نوسانات ارزهای مختلف در بازارهای جهانی ممکن است منجر به تغییرات غیرمنتظرهای در کسب و کارهای مختلف در کشور شود. از این رو پایش مستمر این متغیرهای کلیدی باید در دستور کار فعالان اقتصادی قرار گیرد. دلار آمریکا به واسطه حجم بالای معاملات در بازارهای جهانی از جمله متغیرهای تأثیرگذار است. از سوی دیگر همبستگی کالاها و داراییهای دیگر با دلار منعکس کننده اهمیت این ارز میباشد؛ بهطوریکه شاخص دلار مهمترین عامل تأثیرگذار بر قیمت جهانی طلا و همچنین قیمت طلای داخل میباشد و نیز وضعیت اقتصاد آمریکا، به دلیل رتبه نخست واردات نفت، نقش تعیین کنندهای در نوسانات قیمت جهانی نفت دارد. بنابراین اخبار و آمار منتشر شده توسط مراجع رسمی که بازتاب دهنده چشمانداز اقتصادی این کشور باشد منجر به تغییرات شاخص دلار خواهد شد.
بانک مرکزی آمریکا پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸ میلادی دست به اجرای سیاستهای انبساطی زد و پس از ۱۱ بار متوالی نرخ بهره خود را از ۵٫۲۵ درصد به ۰٫۲۵ درصد رساند. این سیاستها موجب خروج اقتصاد آمریکا از رکود و تثبیت اقتصادی این کشور گردید. نرخ بیکاری این کشور نیز که پس از بحران به بالاتر از ۱۰ درصد رسیده بود طی یک سیر نزولی به ۵ درصد رسیده است. حال پس از گذار از این مرحله، و تثبیت نرخ بهره به مدت حدود ۷ سال این بانک در آستانه افزایش نرخ بهره قرار دارد. این بانک براساس بیانیههای کمیته بازار خود مترصد تثبیت رشد اقتصادی، نرخ بیکاری و افزایش نرخ تورم آمریکا به حدود ۲ درصد بود تا سیاستهای برنامهریزی شده پولی را به اجرا گذارد. اگرچه ماه گذشته میلادی، برخی از تحلیلگران منتظر اعلام آغاز این سیاستها بودند اما این انتظارات برآورده نشد و نگاه نهادهای پولی و سرمایهگذاران در تمام دنیا به جلسه ماه آینده میلادی دوخته شده است.
سخنرانی رئیس بانک مرکزی آمریکا در تاریخ ۴ نوامبر سال جاری (۱۳ آبان ماه) حاکی از افزایش احتمال بالا رفتن نرخ بهره و به تبع آن افزایش قیمت دلار در مقابل سایر ارزها در ماه آینده بود. با توجه به روند صعودی شاخص دلار در هفته اول نوامبر، میتوان دریافت سرمایهگذاران مطالب ارائه شده توسط وی را مؤید محتمل بودن افزایش نرخ بهره دانستهاند. انتظارات سرمایهگذاران در بازارهای جهانی در مورد افزایش نرخ بهره در نظرسنجیها، فراتر از ۶۰ درصد برآورد شده است.
در این سخنرانی، بهبود فراتر از انتظار شاخصهای بازار کار آمریکا تأیید شده است. لازم به ذکر است بازگشت بازار کار آمریکا به رونق و کاهش و تثبیت نرخ بیکاری از جمله اهداف بلندمدت این بانک برای آغاز سیاستهای پولی جدید میباشد. اما نکتهای که در بیانیه ماه اکتبر کمیته بازار فدرال رزرو میتواند بسیار کلیدی باشد این است که در بیانیه مذکور جملاتی که دربردارنده نگرانی این کمیته از تأثیر رکود جهانی بر فعالیتهای اقتصادی آمریکا است حذف شده و تنها بر پایش متغیرهای اقتصاد جهانی تأکید شده است.
بنابر این تفاسیر، از ماههای آتی انتظارات افزایش شاخص دلار در مقابل سایر ارزها تقویت و قیمت جهانی طلا نیز دارای چشمانداز نزولی خواهد بود. لذا لازم است فعالان اقتصادی نوع ارزهای مبادله شده در معاملات تجاری، تأمین منابع ارزی در ماههای آینده، استراتژیهای خرید و فروش طلا و همچنین کالاهای جهانی را با دقت تعیین نمایند تا از نوسانات نامطلوب بهدور مانند.
علی اکرم میرزایی
تحلیلگر ارشد مؤسسه مطالعات و پژوهشهای اقتصاد ایرانیان
research@eghtesadiranian.ir