در دومین دوره ملی تربیت مروج متخصص کشاورزی مطرح شد
گروه تولید-معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی با تاکید بر اینکه در طول تاریخ ایران هیچ دولتی به اندازه دولت یازدهم و دوازدهم در بحث آب کشاورزی سرمایه گذاری نکرده است، گفت: امسال حدود ۹ هزار میلیارد تومان اعتبار مصوب شده که این سرمایه گذاری در هیچ دولتی اتفاق نیفتاده است.
به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد،علی مراد اکبری معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی دردومین دوره ملی تربیت مروج متخصص موضوعی ویژه مروجان مسئول پهنه های تولیدی با عنوان مدیریت آب کشاورزی که در مرکز آموزش عالی امام خمینی (ره) واقع در استان البرز برگزار شد، با بیان اینکه محور توسعه بخش کشاورزی بر اساس استفاده بهینه از منابع آب و خاک است، اظهار داشت: اگر بر روی عنصر تولید به صورت دقیق برنامه ریزی نشود کشور با مشکل جدی مواجه خواهد شد.
وی گفت: ایران کشوری است که در منطقه ای خشک و نیمه خشک واقع شده که میزان بارندگی آن کمتر از ۲۴۰ میلی متر در سال است در حالی که قبل از این متوسط بارندگی در کشور ما ۲۵۰ میلی متر بوده است.
آب محور دیپلماسی در دنیا
اکبری با بیان اینکه در دنیا چالش آب یک چالش جدی است، افزود: خیلی از سیاستمداران دنیا اعتقاد دارند که دیپلماسی آب جایگزین دیپلماسی نفت خواهد شد.وی با تاکید بر اینکه آب به عنوان محور دیپلماسی در دنیا مطرح خواهد شد، تصریح کرد: به طور قطع در خاورمیانه این اتفاق افتاده و به شدت منطقه را آسیب پذیر کرده است.
معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی گفت: در چند روز آینده با مسئولان افغانستان جلسه ای داریم در خصوص پروژه هایی که در بالادست هیرمند و هریررود دارند که اگر این پروژه ها به اتمام برسد سد دوستی دیگر آبگیری نخواهد شد و در این صورت جمعیت چند میلیونی مشهد به خطر خواهد افتاد.
وی با یادآوری اینکه این نشست روز ۱۸ آذرماه انجام می شود، افزود: این نشست با حضور مسئولین افغانستانی و ایرانی برگزار می شود و مسئولیت تیم ایرانی با دکتر عراقچی بوده و معاون وزیر نیرو، معاون وزیر جهاد کشاورزی و دکتر کلانتری حضور خواهند داشت.
کاهش ۴۹ درصدی میزان روان آب ها در کشور
اکبری با اشاره به اینکه میزان روان آب های ما حدود ۴۹ درصد در ۱۵ سال گذشته کم شده، افزود: کاهش روان آب ها تهدیدی جدی برای پرشدن سدهایی است که در کشور احداث شده است.وی ادامه داد: در چند سال گذشته خیلی از سدها به ظرفیت کامل نرسیده به طوری که سدی مثل کرخه که ۷۴ میلیارد متر مکعب ظرفیت دارد تاکنون بیش از ۴ میلیارد مترمکعب آبگیری را ندیده است.معاون وزیر جهاد کشاورزی بیان داشت: تبخیر آب در ایران۲۱۰۰ میلی متر یعنی ۳ برابر متوسط جهانی می باشد در حالی که این عدد در دنیا حدد ۸۰۰ میلی متر است.
منابع محدود آب باید مجهز به تکنولوژی شود
اکبری اظهار داشت:دولت یازدهم و دوازدهم تلاش دارد در حوزه آب سرمایه گذاری کند به طوری که در سال جاری با اعتبار مناسبی که برای موضوع آب کشاورزی داشته پروژه های بزرگی در دست اجرا است.
وی از جمله این پروژه ها را پروژه ۵۵۰ هزار هکتاری در خوزستان و ایلام، پروژه حدود ۲۳۰ هزار هکتاری آب های مرزی در غرب و شمال غرب ایران، اجرای ۳۰۰ هزار هکتار آبیاری تحت فشار و یک پروژه ۴۶ هزار هکتاری در سیستان دانست و افزود: در سال جاری در مجموع بالغ بر یک میلیون هکتار در عرصه کشاورزی طرح های آب و خاک انجام می شود.
