان در کشورهاي همسايه مثل عراق اشاره کرد و افزود: فضاي عمومي ايران، آتيه خوبي را نشان مي‌دهد. زيرا منابع ما به طور بالقوه خوب است. ذخاير ارزي‌مان در خارج از کشور بالاي 100 ميليارد دلار است. به لحاظ انساني نيز وضعيت خوبي داريم. در نتيجه به طور بالقوه وضعيت خوبي داريم ولي به دليل برخي محدوديت‌ها در بالفعل کردن آنها با مشکل مواجهيم. مثلاً به طور بالفعل با ترکيه حدود 15 ميليارد دلار تجارت داريم. از نظر ما اين حجم تجارت بيشتر نيز مي‌تواند باشد. ما فارغ از بحث تحريم‌ها، فکر مي‌کنيم مي‌توانيم وضعيت اقتصادي‌مان را به نفع دو کشور توسعه بدهيم.‏
وي همچنين گفت: قرار است کشور ترکيه حدود 160 ميليارد دلار صادرات داشته باشد. صنايع‌تان نيز وضعيت خوبي دارد. پيشرفت‌هاي ترکيه از زمان ملاقات قبلي‌ام با شما تا الآن، کاملاً محسوس است. رشد شما به لحاظ تکنولوژي و فناوري خوب بوده است. در داخل ايران نيز، چه از طرف دولت و چه از طرف بخش خصوصي، قرار است با شما رابطه خوبي داشته باشيم. لذا، ما فکر مي‌کنيم اگر واحدهاي صنعتي دو کشور بتوانند با يکديگر همکاري کنند، بسيار بهتر مي‌توانند رشد کنند.‏
آل‌اسحاق در ادامه سخنانش، مجدداً به همان مشکلاتي که در حضور حصارچيک‌اوغلو (رييس اتاق‌هاي ترکيه) عنوان کرده بود، اشاره کرد و افزود: "رييس‌جمهور ايران، دکتر روحاني، به زودي قصد سفر به ترکيه را دارد. دولت جديد، دولت اعتدال و تعامل است. در هر صورت ما فکر مي‌کنيم که به اصطلاح ابر و باد و مه و خورشيد و فلک دست به دست هم داده‌اند تا ما رشد کنيم. لذا، کمک شما در اين زمينه حتماً نقشي جدي خواهد داشت.‏
وي در ادامه از آقاي اوزدبير براي سفر به ايران و ديدار با صنعتگران ايراني دعوت کرد. رييس اتاق بازرگاني تهران، در بخش ديگري از سخنانش به شهرک‌هاي صنعتي مشترک بين دو کشور اشاره کرد و گفت: ايجاد چنين شهرک‌هايي نياز به حمايت شما نيز دارد.؛ ضمن اينکه شهرک‌هاي صنعتي ما امکانات خوبي دارند. نزديک هر شهر بزرگ ما، تقريباً يک يا دو شهرک صنعتي موجود است. امکانات اين شهرک‌ها نيز شامل، ماشين‌آلات نسبتاً جديد صنعتي، آب، برق، گاز و نيروي انساني کارآزموده مثل مهندسين و تکنسين‌هاست. ولي در حال حاضر اين شهرک‌ها با ظرفيت کامل فعاليت نمي‌کنند. اگر شهرک‌هاي صنعتي دو کشور موافقتنامه صنعتي امضا کنند، زمينه براي رشد سريع است.‏
در ادامه، آقاي نورالدين اوزدبير، رييس اتاق بازرگاني آنکارا، گفت: من با تمامي گفته‌هاي شما، صد درصد موافقم. ملتي که در اين جغرافيا با هم زندگي مي‌کنند، حتماً بايد اتحاد داشته باشند. درست است که ابر و باد و مه و خورشيد و فلک دست به دست هم داده‌اند، ولي شيطان هم بيکار ننشسته است. همانطور که شما اشاره کرديد، امسال ترکيه 160 ميليارد دلار صادرات خواهد داشت. 99 درصد از اين صادرات نيز صنعتي است. و اين يعني صادرات اروپا بايد محدود شود. زيرا سهم هرکس از کيک اقتصاد، مشخص است.‏
