محمد مهدی میثمی؛ گروه نفت هنگامی که ایران در پاییز سال گذشته مواضع خود درباره سیاست‌های نفتی‌اش را اعلام کرد شاید کم‌تر کسی باور می‌کرد که اعتماد به نفس ایران و پایداری و اصرارش بر مواضع  نفتی بتواند به کرسی بنشیند و با گذشت چند ماه از زمان رفع تحریم‌های نفتی و بازگشت ایران به میدان رقابت در بازار جهانی نفت خام به یک بازیگر مهم و غیرقابل نادیده انگاشتن تبدیل شود. اما اصرار بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت و تیم همکار او در بخش بین‌المللی وزارت نقت این تصور دور از ذهن آن روز را به آرامی برای منتقدان این سیاست در داخل و خارج کشور تثبیت کرد و امروز با گذشت کم‌تر از یک سال مشاهده می‌شود که ایران آسیب دیده از تحریم‌های بین‌المللی توانسته است گام‌های بزرگی رد مسیر احیای صنعت نفت خود بردارد و هم‌زمان توان تولید خود را احیا کند، نقش مؤثری را در بازار جهانی نفت خام ایفا کند و به یک مرجع نصمیم‌گیری مهم و غیر قابل نادیده انگاشتن بدل شود. امروز و در آستانه نشست اوپک که برای تصمیم‌گیری درباره وضعیت بازار تشکیل می‌شود اغلب رسانه‌ها و کارشناسان نفتی بر این عقیده اند که ایران در کنار برخی از تولید کنندگان عمده دیگر نفت به یکی از مهم‌ترین بازیگران بازار نفت خام جهان بدیل شده است و هیچ تصمیم مهمی در این بازار گرفته نمی‌شود مگر ان که ایران در آن دخالت و تأثیر داشته باشد. خبرهایی در تأیید این گزاره را با هم مرور می‌کنیم:

نگاه مثبت رویترز

روز سه شنبه و پس از اعلام موافقت ایران برای ملحق شدن به اوپک در حمایت از بازار، بهای نفت افزایش یافت. ایران که سومین تولید کننده‌ی بزرگ در میان کشورهای صادر کننده‌ی نفت(opec) است پیش از این از پیوستن به کشورهای حامی طرح فریز نفتی خودداری کرده بود؛ اما اکنون منابعی در اوپک از تمایل تهران برای حمایت از گفتگو‌ها در این مورد که قرار است ماه آینده در الجزایر پیگیری شود خبر داده اند. به نوشته خبرنگار جهان اقتصاد به نقل از رویترز، پس از سفر وزیر نفت ونزوئلا به تهران برای مجاب ساختن ایران به پیوستن به اوپک برای اجرای طرح فریز نفتی، یک منبع آشنا به مسائل ایران گفت:« ایران در حال دستیابی به سطح تولید پیش از زمان تحریم ها است و پس از آن می تواند همکاری با دیگر کشور‌ها را آغاز کند.» روز سه شنبه بهای نفت خام برنت ۸۰ سنت یا ۱٫۶ درصد افزایش یافت و به بهای هر بشکه ۴۹٫۹۶ دلار رسید، نفت خام وست تگزاس اینترمدیت آمریکا نیز با ۶۹ سنت یا ۱٫۵ درصد صعود به ۴۸٫۱۰ دلار نزدیک شد. تهران پس از برداشته شدن تحریم ها در ماه ژانویه تولید نفت خود را افزایش داده است. خبر‌ها از آمادگی ایران برای تثبیت تولید نفت خود باعث توقف رکود ناگهانی بهای نفت خام از روز دوشنبه شد که پیش از آن و در دو هفته ‌ی گذشته ۲۰ درصد افزایش یافته بود. علیرغم افزایش بهای نفت در سال جدید، طلای سیاه هنوز با بهایی کمتر از نصف میانگین سطح سال ۲۰۱۴ مبادله می شود. فروش ارزان نفت به اقتصاد کشورهایی مانند ونزوئلا، عراق و نیجریه صدمه زده است و باعث شده که این کشورها نسبت به سایر تولیدکنندگان عمده‌ی اوپک مانند ایران و عربستان سعودی که برای حفاظت از سهم خود در بازار تلاش می کنند، برای تسریع در افزایش بهای نفت عجله ی بیشتری داشته باشند. البته هنوز بسیاری از تحلیلگران به تلاش‌ها برای تثبیت میزان تولید نفت بدبین هستند. بعنوان مثال گروه گلدمن سچ بهای پایین ۴۵ تا ۵۰ دلار را برای تابستان ۲۰۱۷ پیش بینی کرده است. نامس وارگا تحلیلگر انرژی معتقد است که :« سطح کنونی بهای بالای ۴۰ دلار نفت، نظر تولیدکنندگان غیر اوپک با هر گونه انگیزه ای را برای حمایت از بهای نفت بوسیله‌ی کاهش یا حفظ سطح تولید کنونی جلب نمی کند.»