وی به بهره برداران و مروجان پهنه های کشاورزی تاکید کرد که زمانی که این پروژه ها به اتمام برسد، بهره ورکردن آن ها به دست شما اتفاق خواهد افتاد یعنی اگر مجهز به دانش این کار و استفاده از این تکنولوژی نباشید، ما، شما و بهره برداران به صورت قطع بهره ور نخواهیم شد.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: اکنون در کشور میزان راندمان و بهره وری مصرف آب در بخش کشاورزی را تعیین کرده ایم به طوری که میزان بهره وری ۰.۹ کیلوگرم در مترمکعب به حدود ۱.۲۵ رسیده است که جهش بسیار خوبی اتفاق افتاده ولی تا مطلوب فاصله بسیار است.
اکبری عدد مطلوب را رسیدن به ۲ کیلوگرم در مترمکعب دانست و افزود: این ارتقا باید تا پایان برنامه ششم محقق شود.
وی با بیان اینکه در برنامه ششم رد پای خوبی در بخش آب و خاک دیده شده، ادامه داد: سازمان برنامه و بودجه هم باید کمک کند تا در این دو بخش متناسب با تعهدات و تکالیف تعریف شده برای دولت آن را عملیاتی کنیم.
مصوبات خوب برنامه ششم در بحث آب و خاک
اکبری گفت: در برنامه ششم توسعه هم بحث آب و هم بحث خاک در چند جلسه با کمیسیون کشاورزی و تلفیق پیگیری شد و مصوبات خوبی در برنامه ششم برای دولت تعریف شده که از جمله آن اجرای سالانه ۵۰۰ هزار هکتار روش های مدرن آبیاری و عملیات آب و خاک و ۵۰۰ هزار هکتار بهبود وضعیت خاک کشاورزی است که اگر منابع و اعتبارات آن تامین شود با این حرکت اتفاق خوبی در کشور خواهد افتاد.
وی افزود: تنها راه این است که با منابع محدود آبی که داریم بهره وری را افزایش و میزان مصرف آب را کاهش دهیم.
معاون وزیر جهاد کشاورزی بیان داشت: در برنامه ششم به دولت تکلیف شده که در پایان برنامه سالانه حداقل ۱۱ میلیارد مترمکعب در منابع آب کشور صرفه جویی شود.
وی گفت: برای رسیدن به هدف راهبردها مشخص شده و عرصه عملیاتی آن هم دست مروجان خواهد بود که یکی از این راهبردها توسعه روش های نوین آبیاری است که اکنون نیز در حال اجرا است به طوریک ه در سالجاری تاکنون ۱۰۰ هزار هکتار آبیاری تحت فشار انجام شده، ۱۵۰ هزار هکتار هم در دست اجرا است.
وی با بیان این که این عدد تا پایان سال به ۳۰۰ هزار هکتار با شرط تامین اعتبارات خواهد رسید، افزود: رویکرد ما در آبیاری تحت فشار و روش های نوین آبیاری، روش میکرو با رعایت تمام پارامترهای فنی و مهندسی است.
اکبری ادامه داد: در سال گذشته در حدود ۳۰ هزار هکتار آبیاری تیپ درگندم انجام شد که در این مزارع حداقل تولید ۷.۵ تن و حداکثر ۱۳.۲ تن در هکتار با مصرف کمتر از ۴ هزار مترمکعب آب بوده که نشان دهنده این است که این ظرفیت در کشور وجود دارد تا این روش را توسعه دهیم.
اصلاح الگوی کشت، راهکار بعدی
وی یکی دیگر از راهکارها برای کاهش مصرف آب را اصلاح الگوی کشت دانست و گفت: ما راهی جز این نداریم و باید به سمت گیاهان کم آب بر برویم و همچنین به سمت مزیت های نسبی برویم و آن را در برنامه های اولویت دار قرار دهیم .
