رویا ایلکا نشست تحلیل روند شاخص توسعه انسانی قبل و بعد از انقلاب باحضور فرشاد مومنی رئیس موسسه دین و اقتصاد و رسول رئیس جعفری برگزار شد. به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، فرشاد مومنی در ابتدای این نشست با  اشاره به دشواری ها و چالش های برخی بررسی ها در ایران گفت: بخش اعظمی از تاریخ ما حکایت از این واقعیت تلخ می کند که در یک زمان معین درباره یک مسئله خاص حتی یک کلمه حرف منفی هم نمی توان زد و درباره همان مسئله در یک زمان دیگر یک کلمه حرف مثبت نمی توان به زبان آورد و این امر ما را به نوعی فلج فکری دچار کرده است. به این معنا که ما هزینه های بزرگی در سطح ملی برای رسیدن به یک تجربه می پردازیم ، اما از آن تجربه برای مراحل بعدی خود نمی توانیم به نحو بایسته استفاده کنیم و گرفتار دور باطل آزمون و خطاهای بی فرجام هستیم. وی خاطرنشان کرد: ما داشتیم تلاش می کردیم مجموعه این قفل های تاریخی در سطح اندیشه ای را بتوانیم به گونه ای جمع آوری کنیم که راه برای رویکرد های منصفانه و به روش علمی در جهت بررسی تجربه های تاریخی باز شود و ما بتوانیم به یک جمع بندی هایی برسیم که هویت جمعی پیدا کند تا بتوانیم از آنها استفاده کنیم. مومنی افزود: اگر راه خیلی طولانی را هم نخواهیم طی کنیم، همین الان در دوره کمتر از ۱۲۰ سال گذشته ما هنوز در مورد ماجرای مشروطه و مشروعه به جمع بندی نرسیده ایم و کش و قوس های جدی در این زمینه همچنان ما را گرفتار کرده است. کما اینکه در ماجرای مصدق و کاشانی هم چنین مشکلی را داریم و هنوز با شفافیت و درستی در این مورد حرف نمی زنیم. این استاد دانشگاه در ادامه افزود: این مسئله کوچکی نیست که از کل خطاهای سیاستی رخ داده در اولین شوک قیمت نفت، بالغ بر ۸۵ درصد آنها عینا تکرار شده و اگر ما به تدریج بتوانیم بفهمیم و بفهمانیم از ناحیه این خلاء های معرفتی جامعه تا چه اندازه هزینه می پردازد، آن وقت می توانیم امیدوار باشیم علم نقش فصل الخطاب را پیدا کند و بحث های متکی بر زنده باد و مرده باد جای خود را به بحث هایی دهد که نه یک جریان را مطلقا سیاه ببیند و نه مطلقا سفید. مومنی خاطرنشان کرد: در همین هفته جاری به مناسبتی در جمعی این صحبت را مطرح کردم که به دلایلی ناگزیر شدم چند صد صفحه مطلب در باره دوره ۸۰ ساله سقوط شاه سلطان حسین و برآمدن آقا محمد خان قاجار را مطالعه کنم. یکی از جمع بندی های من این شد که این دوره ۸۰ ساله ضربه های مهلکی که به همه وجوه حیات جمعی ایران را به نمایش گذاشته، خسارت هایی که از ناحیه این ضربه ها به فرآیند توسعه کشور وارد شده، چندین برابر شوک ناشی از حمله مغول ها بوده است. وی همچنین ادامه داد: شخصا جزو کسانی بودم که درباره این دوره ۸۰ ساله نظام یافته اطلاعات کافی نداشتم و انصاف این است که وقتی متوجه شدم قاجار چه شرایطی را به میراث برده اند، تصوراتم درمورد عملکرد آنها تغییر کرد. واقعیت آن است که بخش بزرگی از آن چه ایرانیان از قاجاریه می دانند، مواردی است که پهلوی ها می خواسته اند همگان