نگاه موسسه گلدمن ساکس

موسسه گلدمن ساکس اعلام کرد، اوپک و برخی از تولید کنندگان غیرعضو این سازمان ممکن است در مذاکرات غیررسمی ماه آینده، بر سر فریز تولید توافق کنند، اما چنین توافقی به ضرر خود آنها خواهد بود. به گزارش خبرنگار مهر، موسسه گلدمن ساکس در گزارش خود عنوان کرد که اوپک و برخی از تولید کنندگان غیرعضو این سازمان ممکن است در مذاکرات غیررسمی ماه آینده، بر سر فریز تولید توافق کنند، اما چنین توافقی به ضرر خود آنها خواهد بود زیرا در نهایت به نفع تولید کنندگان دیگر تمام خواهد شد. تحلیلگران گلدمن ساکس از جمله دامین کوروالین، دیروز در گزارشی نوشتند، چنین توافقی نشانه ای از همکاری وزیر انرژی جدید عربستان پس از ۶ تلاش نافرجام خواهد بود. در این گزارش همچنین آمده است، محدود کردن تولید اگر منجر به افزایش قیمت ها و افزایش عرضه سایر تولید کنندگان شود، احتمالا برای اعضای اوپک سودی نخواهد داشت. بهبود روابط بین طرف های درگیر در مناطقی که با اختلال تولید مواجه اند، بیشتر بر برقراری توازن مجدد در بازار تاثیر خواهد داشت تا فریز تولید اوپک. زیرا چنین فریزی  تنها سطح تولید را در ارقام بی سابقه حفظ خواهد کرد. در ادامه این گزارش آمده است: همچنین با توجه به افزایش ۲۸ درصدی تعداد سکوهای حفاری نفت شیل در امریکا از ماه می تاکنون، فریز تولید اگر موجب افزایش بیشتر قیمت نفت شود، احتمالا به ضرر خود (اعضای اوپک) تمام خواهد شد.

تحلیل سی ان بی سی

شبکه خبری سی ان بی سی آمریکا در تحلیلی نوشت، منابع آگاه در سازمان کشورهای صادرکننده نفت(اوپک) و صنعت نفت می گویند؛ ایران علامت های مثبتی می فرستد که نشان از حمایت احتمالی این کشور از تقویت بازار نفت و طرح فریز نفتی دارد.  شبکه خبری سی ان بی سی افزود: ایران به عنوان سومین تولیدکننده بزرگ اوپک پس از لغو تحریم های غرب در ژانویه (دی) گذشته، تولید نفت خود را افزایش داده است. تهران در نشست مورخ ۱۷ آوریل (۲۹ فروردین) اوپک از پیوستن به طرح فریز نفتی خودداری کرد. بر اساس این طرح، کشورهای موافق باید تولید نفت خود را حداکثر در سطح تولید ماه ژانویه ۲۰۱۶ (۱۱ دی تا ۱۱ بهمن ۱۳۹۴) ثابت نگه می داشتند. منابع آگاه به سی ان بی سی گفته اند، با وجود اینکه ایران هنوز تصمیم نگرفته است که آیا از تلاش های جدید برای بالا بردن قیمت نفت حمایت کند یا نه، به نظر می رسد تهران خیلی مایل است به یک درک مشترک با دیگر تولیدکنندگان نفت برسد. نشست غیررسمی اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) قرار است ۲۶ سپتامبر (پنج مهر) در حاشیه گردهمایی بین‌المللی انرژی* در الجزایر برگزار شود. انتظار می‌رود روسیه نیز در این گردهمایی بین‌المللی انرژی شرکت کند.