اوزدبير در ادامه با اشاره به متفاوت بودن ساختار ژنتيک کشورهاي ايران و ترکيه با ديگر کشورهاي منطقه، گفت: درآمد سرانه ترکيه، تقريباً از 11 هزار دلار در سال عبور کرده است. اين موضوع باعث شده ما بتوانيم به فکر ساختن هواپيماي خودمان باشيم و همچنين بالگرد خودمان را بسازيم، پهباد خودمان را بسازيم و رزم‌ناو خودمان را بسازيم. اين قابليت‌هاي ما باعث ناراحتي بقيه شده است. ايران هم مانند ترکيه، هرچقدر درآمدش افزايش مي‌يابد، اقدامات اين‌چنيني‌اش افزايش مي‌يابد و حتي آنقدر پيشرفت مي‌کند که مي‌تواند پهباد آمريکا را به زمين بنشاند.‏
به گفته وي، در مورد کشورهايي مثل عربستان، چون چنين کارهايي را انجام نمي‌دهند، شيطان با آنها کاري ندارد. برخي از کشورها (شيطان) دنيا را ملک شخصي خودشان مي‌دانند و در نتيجه هر اقدامي را براي جلوگيري از پيشرفت ما انجام مي‌دهند. جمعيت 150 ميليوني ايران و ترکيه، متمم يکديگر هستند. اينجا وظيفه خطيري بر دوشمان گذاشته مي‌شود. زيرا براي به ثمر نشستن سياست ميان دولت‌ها، بايد روابطمان بهبود داشته باشد. در دنيا، هرروز سعي مي‌کنند اسلام‌هراسي را برجسته کنند. ايران و ترکيه مي‌توانند پرچمدار تبليغ اسلام در دنيا شوند و اين به عنوان يک دِين بر گردن ماست.‏
وي اظهار داشت: ما همچنين بايد مناسبات ميان نيروي کار دو کشور را برجسته کنيم. صاحب‌سخن بودن در دنيا، لزوم بهبود روابط را مي‌رساند. از سوي ديگر، به دليل اينکه انسان‌ها به منافع شخصي‌شان توجه مي‌کنند، به راحتي به استراتژي‌هاي بلندمدت تمايل نشان نمي‌دهند. تشويق افراد و تسهيل روابط تجاري، وظيفه ماست. بايد به طور جداگانه فعاليت‌هايي انجام شود و ببينيم براي تسهيل روابط چه کاري مي‌توانيم انجام بدهيم.‏
رييس اتاق بازرگاني آنکارا در ادامه به برخي از مشکلات اشاره کرد و گفت: طي سال‌هاي گذشته مشکلاتي در زمينه بانکداري داشتيم. قرار شد در دو کشور حساب‌هايي باز شود و پول هريک از دو کشور به آنها واريز شود. ولي شيطان‌ها اجازه ندادند. وظايف زيادي بر گردن است و بايد انسان‌ها را تشويق کنيم.‏
در ادامه آقاي يابوز جبار، قائم‌مقام و دبير کل اتاق بازرگاني آنکارا، به برخي از مشکلات مابين کشورها و برخي از عدم اعتمادهاي پيش‌آمده اشاره کرد و گفت: به نظر شما چرا عدم اعتماد وجود دارد و در راستاي اعتمادسازي چه بايد کرد و از کجا بايد شروع کرد؟
اوزدبير پيشنهاد ايجاد نهادهايي براي حل اختلاف در دو کشور کرد که حق رأي داشته باشند و نظر آنها مورد پذيرش هر دو کشور قرار بگيرد و در صورتي که اين هيأت‌ها نتوانستند اختلافي را حل کنند، آن‌گاه به دادگاه‌هاي بين‌المللي ارجاع بدهند. دکتر آل‌اسحاق نيز در مورد اين پيشنهاد گفت: ما روي پيشنهاد شما کار مي‌کنيم و نتيجه را از طريق سفارت‌ها به اطلاع شما خواهيم رساند.‏
هيات تجاري اتاق تهران در ادامه برنامه‌هاي خود در ترکيه نيز ديدارهاي متعدد و فشرده‌اي داشت که در گزارش‌هاي تکميلي درج خواهد شد. اين هيات شب گذشته با اتمام برنامه‌ها و ديدارهاي خود به تهران بازگشت