رویا ایلکا بخش چهارم و پایانی نشست تحلیل روند شاخص توسعه انسانی قبل و بعد از انقلاب باحضور فرشاد مومنی رئیس موسسه دین و اقتصاد و رسول رئیس جعفری برگزار شد. در بخش سوم گزارش این نشست خواندیم که رسول رئیس جعفری پژوهشگر اقتصادی- اجتماعی خاطرنشان کرد: گزارش ها حاکی از آن است که در سال ۱۳۵۹ یعنی دو سال بعد از انقلاب ارزش شاخص توسعه انسانی ۴۴۲ بوده است و در سال ۹۱ این شاخص به ۷۴۲ رسیده و در سال ۲۰۱۳ این شاخص به ۷۴۹ می رسد. رتبه ایران در سال ۲۰۱۶ در میان ۱۸۷ کشور در رتبه ۱۶۹ قرار دارد. رییس جعفری با بیان اینکه از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۶ شاخص ایران سالی ۱٫۶۷ رشد می کند،گفت: این میانگین در حالی است که میانگین جهانی ۷۳ دهم درصد است. یعنی ایران از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۶ دو برابر دیگر کشورها رشد کرده و رتبه ۴۷ را در دنیا داشته است. به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، درادامه این نشست رسول رییس جعفری با اشاره به شاخص تفاوت میان رتبه در تولید ناخالص داخلی و رتبه در توسعه انسانی، گفت: رتبه توسعه انسانی کشوری مثل نروژ اول است و درآمد سرانه این کشور ۶ است. تفاوت رتبه مثبت ۵ است. این به معنای آن است که توسعه انسانی از درجه اهمیتی برخوردار است. برعکس این امارات است. در ایران تقریبا این آمار برابر است که رتبه درآمد سرانه ۶۷ و رتبه توسعه انسانی ۶۲ است. جعفری ادامه داد: مثلا در وضعیت امید به زندگی در سال ۱۳۴۵، این رقم ۴۶٫۵۴ بوده است، سال ۶۵ این رقم به ۶۰٫۷ رسیده است. سال ۹۵ این عدد ۷۷٫۶ است. در واقع در این مدت میانگین امید به زندگی ۲۰ سال تغییر کرده است که درمقایسه با کشور هایی مانند عمان، قطر، ترکیه، از ما بالاتر هستند اما کشور هایی مانند چین، تونس و سوریه در رتبه پایین تر از ما قرار دارند. وی با اشاره به درآمد سرانه گفت: میانگین درآمد سرانه ایران ۱۶میلیون و ۳۹۵ هزار دلار است؛ در حالی که ترکیه با ۱۹ هزار دلار، عمان با ۳۴ هزار دلار و امارات با ۶۶ هزار دلار از ما بالاتر هستند. کشورهایی مانند گینه، افغانستان، یمن و کنگو در انتهای این جدول قرار دارند. رییس جعفری ادامه داد: به لحاظ نابرابری اقتصادی نیز شاخص ضریب جینی مطرح می شود که نکته جالب آن این است ک در سال ۵۰ ضریب جینی در ایران ۴۶٫۸ است و در آستانه انقلاب این رقم در سال ۵۶ به ۴۵ می رسد و در سال ۵۷ به ۴۳ می رسد و الان طبق گزارش بانک جهانی این رقم ۳۸ صدم است. کشور هایی نروژ، دانمارک و ایسلند از ما بهتر هستند و کشور هایی مانند ایالات متحده، کلمبیا، آفریقای جنوبی از ما در رتبه پایین تری قرار دارند. وی خاطرنشان کرد: در شاخص نا برابری جنسیتی ایران در میان ۱۶۸ کشور جهان در رتبه ۱۱۸ قرار دارد و نمره ایران از ۱۰۰۰ رقم ۵۰۹ است. سهم زنان در پارلمان تنها ۳ درصد است. رییس جعفری با بیان اینکه یکی از دیگر از شاخص ها، دسترسی به پزشک است که در سال ۵۵ ما به ازای هر ده هزار نفر یک و نیم نفر پزشک داشتیم،گفت: در سال ۶۵ به ۱٫۹ رسید و در سال ۷۵ این رقم به ۲٫۸، در سال ۸۵ به ۳٫۷ و در زمان تهیه گزارش تقریبا به ۹ رسیده است.  آمار مرگ و میر نوزادان از ۲۲۲ در ۱۰۰۰ نفر به ۱۳٫۴ نفر رسیده است و مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال از هر ۱۰۰۰ نفر ۱۵٫۵ است. جعفری با اشاره به یکی از باورهای کلیدی شده در جامعه گفت: خاطره معروفی است که از هویدا نقل می شود و احتمالا همه شنیده اند که وقتی آقای خلخالی از هویدا پرسید چه خدمتی به جامعه کرده ای گفته بود این خودکار بیک از ابتدای صدارت من تا کنون به یک قیمت مانده است. نکته جالب این است که این یک خاطره قلابی است و این اتفاق هرگز رخ نداده است. وی افزود: من برای این امر سه فکت دارم. تورم در سال ۵۰، رقم ۵٫۹ درصد بود. در سال ۵۱ این رقم به ۶٫۳ درصد رسیده بود و در سال ۵۵ رقم ۱۱٫۲ درصد بود و در سال ۵۶، یعنی یک سال قبل از انقلاب به ۲۵٫۱ درصد رسیده بود. مسئله دیگر در خاطرات علم است که به وضوح از وضع گرانی نزد شاه شکایت می کند. وی همچنین با اشاره به حداقل دستمزد گفت: در سال ۵۴ دستمزد هر نفر در روز، ۱۳۱ ریال، در سال ۵۶، صد و هشتاد  و در سال ۵۶ دویست و ده ریال بوده است. یعنی در آستانه انقلاب دستمزد روزانه هر کارگر ۲۱۰ ریال بوده است که در سال ۵۷ به ۵۰۱ می رسد. همچنین دلار آزاد در سال ۵۳، ۱۰۵ ریال بوده و حقوق ماهیانه تقریبا ۲۰ دلار در ماه می شده است و الان با حقوق متوسط کارمندان مقایسه کنیم با دلار ۴۵۰۰ تومان به ۴۰۰ دلار می رسد. با توجه به دستمزد ها در سال ۵۵ یک کارگر باید برای یک دلار تقریبا یک و نیم روز کار می کرده است، اما در سال ۹۶ این رقم حدود ۷ دلار است.