وی افزود: یکی دیگر از راهبردها توسعه کشت های گلخانه ای است یعنی گیاهان پرمصرف را به محیط های کنترل شده ببریم.
اکبری تاکید کرد:در صورتی که نتوانستیم تمام گیاهان پرمصرف را به سمت محیط های کنترل شده ببریم، نگاهمان این است که در صیفی و سبزی و دیگر گیاهان پرمصرف به سمت آبیاری میکرو برویم.
وی اظهار داشت: سال گذشته در هرمزگان ۹ هزار هکتار آبیاری تحت فشار انجام شده که تمام آن تیپ بوده و در جیرفت نیز ۸ هزار هکتار به روش تیپ انجام شده که نشان می دهد اقبال عمومی از این روش ها خیلی خوب شده است.
اکبری یکی دیگر از برنامه ها را تغییر فصل کشت عنوان کرد و گفت: به طور مثال در کشت چغندرقند که در کشور ما معمولا در فصل بهار کشت می شود آن را در مناطق گرمسیر به کشت در فصل پاییز برای استفاده از باران موثر و مصرف کمتر آب تغییر دهیم.
وی افزود: همچنین اعتقاد داریم کشت نیشکر در خوزستان را به کشت چغندر قند به دلیل کمتر مصرف کردن آب تغییر بدهیم زیرا مصرف آب در نیشکر ۳۰ هزار مترمکعب است در حالی که در کشت پاییزه چغندر قند به ۷.۵ هزار مترمکعب می رسد.
معاون وزیر جهاد کشاورزی اضافه کرد: فصل استفاده از مالچ به خاطر کمتر شدن تبخیر در پهنه ها باید جزو برنامه ها قرار گیرد که با این روش تبخیر تا ۹۰ درصد کاهش می یابد.
وی استفاده از آب مجازی را یکی دیگر از سیاست ها برای کاهش موثر آب دانست و گفت: یکی از روش ها در کشور این است که سیاست را بر کشت گیاهان کم مصرف بگذاریم و واردات را بر گیاهان پرمصرف بگذاریم.
اکبری افزود: بر اساس اعداد و ارقام اعلام شده سالانه ۵ میلیارد مترمکعب آب در قالب آب مجازی صادر می کنیم و حدود ۳۵ میلیارد مترمکعب آب وارد می کنیم که جزو سیاست هایی است که دولت روی آن کار می کند.
برنامه ریزی برای آب بدون نگاه به خاک مفهوم ندارد
این مسئول با اشاره به حساسیت موضوع خاک در بخش کشاورزی گفت: نگاه ما این است که بحث خاک در کشور برجسته شود زیرا موضوع خاک در کشور ما غفلت شده است.
وی افزود: بارها اعلام شده هرگونه برنامه ریزی برای آب کشور بدون توجه به خاک معنی و مفهوم ندارد زیرا خاک مخزن آب است و اگر این مخزن را نتوانیم نگهداری و مدیریت کنیم بحث مدیریت آب مفهوم ندارد.
وی اضافه کرد: به ازای افزایش یک درصد منابع آلی خاک ۲.۵ برابر ظرفیت نگهداری خاک اضافه خواهد شد یعنی منابع آب در دسترس ریشه قرار خواهد گرفت، بنابراین می خواهیم مروجین حاضر در پهنه ها بحث آب و خاک را با هم ببینند و غیر از این راهی نخواهیم داشت؛ به تنهایی نمی توان روی هرکدام از آن ها برنامه ریزی کرد.
اکبری با بیان اینکه ۹ هزار میلیارد تومان به وزارت جهاد کشاورزی اعتبار اختصاص یافته، افزود: یک درصد آن ۹۰ میلیارد تومان می شود که اگر برای مباحث دانش و تکنولوژی هزینه شود برای این بخش تاثیر به سزایی خواهد داشت.
وی اظهار داشت:۹۹ درصد کار عملیاتی، اجرایی و زیرساختی انجام می دهیم ولی حاضر نیستم یک درصد آن را در بخش دانش هزینه کنیم و اگر نتوانیم این دانش و خرد را به کشاورز و بهره بردار و کارشناس انتقال دهیم ابتر خواهد ماند.