بدانند. مومنی افزود: واقعیت این است که آنها هر اندازه که بیشتر خودشان را می خواستند توجیه کنند، واقعیت های مربوط به دوره قاجار را بیشتر دستکاری می کردند. عین این مسئله درباره شرایطی که رضا شاه ایران را از قاجاریه تحویل گرفت هم موضوعیت دارد و همانطور که این شرایط برای آنچه که جمهوری اسلامی ایران از پهلوی تحویل گرفت هم صادق است. رییس موسسه دین و اقتصاد ادامه داد: ما باید آرام آرام این بستر ذهنی را برای خودمان ایجاد کنیم که از نگر ش های سفید مطلق در برابر سیاه مطلق مقداری فاصله بگیریم. با استناد به مجموعه کوشش هایی در چارچوب پیمایش های صورت گرفته اخیر از ارزش ها و نگرش های ایرانیان، به نظر می رسد که انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی برآمده از آن در مواجهه با  درصد قابل اعتنایی از جمعیت با مشکلات بسیار جدی و حاد رو به روست. وی با بیان اینکه بخشی از این مشکلات جدی و حادّ این است که ما اکنون در یک مرحله ضعف شدید اقتصاد اجتماعی و گریبان گیر بودن در بسیاری از بحران های کوچک و بزرگ رو به رو هستیم،گفت: بنابراین اگر در این شرایط از آنچه از پهلوی تحویل گرفته صحبت کنیم، شاید دیگر حوصله ای برای شنیدن و اعصابی برای مواجه شدن با واقعیت نباشد. این استاد دانشگاه با اشاره به ضعف تبلیغات در جمهوری اسلامی ادامه داد: این ضعف در نظام تا جایی است که حتی از مشروع ترین دستاورد های خود هم قادر به دفاع نیست. شخصا در تجربه هایی که در مواجهه حضوری به ویژه با طیف کسانی که دوران قبل از انقلاب ندیده اند، دارم، وقتی نکاتی را دراین زمینه مطرح می کنم، کاملا حالت شگفت زدگی را مشاهده می کنم. نظام تبلیغاتی ما یک نظام بسیار نا کارآمد و پر هزینه شده و باید هر کس که دل در گرو ایران دارد در این باره فکری کند. وی با تاکید بر اینکه در دوران جنگ تحمیلی که از طولانی ترین جنگ ها در ۴۰۰ سال گذشته بود، حتی یک مورد مرگ ناشی از قحطی یا اپیدمی بیماری دیده نشده است، گفت: این اتفاق بی بدیلی است که به جمهوری اسلامی تعلق دارد، اما جمهوری اسلامی قادر نیست از این امر در جهت مشروعیت خود استفاده کند. از این دست اتفاقات بی بدیل کم نیست، اما باید دید چرا نظام تبلیغات ما قادر به مطرح کردن این موارد نیست؟ مومنی باطرح این سوال که مثلا کدام یک از تحصیل کردگان رشته اقتصاد ما از کاهش ارادی میزان فروش نفت در اوایل انقلاب مطلع است؟گفت: در آن زمان دولت به طور ارادی ۸۰ درصد خام فروشی را  به محض پیروزی انقلاب کاهش داده است و مطالعه ها نشان می دهد به همین خاطر است که در همه تجربه های ناشی از شوک افزایش قیمت نفت، شوکی که در ۱۹۸۰به بعد اتفاق افتاده تنها تجربه تاریخ اقتصادی تاریخ ۱۱۰ ساله ایران است که در آن هیچ یک از عوارض بیماری هلندی علیرغم جهش قیمت نفت در اقتصاد ایران مشاهده نمی شود. این ها افتخارات منحصر به فردی است که با سیطره فرمالیسم اقتصادی در نظام آموزش و پرورش، افراد خام و بی تجربه تنها به نمودار های خام نگاه می کنند که نتایج نا درستی را به بار می آورد.